ruspièdha , nf Definitzione saliedha chi essit in buca candho si pentzat a calecuna cosa de papare licàngia, chi praghet Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu eau à la bouche Ingresu mouth water Ispagnolu boca agua (hacérsele la) Italianu acquolina Tedescu Wasser das im Mund läuft (Appetit).

sabunadòra , nf: samunadora Definitzione fémina, o màchina, chi sàmunat s'orrobba, fémina samunandho Sinònimos e contràrios labadora, lavandera, lessiera Frases ndhe fia istracu de l'intèndhere afolfighèndhemi su bighinadu cun sas sabunadoras (G.Ruggiu)◊ oe tenes cumbénios in domo coment'e frigoríferu e samunadora Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu blanchisseuse, machine à laver Ingresu laundress, fishwife, washing machine Ispagnolu lavandera, lavadora Italianu lavandàia, lavatrìce Tedescu Waschfrau, Waschmaschine.

salibèdhas , nf pl Definitzione salias longas, sa salia chi essit pentzandho o castiandho cosas bonas de papare Tradutziones Frantzesu eau à la bouche Ingresu mouth water Ispagnolu saliva, agua Italianu acquolina (in bócca) Tedescu Speichel im Mund zusammenlaufen) (Wasser).

samunàda , nf Definitzione su samunare Sinònimos e contràrios labada, sapunada, sciacuada Frases dadi una samunada, ca ses totu brutu! ◊ dogni samunada leat su pizu sou Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu passer à l'eau Ingresu wash Ispagnolu lavado Italianu lavata Tedescu Waschen.

sarràcu , nm: serrache, serracru, serracu Definitzione aina a lama larga o istrinta, a dentes a una parte, po segare linna, pudare, de pigare a una manu / bogai is dentis a su s. = acutzare su serracu Sinònimos e contràrios serrúciu Frases una dí, mi contàt sa mamma, nanca nc'iat donau sa conca a unu serracu e si fut totu sciguriau! ◊ custu cane mi fit ammustranne cudhas sannas chi pariant unu serracu! Terminologia iscientìfica ans Ètimu ctl. xarrac, xerrac Tradutziones Frantzesu égoïne, scie à main Ingresu ripsaw Ispagnolu serrucho Italianu segàccio, gattùccio Tedescu Fuchsschwanz, Lochsäge.

sarròne, sarròni, sarrónu , nm: serrone, serroni Definitzione genia de serra manna mancai de metro e mesu, a lama larga meda, a duas mànigas, de pigare a una manu ma in duos po segare o isperrare truncos mannos, linna grussa meda (ma fintzes serra pitica de pigare a solos a una manu po segare cambos e naes pudandho); bobboi chi andhat asuta de terra modhe, trebballada, e si papat s'arraighina modhe de sa cosa prantada de pagu: a logos est fintzes mardona, sórighe mannu de fogna; bobboi chi si papat sa gioga minuda e si che istichit aintru de su corgiolu, greme chi si papat sa linna, àteru greme in colore de castàngia chi podet fàere in su casu; brutore a meda in dossu; in cobertantza, su vítziu de abbetiare pruschetotu candho unu no tenet arrexone Sinònimos e contràrios serra / serracu / chibudhalzu, cugumbiraxu, istampasucros, morucibudhu / tzerrone, zannarolu, zànnaru / muga, sordi / tostorrímine Maneras de nàrrere csn: intriscare o gitonare su serrone = illargare sas dentes a manera de li fàghere s'istrada e segare menzus; intrare su serrone a unu = acucai, bènniri a conca s'idea, s'abbétia de fai ccn. cosa Frases s'arruaxu iscarràfiat che serroni ◊ passada sa bistrale, su serrone: acò totu distruta sa foresta! ◊ s'élighe chi bi fit in su cuile ndhe l'ant segadu a serrone ◊ usaiat sas rimas che serrone: dae cussu ndh'est s'ódiu dipesu! 2. cherent remíntidas sas pumatas ca medas che las at segadas su serrone 4. zughet fintzas su serrone in cambutzos de cantu est brutu, putzidha! 5. lasso a muzere mia emancipare a patu chi no l'intret su serrone de cherrer paltorire a bolt'apare! (L.Ilieschi)◊ fuit dies e dies ammudurradu, a bortas pranghiat, no ischia mancu proite… giughiat che unu serrone in cherbedhos! Sambenados e Provèrbios smb: Serroni Terminologia iscientìfica ans, crp, gryllotalpa gryllotalpa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu grande scie à deux poignées Ingresu big saw, mole cricket Ispagnolu serrón, tronzador Italianu segóne Tedescu Zugsäge.

