acambitài , vrb Definitzione
andhare a passu istirau, lestru, camminare impresse
Sinònimos e contràrios
iscambaritare,
iscoscitare,
scambitai
Frases
acambita ca ti acambitu fiat arribbau a Gonnoscodina ◊ setzint a gropas e acambitant, allirgus che pasca ◊ si poniant a lestu un'isciallu acapiau in conca e fuiant acambitendi conca a sa crésia ◊ tui ti nci essis e acambitas: si no, ti tocu de puntada de pei!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
gigoter
Ingresu
to kick about
Ispagnolu
zanquear,
andar deprisa
Italianu
sgambettare
Tedescu
ausschreiten,
trippeln.
aciapitài , vrb: ciapitai Definitzione
fàere is passighedhos de su ballu
Sinònimos e contràrios
atzopitai,
istripitare,
sciampitai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
sautiller
Ingresu
to hop about
Ispagnolu
hacer los pasos del baile sardo
Italianu
salterellare
Tedescu
Tanzschritte,
sprünge machen.
addegadiàre , vrb Definitzione
fàere a tegadia, fodhe de sa pruna ortitza, chi no ammadurat s'ossu e abbarrat coment'e una tega, buida in mesu, modhe, e apustis si sicat deunudotu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
rabougrir
Ingresu
to grow badly (said about fruit or plants)
Ispagnolu
zocatearse,
apestarse
Italianu
imbozzacchire
Tedescu
einschrumpfen.
afaltài, afaltàre , vrb: afartai,
faltai Definitzione
fàere farta, no fàere sa cosa; su si sapire in crupa, leare s'asséliu a sa cusciéntzia
Sinònimos e contràrios
ammancai
2.
mi afartant is notis abbilladas e po medas poitas no agatu resposta
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
se sentir coupable
Ingresu
to feel guilty about stg
Ispagnolu
faltar,
tener la conciencia sucia
Italianu
sentirsi in cólpa,
in fallo
Tedescu
sich schuldig fühlen.
apompài, apompàre , vrb Definitzione
fàere braga, su si pentzare bellos meda o àteru deasi
Sinònimos e contràrios
bragai,
impazosire,
impompare,
impomponare,
sisirinare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
se pavaner
Ingresu
to strut about
Ispagnolu
pavonearse
Italianu
pavoneggiarsi
Tedescu
sich brüsten.
barantèna , nf: barantina,
corantina Definitzione
su tanti de baranta, bàtoro deghinas; unos o unas baranta, unu tanti a fúrriu de baranta
Frases
finas a una barantina de annos como sos corros de murone si aciapaiant ◊ su maistu fut un'ómine de una barantina de annos
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
quarantaine
Ingresu
about forty
Ispagnolu
cuarentena
Italianu
quarantina
Tedescu
etwa vierzig.
bindhichína , nf: bindhighina,
binnichina,
cuindigina Definitzione
unos (o unas) bíndhighi, unu tanti de cosa in s'oru de bíndhighi, fintzes tempus de bíndhighi dies
Sinònimos e contràrios
bindhigada
Frases
est torradu a domo cun sa paga de sa bindhighina
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
quinzaine
Ingresu
about fifteen
Ispagnolu
quincena
Italianu
quindicina
Tedescu
fünfzehn,
etwa fünfzehn.
bintèna , nf: bintina,
vintina Definitzione
su tanti de binti, duas deghinas; unos o unas binti, unu tanti a fúrriu de binti
Frases
in su tzilleri dhue at mesighedhas de linna e una bintena tra cadiras e iscannos ◊ in s'àula dhoi iat una bintena de bancus ◊ da una bintina de annos a como in Sardinza est náschiu e créschiu unu movimentu chi punnat a torrare a nobu s'identidade nassionale (M.Pittau)
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
vingtaine
Ingresu
about twenty
Ispagnolu
veintena
Italianu
ventina
Tedescu
zwanzig,
etwa zwanzig.
