A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

baròna banòra

baronàda , nf Definitzione fata, atzione de barone, faturas de àligas de muntonàrgiu, de farabbutos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coquinerie, friponnerie Ingresu roguery Ispagnolu bribonería Italianu bricconerìa Tedescu Schelmerei.

baronàlla , nf Definitzione is barones, barones Frases F.I.Mannu at iscritu su "Innu de su patriotu sardu" contras a sa baronalla (J.Murgia) Ètimu srd.

baronàlzu , nm Definitzione chie pistat pedra faendhodha a giarra a muntone; tretu ue dhue at giarra ammuntonada (mescamente ororu de istrada po dh'ispainare).

baròne , nm: baroni, varoni Definitzione títulu chi giaiant is reis, chie possediat unu féudu: si narat mescamente cun significau de persona mala, chi faet totu a poderiu, a prepoténtzia; pl. is duos giudeos chi acumpàngiant a Cristos cun sa grughe in chida santa; in cobertantza, s'orinale Sinònimos e contràrios feudatàriu Frases sos barones sunt cudhas autoridades, azummai petzi istranzas, chi a su tempus de su feudalésimu ant iscorzadu sa zente ◊ procurad'e moderare, barones, sa tirannia! (F.I.Mannu) 3. aintru de su cumodinu dhue teniat su barone de ferrumatau totu ispistorau Sambenados e Provèrbios smb: Barone, Baroni Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu baron Ingresu baron Ispagnolu barón Italianu baróne Tedescu Freiherr, Baron.

baròne 1 , nm Definitzione muntone de cosa (es. laore) fatu longu e a base de retàngulu Sinònimos e contràrios muntone Frases sos pitzinnos che sunt pigados a su barone de su fenu, zogandhe Ètimu itl.p barón.

baronèssa , nf Definitzione sa pobidha de su barone o fintzes fémina mere de féudu Frases sa baronessa, ispantada de sa bellesa de cussu ricamu, iat fatu peldonai sa fémina, ma su baroni dh’iat obbrigada a non s’isposai mai prus e a ricamai po totu sa fida cun su puntu de abbrodu Tradutziones Frantzesu baronne Ingresu baroness Ispagnolu baronesa Italianu baronéssa Tedescu Baronin, Freifrau.

baròni baròne

baròni 1 baròne 1

Baronía , nf Definitzione sa leada tra s'Ogiastra, su Nuoresu e sa Cadhura; est fintzes unu sartu de su Sulcis, tra Santadi, Narcau e Perdaxus, oe Villaperúciu.

baroniésu , agt Definitzione chi est de sa Baronia Ètimu srd.

bàrra , nf Definitzione donniunu de is duos ossos (b. de fundhu, b. de subra) inue funt incasciadas is dentes; capacidade de foedhare meda, ma prus che àteru de chie si credet tropu o credet de fàere is cosas a foedhos / min. barrighedha, barrixedha Sinònimos e contràrios massidha Maneras de nàrrere csn: no dh'acudint is barras = si tiat chèrrere manigare cantu afiet ogru de cantu est pasteri, mànigat meda, no achipit a mastigare; fàghere de barras, fai is barras = mòviri is barras, matziai, papai; fai barrixedhas = nannigare sas barras, trèmere de su fritu, tzacarrai is dentis de su frius; èssiri de b. bella, de b. bona = chi mànigat meda; èssere de (o zúghere) barras bonas = chi zughet dentes fortes; falare in barras (de cosas de papai) = papai; fàghere male a barras = nadu a befe, candho a unu no si li cheret dare una cosa; pònnere sas barras in su pertusu a unu = no àere sa fortza de li fàghere nudha; parai barra a unu = faedhare o rispòndhere chentza birgonza, chentza duritu; giogai sa barra a ccn. = faedhare o rispòndhere cun pagu rispetu; èssere o istare a b. posta = faedhendhe meda, a boghes Frases ancu mai in barras ndhe li falet! ◊ bi ndhe at cosa de ti fèrrere a barras, si ndhe cheres!…◊ sa mossiada si dh'ia torrada, chi ia portau barras bonas! ◊ custu porcu no est de barra e pagu bi at a ingrassare ◊ gai iscat a fàghere de barras cantu ischit a fàghere cosa! ◊ su criu si nche dormiat istracu de fàchere de barras sutzandhe sa crapichera ◊ gei papat pagu, cussu: no dhi acudint is barras! 2. si creit meda ca est istétiu in Parigi, ma est totu barra ◊ balit pagu, sa barra, balla! ◊ no dha tenis sa limba po dhi parai barra?! ◊ si no ti portas bestimenta grussa fais barrixedhas, cun custu frius!◊ citudí, no dhi gioghist sa barra a babbu tuu! Sambenados e Provèrbios smb: Barra Terminologia iscientìfica crn Ètimu ctl. barra Tradutziones Frantzesu mâchoire, mandibule Ingresu jaw Ispagnolu mandíbula Italianu mascèlla, mandìbola Tedescu Kiefer, Unterkiefer.