sbertài , vrb Definitzione furare a unu su chi portat in busciaca, in pitzu, comente faent is manilestros in passada, mescamente a fura prana chi mancu si ndhe sapint Tradutziones Frantzesu voler (le sac a main) Ingresu to pick someone's pocket Ispagnolu robar Italianu borseggiare Tedescu stehlen.

scaràda , nf: iscarada*, scarara Definitzione genia de cuntratu po fàere unu trebballu a prétziu firmu; genia de trebballu chi si faet in pischera (si càmbiant noas totu is cannitzadas o prantas) Maneras de nàrrere csn: pigai o donai faina, comparai, bèndiri a s.; fuedhai a s. = faedhare chentza rispetu, chentza birgonza; a s. = (puru) unu ifatu de s'àteru, a meda, a cótimu, a trivas Frases no ti mortificas pighendi scaradas, pagus giorronadas fais a su mesi ◊ messànt a scarada, po si fai onori ◊ dhoi at genti istenteriada chi est a scarada fendi tontesas ◊ anguidha a scarada!… a scarada anguidha bella!… 2. de sa classi mia ndi tengu unu cun su bràciu bogau, unu cun su brúciu segau, una cun sa manu pista… a scarada! 3. e it'est cussa scarara de "gruppi folk"?! Tradutziones Frantzesu travail à la pièce (aux pièces) Ingresu job contract Ispagnolu destajo Italianu còttimo Tedescu Akkord, Akkordarbeit.

scaradéri , agt, nm Definitzione chi o chie treballat a iscarada, fatu e a bidha Frases su meri bolliat màniga arrullada, de su scaraderi e de su serbidori, messendi ◊ su scaraderi leat pro paga su tantu de su sèmene de su trigu chi ndhe messat Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ouvrier travaillant à la pièce Ingresu jobber Ispagnolu destajista Italianu cottimista Tedescu Akkordarbeiter.

schiribitzósu , agt Definitzione chi faet o pentzat schiribitzos Sinònimos e contràrios fantasiosu, pantasiosu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu qui a beaucoup d'imagination Ingresu fanciful Ispagnolu soñador Italianu fantasióso Tedescu phantasievoll.

sdorrobbatóriu , nm: idorrobbatóriu* Definitzione fura manna fata cun sa fortza e cun is armas Sinònimos e contràrios acrassamentu, arrelantzu, bardana, fura, irrobbatóriu, ladratzonia, ladroneria, sdorrobbu, torrobbatóriu Frases iat capitau chi iant fatu unu sdorrobbatóriu e is bandidus fiant aprobiaus a campusantu po dividí sa fura Tradutziones Frantzesu vol à main armée Ingresu robbery Ispagnolu atraco, asalto Italianu rapina Tedescu Überfall.

sechérru , agt, nm: sicherru, sigherru Definitzione chi est (o tanti chi est) apenas giustu, o fintzes própriu giustu giustu, su tantighedhu chi bastat, su tanti giustu chi serbit a unu bisóngiu / a sigherru = secherre, zustu zustu Sinònimos e contràrios necessàriu Frases si nche fit andhau chin sos úrtimos secherros sodhos de sa paca ◊ as a campare sèmpere in predarjos e in sartos de tzimentu penàndhelu secherru, su bucone (G.Piga)◊ est arrejonanne in vitzichesu secherru 2. a bidha ghirabant a sas ocasiones de notu e abbarrabant su secherru, chin su contipizu de torrarent a su manizu ◊ su secherru in dommo bi est sèmpere istau 3. su tzapadore tirat e campat a sigherru, che cundennadu Ètimu srdn. Tradutziones Frantzesu juste, à peine suffisant Ingresu enough Ispagnolu lo suficiente Italianu quanto basta Tedescu gerade ausreichend.

