Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

fangotéri , agt, nm Definitzione chi o chie istat sèmpere tocandho, imbrutandho, sèmpere in mesu, faendho cosas de pagu giudu, prus che àteru nau de pipiu Sinònimos e contràrios formijatu, fragnóculu, fruscinedhu, mintirotu, tocaredhu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fouineur Ingresu lively child Ispagnolu que hurga Italianu frùgolo Tedescu unruhig, unruhiger Mensch.

fizarédhu , nm Definitzione min. de fizu, fígiu piticu Sinònimos e contràrios fizedhu, fizichedhu, fizitu, pupu Frases in sas piantas de crabuvigu bi faghiat atupare babbos e mamas cun sos fizaredhos mativalados ancora in fascas ◊ fizaredhu meu, su mundhu est prenu de animales amigos nostros, francu custos chi apo nadu! Terminologia iscientìfica ptl Tradutziones Frantzesu petit enfant Ingresu pretty child Ispagnolu hijito Italianu figlioletto Tedescu Söhnchen.

formijàtu , agt, nm Definitzione ifadosu che frommiga, chi o chie istat sèmpere tocandho, imbrutandho, giaendho ifadu, sèmpere in mesu Sinònimos e contràrios fangoteri, fragnóculu, fruscinedhu, mintirotu, tocaredhu Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fouineur Ingresu lively child Ispagnolu vivaracho Italianu frùgolo Tedescu störend, Störenfried.

nígnu , nm: ninnu Definitzione (f. –a) pipiu piticu, si narat a su pipiu creschendho fintzes de una deghina de annos, pruschetotu tzerriandhodhu; su Bambinu, Cristos a pipiedhu / min. ninnedhu, ninnitu Sinònimos e contràrios pipiu / Bambinu Frases so cue cun sos nignos innotzentes moltos prima chi abbas sacrosantas de prima culpa los fatant lughentes ◊ sa mama, netendhe sa persone, a sos ninnos lis dat basos e consizos ◊ cun santa umilidade e riveréntzia impare a sos pastores e tres Rese adora tue puru s'innocéntzia de su Ninnu celeste, si bi crese! 2. ninna mia bella, beni a mamma! 3. s'istella si fiat parada aundi fiat su nignu Gesús Sambenados e Provèrbios smb: Ninnu Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu enfant Ingresu child Ispagnolu niño Italianu bimbo Tedescu Kind.

pipía 1 , nf: popia, pupia 1 Definitzione criadura fémina minore, pitica; pupedha fintzes fata a giogu, de istràcios o àtera cosa (pipia de tzapu, de tzàpulu); mància orrúbia chi essit in cara a chie est tocau de binu; a logos dhu narant a su màgiu po incracare e firmare sa pedra faendho incodau / sa pipia de maju = màtulu de frores chi leat su Cumponidori de sa Sartíglia pro beneíghere sa zente; pipia de isparau = màtulu de ispàrau; pipia de cixirianu = ispiga de moriscu; pupia mannaghe = pupa manna de istràciu chi bogaiant in crufessone po fàere pròere… Sinònimos e contràrios picinna, pupa 1 / cdh. stedha / damma Frases custus funta unu babbu e una mama chi tenenta una pipia ◊ sa pipia torrat a domu e contat totu a sa mamma 2. sas pupias no li serbint prus a zogare ca est manna ◊ giughiat duas pupias pro las dare a sas fizas ◊ fit ninnendhe popias de istratzu ◊ custas maias las faghiant a popia e lis ficaiant puntzas 3. fiast prus bella de sa pipia de maju! Sambenados e Provèrbios smb: Pipia, Pippia Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu petite fille Ingresu child Ispagnolu niña Italianu bambina Tedescu Kind, kleines Mädchen.

pisédhu 3 , nm, agt Definitzione su cristianu candho tenet pagos annos: si narat de su piciochedhu (fintzes pipiu no tropu piticu), de su piciocu matucu, de su giòvono, ma fintzes (solu coment'e agt.) de ómine mannu no tropu antzianu (a/c.: candho si chistionat cun àtere, medas o pagos o unu solu, si narat fintzes in fràsias de meravíglia in forma pl.)/ su p. podet èssere: bonu, minore, mannu, bellu, cabosu, malu, abbistu, síncheru, faularzu, atrividu, botosu, paghiosu, arrebbugiu, mauchedhu, e àteru Sinònimos e contràrios bibbigorredhu, pàgiu, picinnu, pipiu / giòvanu, minore, piciocu, pilocu | ctr. béciu, mannu Frases sos pisedhos si daent a su zogu ca no tenent sos pidinos de sos mannos ◊ sos pisedhos minores… a s'asilo! ◊ a pisedhu fit unu rundhellu, ma a mannu at fatu una cambiada!…◊ pisedhos e pudhas imbrutant su logu 2. no fit betzu meda: fit ancora pisedhu candho est mortu ◊ che tenet prus de setanta annos ma cumparit pisedha meda 3. pisedhos mios, no bos faghet meraviza, custa cosa?! ◊ pisedhos mios, a ndhe cherides bídere de funtzione, a si che colare a sa resone chentza ndhe àere!… Sambenados e Provèrbios smb: Piseddu Ètimu ltn. pisinnus (cun àteru sufissu) Tradutziones Frantzesu enfant, jeune garçon Ingresu kid, child Ispagnolu niño, chico Italianu bambino, ragazzino Tedescu Kind, kleiner Junge.

púpu , nm Definitzione pipiedhu de naschidórgiu, ma fintzes de calecunu annu / min. pupitu Sinònimos e contràrios creadura, criatone, fizaredhu, pipiu Frases passendhe tremulades s'ervutza e sa foza che carignu innotzente de pupu risulanu ◊ ant àpidu su pupu apenas nadu ◊ anninnia, pupu bellu, chi ses bellu chei s'oro! Ètimu ltn. pupus Tradutziones Frantzesu petit enfant Ingresu baby, child Ispagnolu criatura, niño Italianu bimbo Tedescu Kind.

sciscítu , nm Definitzione piciochedhu abbistu, scadrallutu Sinònimos e contràrios spiscinetu Tradutziones Frantzesu vif, alerte Ingresu lively and witty child Ispagnolu chico avispado, listo Italianu ragazzo vispo e spiritóso Tedescu munterer und witziger Junge.

unicàrju , agt, nm Definitzione fígiu solu, fígiu chi no tenet frade e ne sorre Tradutziones Frantzesu fils unique Ingresu only child Ispagnolu hijo único Italianu fìglio ùnico, unigènito Tedescu Einzelkind.