A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

decuriòne , nm Definitzione caporale de deghe ómines.

decussè , avb Sinònimos e contràrios diacussu, sinoncas, sinono Frases si proiat, su crabaxu beniat issu puru a barracu, si acudiat, decussè si aculiàt acanta de is crabas (G.Usai).

dèda , nf: addeda Definitzione critériu faendho is cosas / chentza deda = a mala istropiadura, a tropu, chentza régula Sinònimos e contràrios medida, mesura, régula Frases su guvernu furet pagu e no meda, cantu nos leat totu chena deda! (G.Ruju)◊ su chi ti ant lassadu babbu tou e mamma tua est lughe e deda, amore e paghe, e ódiu contra a s'abbolotu Tradutziones Frantzesu mesure, modération Ingresu moderation Ispagnolu moderación Italianu misura, moderazióne Tedescu Maß.

deddéi , nm Definitzione in su foedhóngiu de is pipios, logu fora, a ue andhare, essire Sinònimos e contràrios ciuciui Frases andaus a deddei! Ètimu srd.

dedeài , avb: dediai Definitzione in cussa manera Sinònimos e contràrios aggae, aici, deasie, diai | ctr. dedeoi Frases no aiat arciadu oxos dae terra, fit istada dedeai totu s'ora chi su frade li fit nendhe totu custu (S.Saba)◊ fia dedeai a su cioga cioga e mi che fia acurtziendhe a su putu… mannedha mi betat custu bete pabadu!… Ètimu srd.

dedeói , avb: dedioi, deosi, deosinche, degoi, diosi Definitzione de custa o in custa manera, comente seo biendho, naendho Sinònimos e contràrios aggae, aggoi, aici, angosi, goe | ctr. dedeai Frases a ite puntu, trenu, ses torradu: no fisti dedioi assesugiadu candho currias subra sos binàrios (G.Monzitta)◊ dedioi imbadhinant sos poetes! ◊ deosi no andhat bene! ◊ acontza sos faedhos: no ti permito de mi faedhare dedeoi! ◊ dedeoi, mih, abbà, si càriat su pane! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ainsi Ingresu like that, so Ispagnolu así Italianu così Tedescu so, auf diese Weise.

dedí, dedía , nm, avb: dedie, didie Definitzione de die, su dedie, su die: de sa die, sa parte chi est lughe / avb.: a dedie; a lugh'e dedie = a dedie Frases su dedie drommit e su denote istat zirendhe ◊ su chi si naru in s'iscuriu naraidhu a dedia! ◊ su sole est a dedie 2. sa títula a didie zirat in s'àghera e in sos ribos ◊ male a didie e pejus a denote semus continu in irgherramatzina ◊ cussu si fait a su dedí Tradutziones Frantzesu pendant la journée Ingresu by day Ispagnolu de día Italianu di giórno Tedescu bei Tag.

dediài dedeài

dédica , nf Definitzione su chi s'iscriet candho si donat ccn. cosa a unu.

dedicài, dedicàre , vrb Definitzione fàere una dédica Sinònimos e contràrios intitulai Tradutziones Frantzesu dédier Ingresu to dedicate Ispagnolu dedicar Italianu dedicare Tedescu benennen.

dedíe dedí

dediói dedeói

deduíre , vrb Definitzione de unu fatu, su ndhe bogàre o fintzes cumprèndhere calecuna cosa chi no si biet o no si est nada apostadamente Sinònimos e contràrios dedúsiri.

dedúsiri , vrb Sinònimos e contràrios deduire.

dedutziòne, dedutziòni , nf Definitzione su chi si ndhe bogat o fintzes cumprendhet de calecuna cosa, fatu o chistione.

defarsàu , agt Definitzione disfalsau, chi est mudau bestiu a màscara, cun bestimentu de pàrrere su chi no est (es. ómine bestiu a fémina, fémina bestia a ómine) Sinònimos e contràrios caratzadu, carotadu, faciolau, mascaradu Frases po ispàssiu a carnovali dognunu essit defarsau.

defàtu , cng: difatis Definitzione foedhu chi serbit po cunfirmare su chi si est nau Sinònimos e contràrios énimis, iteu Frases Fulanu fit cojadu, difatis teniat fintzas carchi fizu Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu en effet Ingresu in fact Ispagnolu en efecto Italianu infatti Tedescu in der Tat.

defèndhere , vrb: defèndiri, difèndhere, difendi, difèndiri, difènnere Definitzione fàere o pigare sa difesa, is partesas de unu, amparare a ccn., fàere a manera chi unu o una cosa no tèngiat dannu o male Sinònimos e contràrios amparai, defensai, iscòndhere Frases candho no tenet resone aite lu difendhes?! ◊ tue no chirches a neunu, ma si ti faghent male difèndhedi! ◊ a cancu fradi dhi fiat tocau a si pigai a buciconis po difèndiri s’onori de is sorris ◊ sa zente si cheriat dassada in pache e pro difèndhere cussa libbertade fit custrinta a gherrare a malaboza ◊ fit zente chi s’ischiat difèndhere ◊ mi difendho cun régula e rigore siat in s'interessu o in s'onore (Sassu)◊ arregràtzias de coru a totus cudhus chi difendint sa língua sarda! Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu défendre Ingresu to defend Ispagnolu defender Italianu difèndere Tedescu verteidigen.

defendhidòre, defendidòri , agt, nm Definitzione chi o chie difendhet a unu o calecuna cosa Sinònimos e contràrios defensore Tradutziones Frantzesu défenseur Ingresu defender Ispagnolu defensor Italianu difensóre Tedescu Verteidiger.

defèndiri defèndhere