bolidàre , vrb: bolitare Definitzione
su andhere a bólidos
Sinònimos e contràrios
bolai,
bolatzai,
boliare,
bolizare
Frases
unu tilipedhe bolidendhe in s'aposentu trímulat in chirca de sa essida ◊ ue ses tue su coro meu imbreagu est bolidendhe che calandra cantendhe (S.Baldino)◊ su petorriruju est bolitanne de un'àlbure a una mola
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
voltiger,
voleter,
flotter
Ingresu
to fly about
Ispagnolu
revolotear
Italianu
svolazzare
Tedescu
flattern.
brinchetàre , vrb: brinchidai,
brinchidare,
brinchietare,
brinchitare Definitzione
andhare o istare a brinchidedhos, brincare
Sinònimos e contràrios
brincae,
brinchillai,
cadraminciare,
sciampitai,
subesciare
Frases
sa pudha passat in carrela brinchitendhe ◊ is angionis funt brinchidendi ◊ custu béciu brínchidat che unu pibitziri ◊ cudhu brínchidat che unu cerbu ◊ càndhero dhi ant giau cussos giogos, su piciochedhu si est postu a brinchidare ◊ candho fustis piciochedhos de deghe o dóighi annos andhaiaus a brinchidare in is muredhos
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
sautiller
Ingresu
to hop about
Ispagnolu
brincar
Italianu
salterellare
Tedescu
hüpfen.
càda 1 , prep: cara 1 Definitzione
cun sa prep. simple a, de, si ponet po inditare sa leada = cara, faci a…; po inditare unu tantu chentza pertzisione
Sinònimos e contràrios
abbia,
allada
Maneras de nàrrere
csn:
fiant cad'e centu = fint unos chentu; de cara…(+vrb) = apustis de…, apustis chi…
Frases
de un'arroca manna ororu de mari su mumusu iat pigau a bolai cad'e su soli ◊ Gesús de pressi s'est incamminau cad'e Cafàrnau ◊ andaus a cad'a Uras! ◊ s'àcua fait sa fuida cad'e mari ◊ labai, si bit unu cuadhu de cad'e bidha arribbendi!
2.
de cara si seus separaus est sutzédiu custu fatu
Tradutziones
Frantzesu
vers,
environ
Ingresu
about
Ispagnolu
hacia
Italianu
vèrso,
circa
Tedescu
gegen,
ungefähr.
diciàre , vrb Definitzione
contare o nàrrere cosas alligras, fàere essias de erríere, nàrrere brullas
Sinònimos e contràrios
botai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
plaisanter
Ingresu
to joke about
Ispagnolu
bromear
Italianu
motteggiare
Tedescu
scherzen,
spaßen.
ilfaltàdu, ilfartàdu , agt: infaltadu,
infartadu,
irfartadu,
isfaltadu,
isfartadu Definitzione
nau de unu, chi po comente foedhat o càstiat ananti de gente (coment’e provandho bregúngia) si biet chi si connoschet in crupa, in farta, si ndhe agatat male ca si connoschet de àere fatu calecuna cosa chi no andhat bene
Sinònimos e contràrios
afaltadu,
faltosu,
ifastadu,
frajau
/
cdh. infaltatu
Frases
sos birgonzosos puru fint abbaidendhe sas pitzocas, mancari isfaltados ◊ l'aciapesi isfartada: li do una mirada si fit sintzera pro fàghere sa proa ◊ fut faedhendhe male de isse e comente si l'at bidu indainanti est abbarradu isfaltadu ◊ bessias a chircare ispiga, isfaltada timendhe sos meres ◊ no ischis mancu ite nàrrere ca ses isfartadu ◊ sos mannos fint isfartados ca aiant postu su minore in perígulu ◊ a s'ómine isfartadu sutzedit su chi timet
2.