bàrra 1 , nf Definitzione orrugu grussu de cosa (linna, ferru) Sinònimos e contràrios istanca Ètimu ctl. barra.

bàrra 2 , nf Definitzione parte, cantu, tretu de unu muru Sinònimos e contràrios foga Frases nche at rutu una barra de muru.

bàrra 3 , nf Definitzione genia de gunnedha de lana, genia de deventaledhu; fintzes tinta orrúbia po intínghere sa gunnedha de su costúmene Terminologia iscientìfica bst Ètimu srd.

barrabàssu , nm Definitzione malafatore, unu pagu de bonu Sinònimos e contràrios barabba, satanassu Ètimu spn. barrabás.

barràca , nf, nm: barracu, berracu Definitzione genia de aprigu in campu fatu a muros de pedra fintzes a unu metro o pagu prus e ammontau a sida, a linna, o àteru deasi, carragiau a ischina a betare abba a duas bandhas o fintzes a base tundha carragiau a pupulloni (punta cónica); genia de aprigu o lolla carragiau a tendhone, in is festas, fatu po bèndhere cosa / fai barracas mesurendi cosa = lassare boidedhos, medire a ingannu Sinònimos e contràrios pennetu / parada 1 / bóidu Frases su pastore tenet sa barraca cuguzada a perrones d'élighe ◊ candho ispireit intro de su barracu bi fit solu su cane a lu mirare (A.Casula)◊ crupa chi andhadu male est su puntedhu oe ndh’est orruta sa barraca… 2. ocannu pro sa festa bi at pagas barracas Sambenados e Provèrbios smb: Baraccu, Barraca, Barracca, Barracheddu, Barraco, Barraccu, Barragheddu, Barragueddu, Barraqueddu Ètimu ctl., spn. Tradutziones Frantzesu baraque, cabane Ingresu hut Ispagnolu barraca Italianu baracca, capanna Tedescu Baracke, Schuppen, Bude.

barracàda , nf Definitzione muntone mannu de cosa; pichetada, festa de papare in cumpangia Sinònimos e contràrios barcada, barrigada, isàsinu / pichetada Frases in sa festa bi aiat una barracada de zente 2. faedhamos de sas barracadas fatas cun su binu ◊ a ti ndhe ammentas cantas barracadas candho tra sos lidones de S'Usincu su silvone coglimis a su brincu?

barracàju , nm Definitzione chie bendhet cosa in is festas, is mercaos Sinònimos e contràrios bendhidore, paraderi Frases sos barracajos sunt a boghes in chilca de che ispatzare sa cosa Terminologia iscientìfica prf Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu marchand ambulant Ingresu pedlar Ispagnolu vendedor ambulante Italianu venditóre ambulante Tedescu Straßenhändler.

barracànu , nm: barraganu Definitzione genia de orrobba téssia de pilu de craba o de cammellu Terminologia iscientìfica ts Ètimu spn. barragán Tradutziones Frantzesu baracan, bouracan Ingresu baracan Ispagnolu barragán Italianu baracano Tedescu Berkan.