caènte , agt, nm: cagente,
caglienti,
cajente Definitzione
nau de una cosa, chi portat una temperadura prus arta de comente est a su normale, nau de su tempus, chi est faendho caentu, a diferéntzia de una temperadura bàscia e pruscatotu a paragone de sa temperadura de su cristianu; temperadura artighina / èssere in cagente = in caentu
Sinònimos e contràrios
caldu,
callente,
cheghente
/
caentu,
calore
| ctr.
astroradu,
fridu
/
frios
Frases
de cust'abba no faghet a ndhe bufare: est caente che píssiu ◊ zughet sas manos caentes che late
2.
sas túrturas rucrant sas costeras chircandhe sos caentes de beranu ◊ unu tempus fimis poveritos e cuntentos, temperaos a fritu e a cajente (Z.Deriu)◊ Maria est cicida in sa forredha, in su caente ◊ asuta de is forredhos dhu'est caente
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
chaud
Ingresu
warmth
Ispagnolu
caliente
Italianu
caldo
Tedescu
warm.
caentósu , agt: cajentosu Definitzione
chi faet caentu, chi caentat, nau de unu logu, de una domo, de bestimentu
Sinònimos e contràrios
callentosu,
cheghentosu
/
caente
| ctr.
fridu
Frases
sas béstias chircant locos caentosos pro pàschere
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
chaud
Ingresu
warm
Ispagnolu
caliente
Italianu
caldo
Tedescu
warm.
caéntu , nm: cajentu,
chelentu,
chellentu Definitzione
temperadura artighina, prus che àteru po comente podet pràghere
Sinònimos e contràrios
caldu,
cazentu,
cheghentu
/
basca,
calura
| ctr.
frios,
fritore
Frases
pro maladia gai bastat a istare in caentu ◊ in beranu e in istiu in logos nostros che faghet caentu ◊ pònelu in su caentu, cussu piatu de cosa, pro no s'ifritare! ◊ ue bi at sole o fogu bi at caentu ◊ custas dies su tempus est in caentu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
chaud
Ingresu
heat
Ispagnolu
calor
Italianu
caldo
Tedescu
Wärme.
caladòris , nm pl Definitzione
trastighedhos chi serbint a pigare istrégiu budhiu postu in su fogu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
poignées pour saisir un objet chaud
Ingresu
small grips
Ispagnolu
agarrador
Italianu
presine
Tedescu
Topflappen.
càldu , nm, agt: cardu 1 Definitzione
caentu meda; chi est bene caente
Sinònimos e contràrios
caentu,
caldesa,
cazentu
/
basca,
calura
/
caente,
càlidu,
callente,
cheghente
| ctr.
fridu,
frios
Maneras de nàrrere
csn:
betare cardu = fàghere caentu; ndhe li daet una calda e una frita = una càdria e una lena, ndhe li narat (o ndhe li pretenet) una chi no li piaghet e una chi li piaghet; caldu néulu, múliu = sa calura meda chi faghet candho, in istiu, s'aera est cuguzada de nues chi muntenent su calore incubadu e úmidu
Frases
aiat leadu calchi colpu de aera essendhe a fora de domo dai su caldu a su fritu ◊ est die de cardu forte, oe! ◊ s'arba longa mi betat cardu ◊ si andhat a pei a caldu e a friscu, cun su cuadhu de santu Franchiscu!
2.
fia pensendhe a sa die colada cun issu, a sos basos caldos chi m'intendhia ancora in sas laras ◊ fuit una bellesa a si samunare cun abba cheghente in cudhos lacos biancos de sos bànnios caldos ◊ candho sunt cotas, sas seadas si ammelant e si ponent caldas pro las manigare
Ètimu
ltn.
cal(i)dus
Tradutziones
Frantzesu
chaud,
chalereux
Ingresu
warm (th)
Ispagnolu
caliente
Italianu
caldo,
caloróso
Tedescu
Hitze,
heiß.
càlidu , agt: càlliru Definitzione
chi est caente, chi tenet caentu; chi est de sustàntzia meda, nau de cosas de papare o bufare fintzes in su sensu chi est cosa cagiada; in cobertantza, nau de unu, chi tenet dinare, chi istat bene a dinare / culi càlida = (nau de fémina) chi est sèmpere a disígiu de ómine
Sinònimos e contràrios
caente,
caldu*,
callente,
cheghente
/
bascosu,
calorosu,
sustantziosu
| ctr.
fridu; isabbisabbi
Frases
bi at istagione frita e bi at istagione càlida ◊ proite ti ses innudendhe: càlidu meda ses?! ◊ càlidu suore in sa cara che làgrimas li abbundhat (Grolle)◊ unu bentu càlidu fait undulai addàsiu s'erba ingroghida
2.
custu binu est càlidu meda: dèu dh'ammisturu cun pagu pagu de àcua ◊ nuis càlidas si pesant in s'orizonti ◊ s'ozastru est linna càlida pro assidare (Z.Porcu)
3.
custa no est ispesa de poder fàghere: tantu za semus càlidos meda!
Tradutziones
Frantzesu
chaud,
tiède
Ingresu
warm
Ispagnolu
cálido
Italianu
caldo,
tièpido
Tedescu
warm,
lau.
callènte, callènti , agt, nm: cazente,
caxente,
caxenti,
chelente,
chellente Definitzione
chi tenet caentu, chi est in caentu; chi tenet fortza, chi istat bene (chi tenet cosa, errichesa): nau de fémina, fintzes chi est in more
Sinònimos e contràrios
caente*,
caldu,
calgenti,
cheghente
/
caentu,
cazentu
| ctr.
fridu,
frios
Maneras de nàrrere
csn:
caxente che fogu = caente meda, budhidu; fatzat callenti e arriat sa genti! = su chi contat est a èssere bestidos, de no tènnere fritu (e prus pagu contat sa bellesa de sa bestimenta o de sa cuguzura)
Frases
s'abe cheret logu callente e fiores ◊ como sunt aeritas cazentes ◊ is pàrdulas chellentes si issundhint cun su sutzu de su limone e s'ispertzant de tzúcoro ◊ a is agiudadores si donàt su turredhu, su pistocu callente o durces fatus in domu ◊ ge no ti ndi at a dipendi cancunu dannu, de cussa puntura?… ponidí bàngius di axedu callenti!
2.
sa carri donat e pedit callenti, carignus e cunfortu ◊ no portai lentzoru de linu ma una mantixedha de piu, però gei mi ndi fera de callenti!
3.
si est afancedhada cun su datori e dhi at fatu giai unu pipiu: brut'ègua, gei dh'at agatada callenti!
Tradutziones
Frantzesu
chaud
Ingresu
warm (th)
Ispagnolu
caliente
Italianu
caldo
Tedescu
warm,
Wärme.