A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

decuriòne , nm Definizione caporale de deghe ómines.

decussè , avb Sinonimi e contrari diacussu, sinoncas, sinono Frasi si proiat, su crabaxu beniat issu puru a barracu, si acudiat, decussè si aculiàt acanta de is crabas (G.Usai).

dèda , nf: addeda Definizione critériu faendho is cosas / chentza deda = a mala istropiadura, a tropu, chentza régula Sinonimi e contrari medida, mesura, régula Frasi su guvernu furet pagu e no meda, cantu nos leat totu chena deda! (G.Ruju)◊ su chi ti ant lassadu babbu tou e mamma tua est lughe e deda, amore e paghe, e ódiu contra a s'abbolotu Traduzioni Francese mesure, modération Inglese moderation Spagnolo moderación Italiano misura, moderazióne Tedesco Maß.

deddéi , nm Definizione in su foedhóngiu de is pipios, logu fora, a ue andhare, essire Sinonimi e contrari ciuciui Frasi andaus a deddei! Etimo srd.

dedeài , avb: dediai Definizione in cussa manera Sinonimi e contrari aggae, aici, deasie, diai | ctr. dedeoi Frasi no aiat arciadu oxos dae terra, fit istada dedeai totu s'ora chi su frade li fit nendhe totu custu (S.Saba)◊ fia dedeai a su cioga cioga e mi che fia acurtziendhe a su putu… mannedha mi betat custu bete pabadu!… Etimo srd.

dedeói , avb: dedioi, deosi, deosinche, degoi, diosi Definizione de custa o in custa manera, comente seo biendho, naendho Sinonimi e contrari aggae, aggoi, aici, angosi, goe | ctr. dedeai Frasi a ite puntu, trenu, ses torradu: no fisti dedioi assesugiadu candho currias subra sos binàrios (G.Monzitta)◊ dedioi imbadhinant sos poetes! ◊ deosi no andhat bene! ◊ acontza sos faedhos: no ti permito de mi faedhare dedeoi! ◊ dedeoi, mih, abbà, si càriat su pane! Etimo srd. Traduzioni Francese ainsi Inglese like that, so Spagnolo así Italiano così Tedesco so, auf diese Weise.

dedí, dedía , nm, avb: dedie, didie Definizione de die, su dedie, su die: de sa die, sa parte chi est lughe / avb.: a dedie; a lugh'e dedie = a dedie Frasi su dedie drommit e su denote istat zirendhe ◊ su chi si naru in s'iscuriu naraidhu a dedia! ◊ su sole est a dedie 2. sa títula a didie zirat in s'àghera e in sos ribos ◊ male a didie e pejus a denote semus continu in irgherramatzina ◊ cussu si fait a su dedí Traduzioni Francese pendant la journée Inglese by day Spagnolo de día Italiano di giórno Tedesco bei Tag.

dediài dedeài

dédica , nf Definizione su chi s'iscriet candho si donat ccn. cosa a unu.

dedicài, dedicàre , vrb Definizione fàere una dédica Sinonimi e contrari intitulai Traduzioni Francese dédier Inglese to dedicate Spagnolo dedicar Italiano dedicare Tedesco benennen.

dedíe dedí

dediói dedeói

deduíre , vrb Definizione de unu fatu, su ndhe bogàre o fintzes cumprèndhere calecuna cosa chi no si biet o no si est nada apostadamente Sinonimi e contrari dedúsiri.

dedúsiri , vrb Sinonimi e contrari deduire.

dedutziòne, dedutziòni , nf Definizione su chi si ndhe bogat o fintzes cumprendhet de calecuna cosa, fatu o chistione.

defarsàu , agt Definizione disfalsau, chi est mudau bestiu a màscara, cun bestimentu de pàrrere su chi no est (es. ómine bestiu a fémina, fémina bestia a ómine) Sinonimi e contrari caratzadu, carotadu, faciolau, mascaradu Frasi po ispàssiu a carnovali dognunu essit defarsau.

defàtu , cng: difatis Definizione foedhu chi serbit po cunfirmare su chi si est nau Sinonimi e contrari énimis, iteu Frasi Fulanu fit cojadu, difatis teniat fintzas carchi fizu Etimo itl. Traduzioni Francese en effet Inglese in fact Spagnolo en efecto Italiano infatti Tedesco in der Tat.

defèndhere , vrb: defèndiri, difèndhere, difendi, difèndiri, difènnere Definizione fàere o pigare sa difesa, is partesas de unu, amparare a ccn., fàere a manera chi unu o una cosa no tèngiat dannu o male Sinonimi e contrari amparai, defensai, iscòndhere Frasi candho no tenet resone aite lu difendhes?! ◊ tue no chirches a neunu, ma si ti faghent male difèndhedi! ◊ a cancu fradi dhi fiat tocau a si pigai a buciconis po difèndiri s’onori de is sorris ◊ sa zente si cheriat dassada in pache e pro difèndhere cussa libbertade fit custrinta a gherrare a malaboza ◊ fit zente chi s’ischiat difèndhere ◊ mi difendho cun régula e rigore siat in s'interessu o in s'onore (Sassu)◊ arregràtzias de coru a totus cudhus chi difendint sa língua sarda! Etimo itl. Traduzioni Francese défendre Inglese to defend Spagnolo defender Italiano difèndere Tedesco verteidigen.

defendhidòre, defendidòri , agt, nm Definizione chi o chie difendhet a unu o calecuna cosa Sinonimi e contrari defensore Traduzioni Francese défenseur Inglese defender Spagnolo defensor Italiano difensóre Tedesco Verteidiger.

defèndiri defèndhere