atambainàdu , pps, agt Definitzione
de atambainare; chi est a illuinos
Sinònimos e contràrios
atronitadu,
intambainadu,
irbadhinadu,
istronadu
2.
est atambainadu de sa romadia ◊ in cue sa giustíscia no est ne atambainada e ne drommida: est morta! ◊ si ndhe falant de sa bicicleta atambainados pariat chi aiant fatu trinta giros de giostra ◊ funt atambainados e achénsidos dae sas podhas chena pasu
Tradutziones
Frantzesu
étourdi
Ingresu
dazed
Ispagnolu
aturdido
Italianu
stordito
Tedescu
betäubt.
atambainadúra , nf Sinònimos e contràrios atambainamentu Frases candho s'irvertudesit dai s'atambainadura andheit a chircare unu preíderu Ètimu srd.
atambainaméntu , nm Sinònimos e contràrios
abbadhinamentu,
abbatzinamentu,
ammadughinonzu,
ammolighinzu,
bacinedha,
batzinu 1,
imbatzinamentu,
insimíngiu,
loinu,
luinore
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
étourdissement
Ingresu
dizziness
Ispagnolu
aturdimiento
Italianu
stordiménto
Tedescu
Betäubung.
atambainàre , vrb Definitzione
fàere bènnere s'illuinu, fàere sa conca de no cumprèndhere prus nudha (ma si narat fintzes po s'efetu de un’ispantu mannu)
Sinònimos e contràrios
abbadhinare,
abbatzinare,
ammolighinare,
ibbadhinare,
ingadhinae,
intambainare,
scimingiai,
sturnigiai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
étourdir
Ingresu
to daze
Ispagnolu
aturdir
Italianu
stordire
Tedescu
betäuben.
atamòre , iscl Definitzione e ita si!…, bai e cica si!…: dhu narant pruschetotu timendho ccn. cosa chi podet acontèssere o chi podet èssere acontéssia Sinònimos e contràrios acabore, intemore Frases atamore si bos picat carchi refriu, ca est cosa de pònnere pedes in butecaria!…
atanadróxu , nm Definitzione tana, logu a bisura de tana Frases comenti fais a èssi ainci atriviu de ti nci cravai in cuss’atanadroxu a iscuriu che in buca?!(S.Praxolu)
atanadúra , nf Definitzione su si atanai, su intrare a si cuare in sa tana Sinònimos e contràrios atanamentu, intanamentu Ètimu srd.
atanagiàre, atanagliài , vrb: atanallai,
atenatzare,
atenazare,
atonallai Definitzione
istrínghere o acapiare a tonàgias
Maneras de nàrrere
csn:
atenatzare un'animale = crastare cun sas tenatzas; atenazare a ccn. pro carchi cosa = dàreli a subra, brigàrelu, nàrrereli cosa
2.
est atonallau de sa miséria ◊ totus dhu atenazant a dhi bogare de cabu de fumare
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
saisir ou serrer avec des tenailles
Ingresu
to grip with pincers
Ispagnolu
atenazar
Italianu
attanagliare
Tedescu
mit Zangen greifen.
atanài , vrb: atanare 1 Definitzione
intrare, cuare in sa tana
Sinònimos e contràrios
abbuare,
abbusare,
acuae,
ammacionai,
ammagare,
atupare,
cuerrai,
impercusinare,
incalancare,
infoxinae,
intanae,
intupai,
intuvedhare,
istichire,
tudai
Frases
in cussu arruaxu si atanant is margianis ◊ su mergiani si est atanau atesu de sa genti
2.
candu s'ant cracau a bombas fuaus atanaus in d-una forada
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
se terrer,
se cloîtrer
Ingresu
to go back to one's den
Ispagnolu
esconderse en una guarida
Italianu
rintanarsi
Tedescu
sich verkriechen.
atanallài atanagiàre
atanaméntu , nm Definitzione su si atanai, su intrare a si cuare in sa tana Sinònimos e contràrios atanadura, intanamentu Ètimu srd.
