A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

caràtzu , nm Definitzione cosa metzana, mescamente frutu, a bèndhere Sambenados e Provèrbios smb: Caratzu, Carazzu.

caravàltza , nf Definitzione cara falsa a postiza, cosa chi si ponet po cuare sa cara a manera de no si connòschere o pàrrere un'àtera persona Sinònimos e contràrios caratza, carota Ètimu srd.

caravàna , nf: carovana Sinònimos e contràrios caravaza, caravia.

caravatàre calafatài

caravàtu, caravàtzu carabàtu

caravàza , nf Definitzione cambarada, truma de gente andhandho, unu tanti de carros e carradores in viàgiu totus impare a filera Sinònimos e contràrios caravana, caravia Tradutziones Frantzesu caravane Ingresu caravan Ispagnolu caravana Italianu carovana Tedescu Karawane.

caravía , nf Definitzione truma de gente, mescamente in viàgiu Sinònimos e contràrios caravaza.

caràviu calàbriu

caravóssu calafóssu

caravudhúca , nf Definitzione orrughedhu de ccn. cosa Sinònimos e contràrios biculedhu, carafúndhula*, palfaruza, pimpirida.

caravúdhulu carafúndhula

caravúglia , nf Definitzione gente de pagu contu, chi no est de cabbale Sinònimos e contràrios fratamaza, gentaredha, gentixedha, ratatúglia, scrufulia.

caraxài carasiài

càrba , nf: carva, càrvia Definitzione bratzu, cambu mannu de mata; nae, fintzes nae longa longa e fine po ndhe iscutulare su frutu segundhu sa mata Sinònimos e contràrios bratu, camba 2, ratu, trassali / magiadorza Frases falant ínteri carvas, molinandhe, sas atonzinas fozas ingroghias (G.Brocca)◊ ufuladas de bentu frúschiant ínteri carvas irfozias molinandhe sa frita papuschina ◊ si fit intesa una tràchida ispramosa in mesu de sas carvas de su padente 2. pro ndhe ghetare sa méndhula at picau una carba Terminologia iscientìfica rbr Ètimu srdn. Tradutziones Frantzesu grande branche Ingresu big branch Ispagnolu rama grande Italianu gròsso ramo Tedescu großer Zweig.

carbàgliu , nm, nf: corbaja, corbàgliu, garbàgliu Definitzione genia de pische de mare; nau de ccn., chi est tontatzu, pagu abbistu Sinònimos e contràrios lombrina / babbalocu, gingiorre, scimpri, tolondro, tontu, zorbàgliu 2. bellu gorbàgliu ses, a èssi amigu de cussu! Terminologia iscientìfica psc, sciaena umbra Ètimu ctl. corball Tradutziones Frantzesu corb Ingresu crow Ispagnolu corvallo Italianu corvina Tedescu Rabe.

carbàriu calvàriu

carbédhu , nm, nf: calvedhu, carvedha, carvedhu, chelbedhu, chelvedhu, cherbedhu, chervedhu, cravedhu, crebedhu, crevedhu Definitzione sa parte principale de su sistema nervosu de un'organísimu animale, a ue lompent totu is sensatziones de dónnia sentidu e arremu o tretu de sa carena e de ue partint totu is cumandhos chi movent e régulant sa carena: su crebedhu de su cristianu est su prus isvilupau e a créschia fata pesat de 1300 a 1500 grammos, est su prus organizau e erricu de céllulas e nerviaduras chi si dhue manígiant s'ammentu, sa fantasia, su pentzamentu, e si cunsiderat sa funtzione sua coment'e mente e atuamentos; su crebedhu est aintru de sa corròcia, aprigau cun is ossos e imbodhigau in tres pígios de pedhutu (che a totu su meudhu de s'ischina) chi narant medhighinas o mentes fines (piamadre, napa, duramadre), ispartziu in duas perras aunias asuta, e coment'e surcau a parte de fora a pígiu de si dhue pòdere distínghere is tòrronos; est fatu de milliardos de céllulas nervosas agganciadas apare cun is sinapsis chi faent comunicare dónnia síngula céllula cun medas àteras, cuncordadas in centros segundhu s'impreu o funtzione chi tenent (vista, oidu, foedhu, e àteru); una parte distinta est su cherbedhu minudu o de asegus, de forma a bisura de coro, ispartziu in duas metades, postu in gatzile in artu, cun s'impreu de arrecire is sinnales de sa posidura de sa carena, mantènnere s'echilíbbriu e cumandhare is movimentos; in su sensu de conca coment'e médiu e 'logu' de su pentzamentu e de su sentidu si narat prus che àteru su plurale / min. carvedhutzu / sos cherbedhos de dainanti, sos cherbedhos = sa parti de ananti de su crebedhu; sos cherbedhos de segus = is crebedhos de fatu, sa parte de apalas de su crebedhu, fintzes gatzile o pistidhu, sa parte de fora Sinònimos e contràrios cerbedhu, tzelembros Maneras de nàrrere csn: èssere in chervedhu = zustu de conca; firmare in chervedhu = callai de ciorbedhu, cussentire, cumprèndhere e cambiare cumportamentu; carvedhi manigadu = macu, istoladu; carvedhi boltuladu = istrambótigu; chelvedhi fine = chi tenet capatzidade manna de pessare a fundhu sas cosas; chelvedhi russu = chi pentzat pagu e mali; èssere de chentu carvedhos = no tènnere frimmesa; tènnere sos carvedhos in brou = no ai callau a ciorbedhu; boltare, boltulare, zirare, furriare sos cherbedhos = irbariare, ammachiaisí; èssere furriadu, girau de cherbedhu = irbariadu, macu, ammachiau; no dhi pasat crebedhu = no si ndhe podet istare, no si ndi podit aguantai (de fai calincuna cosa) Frases si at postu una manu in petorras e s'àtera in crevedhos ◊ cun sos médios de oe faghent operatziones a su cherbedhu ◊ depes zúghere sos cherbedhos in abba, a fàghere custos machines! ◊ su dannu chi at tentu li depet àere tocadu su cherbedhu e irbariadu ndh'est 2. cantu mi fit simpàtica Maria: ndhe fia a ndhe girare su chervedhu! ◊ est un'ajanedha bella, ma lezeredha de chelvedhos ◊ sas cosas chi narat ti faghent ibbandhare sos carvedhos ◊ pensas chi cussu at firmadu in chervedhu?! ◊ si at gratatu sos chervedhos de daisecus 3. cantu apo a èssere in chervedhu meu, a fémina no do piús presente Sambenados e Provèrbios smb: Cherveddu Terminologia iscientìfica crn Ètimu ltn. cer(e)bellum Tradutziones Frantzesu cerveau Ingresu brain Ispagnolu cerebro Italianu cervèllo Tedescu Gehirn.

carbinéri carabbinéri

carbonàda , nf Definitzione petza de porcu salia cota in sa braxa Terminologia iscientìfica mng Ètimu spn. carbonada.

carbonàju, carbonàrgiu, carbonàrju, carbonàrxu, carbonàrzu calvonàgiu