seghèto , nm Definitzione aina a dentes pitichedhedhas adata po segare ferru o àteru materiale tostau Terminologia iscientìfica ans Tradutziones Frantzesu scie à métaux Ingresu hacksaw Ispagnolu sierra para metal Italianu seghétto Tedescu Metallsäge.

servíglia , nf Definitzione genia de pratígliu chi si ponet asuta de una tassa o de un'ampudha portandho a bufare Sinònimos e contràrios piatígliu Ètimu ctl.a servilla Tradutziones Frantzesu soucoupe à verre Ingresu saucer Ispagnolu posavasos Italianu sottocòppa Tedescu Glasuntersatz.

sílicu , nm, agt: sírigu, síricu Definitzione su grème o bobboi chi faet sa seda; nau de ccn. po su carenale, chi est làngiu, fine fine Sinònimos e contràrios fermesílicu / finigosu, iltrízile Sambenados e Provèrbios smb: Sirigu Terminologia iscientìfica crp, crp, bombyx mori Ètimu ltn. siricus Tradutziones Frantzesu ver à soie Ingresu silkworm Ispagnolu gusano de seda Italianu filugèllo Tedescu Seidenraupe.

sirídu , pps, agt Definitzione de sirire; nau de erba giai créschia, chi at fatu sa chima o candhelita Sinònimos e contràrios intzeurrau, tudhidu / chimidu, folau, inchimiu Tradutziones Frantzesu qui a poussé la cime Ingresu sprung up Ispagnolu brotado Italianu pullulato, che ha fatto cima Tedescu gekeimt.

sochítu , nm: suchete, suchitu 1 Definitzione genia de papare fatu cun petza segada a biculedhos (mescamente de pudha, de conillu), posta a fríere unu pagu in su sufrissu fatu cun chibudha, pedrusèmene e un'aciunta de binu o aghedu e pagu pagu de abba, una ispergiadedha de píbere e sale Frases gei tengu abetu bellu de mi fai su sochitu o s'anguli po Pasca!…◊ dhui tèngiu unu spitzuedhu de suchitu in su fogu Terminologia iscientìfica mng Ètimu ctl. suquet Tradutziones Frantzesu à la nage (cuc.) Ingresu stew Ispagnolu guiso de carne Italianu guazzétto Tedescu Ragout.

sortéri 1 , nm Definitzione donniuna de is personas o cosas chi si depent fàere a billetes, a chie (o su chi) essit, a chie tocat Tradutziones Frantzesu personnes ou choses à tirer au sort Ingresu drawing for (lots) Ispagnolu lo que va a ser sorteado Italianu sorteggiando Tedescu durch Los bestimmen.

spumadorédhu , nm Definitzione ispumadore pitichedhu po illimpiare is dentes apustis papau Frases custu spumadoredhu est po s'isciacuai bèni is dentis Tradutziones Frantzesu brosse à dents Ingresu toothbrush Ispagnolu cepillo Italianu spazzolino Tedescu Zahnbürste.

strobedhalíngua , nm Definitzione filera de foedhos ue torrat unu sonu o síllabba chi cufundhet cun facilidade cun àtera chi dhi assimbígiat: es. unu crobu crésciu in d-una crobi de crésia si crediat crobu su prus togu de totu is trexentus crobus de sa Trexenta, ue torrat "cro", "cre", "to", "tre" Tradutziones Frantzesu série de mots difficiles à prononcer vite Ingresu tonguetwister Ispagnolu trabalenguas Italianu scioglilìngua Tedescu Zungenbrecher.

«« Torra a chircare