atanàre , vrb Sinònimos e contràrios abbatimare, afandhare, assubentai.
atanàre 1 atanài
atanàu , agt, nm: tanadu* Definitzione genia de colore tra orrúbiu e druchesau / ómine a. = bistiu in niedhu Sinònimos e contràrios ammalorau, fràchidu, lidu, sambellutau.
atàndha , nf: atanna,
atzandha,
tandha* Definitzione
genia de erba chi faet meda in mesu de is laores, faet unu frore prus che àteru orrúbiu (ma fintzes in colore de orrosa): cumprit su sèmene (a granighedhos niedhos minudos) in d-una genia de calighedhu tupau (dormidera)/ a. bera = pabauli de potecàriu, bonu po mexina (Papaver somniferum var. hortense)
Sinònimos e contràrios
annaelocu,
babaoi,
pabàiri,
papàile,
papaiu,
papaosu,
paparre,
pitzirilloi,
pupusa 1
Frases
atandha, gesminu e àteros fiores ◊ badhes frorias de atandhas de focu ◊ est ruju che atandha
Terminologia iscientìfica
rba, Papaver rhoeas
Tradutziones
Frantzesu
coquelicot
Ingresu
corn poppy
Ispagnolu
amapola
Italianu
rosolàccio
Tedescu
Klatschmohn.
atangàre , vrb: tancai* Definitzione serrare bastat chi siat, fintzes pònnere serru, cosa chi serrat, a serrare Sinònimos e contràrios cugnare, incujare 1, serrai | ctr. abbèrrere, ilbambarriare, iscungiai Frases atangau in sa crésia, boliat apèrrere a cropos de picu.
atànna atàndha
ataogàre , vrb: atogare,
atzogare Definitzione
segare s'àlidu, no torrare àlidu po cosa chi istringhet o tupat o arreschet in su gúturu, istrínghere in su gúturu, fàere mancare s'ària, s'ossígenu; fàere mòrrere, pònnere s’atzavoga, sa puligada; atzogare est fintzes assogare, cassare a irfogu cun sa soga
Sinònimos e contràrios
afocare,
aggangae,
aggangulitare,
aggangusare,
allupae,
apuligare
Frases
si faghes mossu mannu ti atogas ◊ candho atogat s'iscudet a punzu pro no li arrèschere su mossu in bula ◊ sa pira cherfa atogat sa bula ◊ atogamus in s'àera luada de fumu ◊ in bula si mi atogat su faedhu ◊ dh'iant abbrancau e fatu mòrrede atzogau
2.
atogant dogn'idea ancora in fedu ◊ atogare sos fastizos ◊ mai prus in bula su faedhu si atoghet, paràula sarda pro sa sarda idea! (Z.A.Cappai)◊ e l'ant ataogada cudha brama chi de sa paghe fit sana promissa (Zr.Piga)
Tradutziones
Frantzesu
étouffer
Ingresu
to choke
Ispagnolu
ahogar
Italianu
soffocare
Tedescu
ersticken.
ataógu , nm Definitzione su ataogare Sinònimos e contràrios allupadura, allupamentu Frases si tue ischias ite dolore e ite ataogu a bula chi ndh'apei! (G.Addis) Ètimu srd.
atapàda , nf Definitzione
cropu chi si giaet a ccn. cosa o a ccn. logu / leare o dare a.
Sinònimos e contràrios
addóbbida,
atàbbida,
atopu 1,
atumbada,
atzapulada,
imbrúnchinu,
imbrunchioni,
irdumbonada,
istumbaratzada,
trambucada
Frases
a su pódhighe malu dogni atapada! ◊ no bi lu naraiat in cara ma… onzi atapada fit a su pódhighe malàidu! ◊ un'isterzu totu tzurumbones conta chi ndh'at leadu de atapadas!…◊ si ndhe li daes un'àtera, de atapada, cuss'isterzu si segat!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
coup,
choc
Ingresu
ìmpact
Ispagnolu
golpe,
choque
Italianu
urto
Tedescu
Stoß.