A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

dechína , nf: deghena, deghina, degina, dexina Definizione su tanti de deghe; unos o unas deghe, unu tanti a fúrriu de deghe Sinonimi e contrari dexena Frasi inie che aiat una deghena de féminas ◊ s’iscoberta prus ispantosa e importanti de sa preistória sarda: una dexina e prus de immàginis de perda de arena, de sa mannària de un’ómini e fintzas prus artas, in Monti Prama (G.Lilliu)◊ in custas domos postas po fàere iscola dhue istànt una deghina de piciochedhos e is bancos furint pitios Traduzioni Francese dizaine Inglese ten Spagnolo decena Italiano diecina Tedesco Zehner.

dechinàre , vrb Definizione ispartzire in deghe partes oguales.

dechínu , nm: deghinu Definizione genia de pagamentu chi sa gente depiat a is feudatàrios po pòdere pàschere cun su bestiàmene.

dechiòre dechidòre

déchitu, dechíu déchidu

déchiu , pps, agt: déxiu Definizione de dèchere; chi deghet, chi dhue istat o andhat bene 2. a fai biri is cambas ispollincas no est cosa tropu déxia.

dechívile , agt Sinonimi e contrari dechile Etimo srd.

décibbel , nm Definizione unidade de misura de is sonos po sa fortza chi tenent.

decídere, decídiri , vrb: dessídiri, detzídere, ditzídere Definizione pigare una decisione Frasi cussu no dh'as a decídere tue! ◊ chi a decídere mi giàt su permissu, sa risposta dha giao de seguru Etimo itl. Traduzioni Francese décider Inglese to decide Spagnolo decidir Italiano decìdere Tedesco entscheiden ( sich ).

decídiu , pps, agt: detzisu Definizione de decídere Sinonimi e contrari resinnadu, resolutu Frasi aus decídiu de no pubblicare cussas otavas.

decifrài, decifràre , vrb Definizione cumprèndhere o ispiegare, lígere e cumprèndhere un’iscritura, unu singiale, unu sinnu, giaendhodhi o connoschendhodhi unu significau Frasi s'iscritura antiga bi cheret zente pràtiga, chi bi at istudiadu subra, pro la decifrare Traduzioni Francese déchiffrer Inglese to decode Spagnolo descifrar Italiano decifrare Tedesco entschlüsseln, dechiffrieren, entziffern.

decimàle , agt Definizione nau de sistema de numeradura e de ispartzidura, chi andhat de deghe in deghe; parte de cosa ispartzia in deghe Frasi su sistema métricu decimale no est connotu in totue: in Sardinna l'ant postu a óbbrigu sos Piemontesos a oros de su 184O 2. unu númeru ebbia apustis de sa vírgula est unu decimale Traduzioni Francese décimal Inglese tithe (of a) Spagnolo decimal Italiano decimale Tedesco dezimal.

decímetru , nm Definizione mesura de longària de deghe centímetros, su degunu de unu metro.

décimu , agt, nm Definizione su de deghe, su degunu Traduzioni Francese dixième Inglese tenth Spagnolo décimo Italiano dècimo Tedesco zehnte, Zehntel.

decisiòne, decisiòni , nf: dessisione, detzisione, ditzisioni Definizione su decídere, sa cosa chi si decidet Sinonimi e contrari detzidimentu, disposiscione, disposta Frasi sa dessisione furiosa naschet travessa Traduzioni Francese décision Inglese decision Spagnolo decisión Italiano decisióne Tedesco Entschluß, Entscheidung.

decisívu , agt: ditzisivu Definizione importante a su puntu chi est su chi decidet de calecuna cosa Sinonimi e contrari importante.

decísu , agt: ditzisu Sinonimi e contrari decídiu.

declamài , vrb: decramare Definizione nàrrere o lígere a boghe arta, fintzes cun apóntziu, una cosa (es. poesia) coment'e chi siat cosa sua chi unu est naendho tandho.

declarài , vrb: decrarai, dichiarare, diclarare Definizione nàrrere sa cosa chi s'iscat de una manera ladina, crara, mescamente su chi unu pentzat o credet e bolet; rfl., nàrrere, fàere a ischire a una de dha bòllere a pobidha Sinonimi e contrari aclarire | ctr. cuai, denegare Frasi mai no sigas duus lèpuris paris, no ti declaris chi totu iscís fai! 2. totus, giòvanos, betzones, ti si sunt dichiarados, pro finas sos illumbados imbiadu ti ant cantones (B.Cara)◊ no ti potzu cumprendi si tui no ti decraras! ◊ chi bollis su coru miu poita no ti decraras? Etimo ctl., spn. declarar Traduzioni Francese déclarer Inglese to declare Spagnolo declarar Italiano dichiarare Tedesco erklären, sich erklären.

decollàre , vrb Definizione partire, tzucare, pesandhosindhe e inartandho a bolu, nau de is aeroplanos.