Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

afaltàdu , pps, agt: afaltatu, afaltau, afartadu, afartau, afratadu, afratau Definitzione de afaltare; unu est afaltau candho, si dh'ant brigau o nau cosa (o ischit de àere fatu cosa chi no andhat bene), cumprendhet e ammitit de tènnere crupa mancai chentza dhu nàrrere, citiu, a ogos a terra, sériu, si sapit in farta; fintzes chi sentit coment'e bregúngia, duritu; a logos, bisongiosu, chi tenet bisóngiu, dhi faet farta calecuna cosa Sinònimos e contràrios afusau, ammurtinau, assudhidu, fartadu, frajau, ilfartadu, mancantzosu / suxetzionosu Frases comenti dh'apu castiau est abarrau afartau, ca gei dhu scit cussu puru chi no andat bèni su chi at fatu! ◊ est afartau che cani in crésia! ◊ si mi agatu afartau mi cunfundu Tradutziones Frantzesu troublé, contrit Ingresu troubled Ispagnolu con mala conciencia, sucia Italianu turbato, che si sa in cólpa, compunto Tedescu betroffen, sich schuldig fühlend.

afaltài, afaltàre , vrb: afartai, faltai Definitzione fàere farta, no fàere sa cosa; su si sapire in crupa, leare s'asséliu a sa cusciéntzia Sinònimos e contràrios ammancai 2. mi afartant is notis abbilladas e po medas poitas no agatu resposta Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se sentir coupable Ingresu to feel guilty about stg Ispagnolu faltar, tener la conciencia sucia Italianu sentirsi in cólpa, in fallo Tedescu sich schuldig fühlen.

atuaméntu , nm Definitzione su atuare, capacidade de pentzare, cunsiderare e cumprèndhere is cosas, de dhas tènnere bene presentes in sa mente, de agatare ite est méngius o andhat bene e ite est peus o andhat male Sinònimos e contràrios atibbidura, atibbiscione, atinadura, atou, cumprendhóniu, seru, tinnu Frases chentza atuamentu perunu ses: faghes sa cosa chentza bi pessare! ◊ su malàidu no podet faedhare, ma zughet totu sos atuamentos: connoschet, fintzas ◊ su malàidu est grave, at pérdidu sos atuamentos ◊ a bortas si at coment'e un’alluta de atuamentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu conscience Ingresu consciousness Ispagnolu conciencia, razón Italianu consapevolézza, ragióne Tedescu Bewußtsein, Vernunft.

consiéntzia , nf: cunscénscia, cunsiéntzia, cuntziéntzia, cuscénscia, cuscéntzia, cuscéscia, cussénsia, cusséntzia, cusséssia, cussiéntzia, cussiéssia Definitzione is atuamentos, sa capacidade de atuare, de si serare de totu, e mescamente de cumprèndhere e pesare ite est bene e ite est male e de si dhu pònnere a coro, de ndhe fàere contu po no fàere male Sinònimos e contràrios àmina Maneras de nàrrere csn: zúghere sa cusséntzia bruta, neta = àere, no àere curpa, farta, neghe; zúghere, no zúghere cusséntzia = sentire, no sentire su male chi si faghet; gàrrigu de c. = unu male o dannu fatu, neghe, su sentire sa curpa de unu male fatu, o fintzas unu dovere de fàghere; de cusséntzia! (zenia de zuramentu) = chi est nendhe sa veridade, comente li narat sa cusséntzia, chentza cuare nudha; in cusséntzi'e s'ànima = própiu cufromma a sa cusséntzia, de una manera sinzilla; fàghere una cosa a cusséssia = a subràminu, a piaghere, própiu comente si disizat, comente li narat sa cusséntzia; pessone de c. = cussentziosa, chi faghet su zustu, chi atuat a fàghere su zustu, su chi andhat bene, su dovere; mancare de cusséntzia = no fàghere su dovere, fartare in su dovere Frases no est sempre chi sa cuscénscia resessit a l'ispuntare cun s'istintu ◊ sa cusséntzia nostra càmbiat a s'imbesse o a s'infache ◊ in nois duos bi est sa diferéntzia e gai amos divèscia sa cusséntzia ◊ no si podet piús campare: chie solet negusciare est zente sena cuscénscia! ◊ chie giughet cusséntzia no arrogantat su trotu 2. de cusséntzia, comente bos so nendhe est! ◊ amus manigadu de totu a cusséssia: sa cosa za bi fit 3. pro no àere gàrrigu de cusséntzia aiat fatu totu su possíbbile ◊ is postus coberaus cun ispintas de canis mannus pesant in sa cuscéntzia de chini si depit bendi ◊ su male chi at fatu l'at a tènnere a gàrrigu de cusséntzia ◊ in cusséntzia de s'ànima semus cunvintos chi est goi Sambenados e Provèrbios prb: chie no at cusséntzia in fogu no at cusséntzia in logu Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu conscience Ingresu conscience Ispagnolu conciencia Italianu cosciènza Tedescu Gewissen.

