A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

illacrimàre , vrb Definitzione prànghere dispràxios coment’e pentios o lastimandhosi Sinònimos e contràrios piànghere | ctr. arríere Frases si est illacrimada nandhe chi candho fit abbarrada in su bisonzu si at dépiu bèndhere totu e andhare a fàchere cotas de pane 2. e cantas notes mi ant vistu illacrimatu in cussa soledade!… Ètimu srd.

illacrimàtu , pps, agt Definitzione de illacrimare; chi est pranghendho, a làgrimas calandho.

illadaradúra , nf Definitzione isperradura in duos lados o metades de un’animale macellau po sa petza Ètimu srd.

illadarài, illadàrare, illadàre, illaderài, illaderàre , vrb: illadrare, illardarai, irladae Definitzione fàere a lados, segare un’animale mortu in duas perras, in duas metades de longu Sinònimos e contràrios isperrai / issupare Frases dhue funt sas panghitas cun sos pangalzos illadra illadra crachi albeghe ◊ apenas chi su procu fut illadaradu cun segure e ispadinos fut a dh'idossare (A.Barra) Ètimu ltn. latus, lateris Tradutziones Frantzesu équarrir Ingresu to quarter Ispagnolu descuartizar Italianu squartare Tedescu in vier Teile zerlegen.

illaderàu , pps, agt Definitzione de illaderare; chi est segau in duos lados.

illadiadúra , nf Definitzione su illadiare Sinònimos e contràrios alladiadura, alladiamentu Ètimu srd.

illadiàre , vrb: illadriare, illatiare Definitzione fàere ladu, amplu, bàsciu e largu; rfl., nau de ccn., tratènnere a tropu, istentare / pps. illadiadu = nadu de ccn., laredhosu, chi si tratenet tropu nendhe cosas fintzas chentza cabu Sinònimos e contràrios alladiae / istentae | ctr. ammurudhare, astrínghere Frases su cumassu de sa pasta cariada si segat a bículos atundhurados chi s'illàdiant cun su cannone ◊ cussu murútzulu de casu si est illadiadu 2. cussu canno annat a su logu s'illàdiat e no tenet ammentu de torrare! 3. dhue fut cuss'illadiadu e no ischia comente mi ne iscabitzulare (Z.Porcu) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu aplatir Ingresu to flatten Ispagnolu aplastar Italianu appiattire Tedescu glatt machen.

illadionàre , vrb Definitzione alladiare meda, tropu Sinònimos e contràrios alladiae, illadiare | ctr. ammurudhare, astrínghere Ètimu srd.

illadítzu , nm Definitzione orrugu de istentina largu cun prenimentu fatu de oos, pane, casu e cundhimentu de erbas Terminologia iscientìfica mng.

illadràre illadàre

illadriàre illadiàre

illàdu , avb Definitzione a illargu Sinònimos e contràrios atesu, illargu.

illaéndhidu , agt: islaéndhidu Definitzione chi est chentza fortzas prus Sinònimos e contràrios addrolliu, irbalesiadu, iscinigau Frases una lughe poética noa a peuta est bolendhe lezera subra de sas frommas antigas islaéndhidas (G.Camboni)◊ fit totu illaéndhidu, a bratzos falados, réndhidu, ne rutu in totu ne ritzu Tradutziones Frantzesu épuisé Ingresu worn-out Ispagnolu agotado Italianu sfinito Tedescu erschöpft.

illaganàre , vrb Definitzione nàrrere irbàmbios, tontidades; fintzes pèrdere is atuamentos, immadoinare Sinònimos e contràrios isciolloriai / immaudinare 3. su tziu chin sa bistrale l'isociavat a sa tàula de su chervedhu e su porcu rughiat illaganau.

illaganónzu , nm Definitzione su illaganare Sinònimos e contràrios iscàntaru, scassolu Ètimu srd.

illaghinzàre , vrb Definitzione istagiare su bagadiu de su madriedu, po dhos pastorigare o atèndhere abbandha, a distintu Ètimu srd.

illagnadúra , nf Definitzione su illagnare, illangiare Sinònimos e contràrios illanzigamentu, irromasidura, scaliximentu | ctr. ingrassada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu amaigrissement Ingresu loss of weight Ispagnolu delgazamiento Italianu dimagriménto Tedescu Abmagerung.

illagnàre , vrb: illanzae Definitzione essire làngiu, prus làngiu Sinònimos e contràrios illangiare, illangiri, irromasire, slangiri.

illagratzàre , vrb Definitzione fàere una cosa (bestimentu, àteru) prus ampra, prus larga a fortza de dha pònnere Sinònimos e contràrios ilfodhonare, illabbargiae, illariodhare, infodhonare, istiriolare, sciadhonai.

illagratzàu , pps, agt Definitzione de illagratzare; nau de unu, illargau in su sensu chi portat bentre manna Sinònimos e contràrios ilfodhonadu / abbrentedhau, bentrudu, matimannu.