sa pitzinna turpa connoschiat totu, ma foras dae s'ambiente sou si agatait ilfaltada (Z.A.Cappai)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
fautif,
qui se sent en faute
Ingresu
to feel at fault or guilty about something
Ispagnolu
que se siente culpable
Italianu
che si sente in difètto,
in cólpa
Tedescu
wer sich schuldig fühlt.
impomponàre , vrb rfl Sinònimos e contràrios
apompai,
impaonare 1,
impompare,
impomporredhare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
se pavaner
Ingresu
to strut about
Ispagnolu
pavonearse
Italianu
invanirsi,
pavoneggiarsi
Tedescu
eitel werden.
nobantína , nf Definitzione
unu tanti a giru de noranta, ccn. de prus, ccn. de mancu
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
à peu près quatre-vingt-dix
Ingresu
about ninety
Ispagnolu
unos noventa
Italianu
novantina
Tedescu
etwa neunzig.
rodài , vrb: arrodare 1,
rodare 1,
rodeare Definitzione
girare che orroda, istare o andhare a inghíriu de calecuna cosa, a rodeu
Sinònimos e contràrios
arrogliai,
inghirare
Frases
rodendhe s'ojada totu intundhu abbratzo de su criadu sos ispantos ◊ s'istella est rodeandhe a un'istedhu, paret chi che lu cheret ingullire
2.
chie est rodeadu de giustíssia no balet chi apat coro e ne malíssia! ◊ est rodeadu de butzinos e de zente mala
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
tourner autour
Ingresu
to turn,
to stroll about
Ispagnolu
rodar
Italianu
girare,
stare attórno
Tedescu
drehen.
scambitài , vrb Definitzione
nau mescamente de pipios, mòvere is cambas, istare a su move move cun is cambas
Sinònimos e contràrios
acambitai,
iscambaritare,
sciampitai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
gigoter
Ingresu
to kick about
Ispagnolu
patalear
Italianu
sgambettare
Tedescu
strampeln.
sciorroncinài, sciorronciuài , vrb: sciurrunciài Definitzione
su forrogare e ispartzinare chi faent is pudhas cricandho cosa de bicare, andhare cricandho, tocandho; passare o andhare friga friga
Sinònimos e contràrios
iforrogare,
isforronciare,
isterronciare,
scarrovai,
scorrovonai
/
scrabutzinai
Frases
is pudhas sciorrónciuant sa cosa ammuntonada ◊ sciorrónciua sciorrónciua, sa pudha at aghetau unu sodhixedhu in su lodami ◊ is perdixis bandant a sa stua a sciurrunciai ◊ unu caboni nci essit e sciurrúncia sciurrúncia arribbat acanta de unu boscu
3.
me in bidha sa piciocalla sciorrónciuat a totu dí me is arrugas.
Tradutziones
Frantzesu
fouiller,
gratter le sol,
se frotter
Ingresu
to scratch about,
to rub oneself
Ispagnolu
hurgar,
frotar
Italianu
razzolare,
strusciarsi
Tedescu
scharren,
sich streifen.
sessantína , nf Definitzione
unu tanti a giru de sessanta, pagu de prus, pagu de mancu
Frases
est unu tretu de una sessantina de passus
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
soixantaine
Ingresu
about sixty
Ispagnolu
unos sesenta
Italianu
sessantina
Tedescu
ungefähr sechzig.
sisirinàre , vrb rfl Definitzione
fàere che a su sísini, chi si giaet a bíere po sa bellesa po magnosidade
Sinònimos e contràrios
impompare,
ispazariare
Frases
su púlighe si tricat, si sisirinat che persone abberu abbituada a sa tzivilidade ◊ su paone est allegru, at sos ojos lútzigos, si sisirinat, s'impompitat, est s'animale prus pazosu ◊ candho est in mesu a zente, tota si sisirinat
Tradutziones
Frantzesu
se pavaner
Ingresu
to strut about
Ispagnolu
pavonearse
Italianu
pavoneggiarsi
Tedescu
sich brüsten.