sénsu , nm: sentzu 1 Definitzione sa capacidade de sa mente de assaborire totu is cosas, de si acatare, de èssere presente, de atuire, ma fintzes su sentire; si narat fintzes po significau de cosas e foedhos, po motivu o iscopu lógicu o de giudu de unu fàere Sinònimos e contràrios consiéntzia, santidu / significadu Maneras de nàrrere csn: èssiri in sensus = zúghere sos atuamentos, atinare; torrare in sensu, in sensos = torrare sos atuamentos (apustis de unu dimaju) Frases si mantenes sos sensos atentos, sos tales chi ti ammajant cun risitos sunt de amore in coro fritos ◊ at bufau tropu e no est arrallendi in sentzu 2. afido sas isperàntzias meas a su sensu carrale de sos Sardos pro sarbare custa terra de poesia dae prozetos criminales 3. a triballare chentza ndhe bogare nudha de bonu no tenet sensu 4. est morendusí, ma est in sensus ◊ cust'ómini gei no mi parit in sensus, comenti fuedhat! ◊ benemindi in sensus, chistionendi, cun totu ca tenit noranta cincu annus! ◊ su malàdiu respundit cun pagus fuedhus, ammostendi perou de èssiri in sensus Tradutziones Frantzesu conscience, sens Ingresu conscience, sense Ispagnolu conciencia, sentido Italianu cosciènza, sènso Tedescu Bewußtsein, Sinn.

séru , nm: sieru Definitzione su si serare, su cunsiderare bene totu is cosas, sa capacidade de si acatare de una cosa e de dha cumprèndhere Sinònimos e contràrios àrviu, imprastu, saeru, selembru, sinnu Maneras de nàrrere csn: male chentza s. = male (fintzas pecu, físsiu) chi unu no si lu connoschet; fémina, ómine de s. = abbistus, àbbilis, atentus, giuditziosus; cane de s. = chi abbizat; leare su s. de carchi cosa = leare oru, àrviu; fora de seru = fora de tinu, chi no atinat, ammachiadu; èssere in seru = in tinu, zustu de conca Frases sas criaduras sunt chentza seru, ma su mannu depet atuare a su chi faghet! ◊ de sa note chi ant segadu a pedra sos bidros de sos barcones nche li est intrannadu unu seru malu ◊ cussu est macu chena seru ◊ a sos fizos de seru su nuraghe mustrat luntanas andheras ◊ est galu a seru sanu mancari apat giampadu sos chent'annos ◊ carimanna, si seru aias tentu ti fist assolada che murone! (M.Murenu)◊ tue morta e deo… ancora so in seru?! ◊ ses resultadu sentza cunsideru ca in sa conca no giughias seru ◊ faedha sintzeru, prite ue sia no ndhe tenzo seru ◊ cussa est genti chen'e sieru! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu jugement, sagesse, conscience Ingresu judgement, consciousness Ispagnolu juicio, sabiduría, conciencia Italianu sénno, giudìzio, saggézza, consapevolézza Tedescu Verstand, Vernunft, Weisheit, Bewußtsein.

«« Torra a chircare