afaltàdu , pps, agt: afaltatu, afaltau, afartadu, afartau, afratadu, afratau Definizione de afaltare; unu est afaltau candho, si dh'ant brigau o nau cosa (o ischit de àere fatu cosa chi no andhat bene), cumprendhet e ammitit de tènnere crupa mancai chentza dhu nàrrere, citiu, a ogos a terra, sériu, si sapit in farta; fintzes chi sentit coment'e bregúngia, duritu; a logos, bisongiosu, chi tenet bisóngiu, dhi faet farta calecuna cosa Sinonimi e contrari afusau, ammurtinau, assudhidu, fartadu, frajau, ilfartadu, mancantzosu / suxetzionosu Frasi comenti dh'apu castiau est abarrau afartau, ca gei dhu scit cussu puru chi no andat bèni su chi at fatu! ◊ est afartau che cani in crésia! ◊ si mi agatu afartau mi cunfundu Traduzioni Francese troublé, contrit Inglese troubled Spagnolo con mala conciencia, sucia Italiano turbato, che si sa in cólpa, compunto Tedesco betroffen, sich schuldig fühlend.

afaltài, afaltàre , vrb: afartai, faltai Definizione fàere farta, no fàere sa cosa; su si sapire in crupa, leare s'asséliu a sa cusciéntzia Sinonimi e contrari ammancai 2. mi afartant is notis abbilladas e po medas poitas no agatu resposta Etimo srd. Traduzioni Francese se sentir coupable Inglese to feel guilty about stg Spagnolo faltar, tener la conciencia sucia Italiano sentirsi in cólpa, in fallo Tedesco sich schuldig fühlen.

atuaméntu , nm Definizione su atuare, capacidade de pentzare, cunsiderare e cumprèndhere is cosas, de dhas tènnere bene presentes in sa mente, de agatare ite est méngius o andhat bene e ite est peus o andhat male Sinonimi e contrari atibbidura, atibbiscione, atinadura, atou, cumprendhóniu, seru, tinnu Frasi chentza atuamentu perunu ses: faghes sa cosa chentza bi pessare! ◊ su malàidu no podet faedhare, ma zughet totu sos atuamentos: connoschet, fintzas ◊ su malàidu est grave, at pérdidu sos atuamentos ◊ a bortas si at coment'e un’alluta de atuamentu Etimo srd. Traduzioni Francese conscience Inglese consciousness Spagnolo conciencia, razón Italiano consapevolézza, ragióne Tedesco Bewußtsein, Vernunft.

consiéntzia , nf: cunscénscia, cunsiéntzia, cuntziéntzia, cuscénscia, cuscéntzia, cuscéscia, cussénsia, cusséntzia, cusséssia, cussiéntzia, cussiéssia Definizione is atuamentos, sa capacidade de atuare, de si serare de totu, e mescamente de cumprèndhere e pesare ite est bene e ite est male e de si dhu pònnere a coro, de ndhe fàere contu po no fàere male Sinonimi e contrari àmina Modi di dire csn: zúghere sa cusséntzia bruta, neta = àere, no àere curpa, farta, neghe; zúghere, no zúghere cusséntzia = sentire, no sentire su male chi si faghet; gàrrigu de c. = unu male o dannu fatu, neghe, su sentire sa curpa de unu male fatu, o fintzas unu dovere de fàghere; de cusséntzia! (zenia de zuramentu) = chi est nendhe sa veridade, comente li narat sa cusséntzia, chentza cuare nudha; in cusséntzi'e s'ànima = própiu cufromma a sa cusséntzia, de una manera sinzilla; fàghere una cosa a cusséssia = a subràminu, a piaghere, própiu comente si disizat, comente li narat sa cusséntzia; pessone de c. = cussentziosa, chi faghet su zustu, chi atuat a fàghere su zustu, su chi andhat bene, su dovere; mancare de cusséntzia = no fàghere su dovere, fartare in su dovere Frasi no est sempre chi sa cuscénscia resessit a l'ispuntare cun s'istintu ◊ sa cusséntzia nostra càmbiat a s'imbesse o a s'infache ◊ in nois duos bi est sa diferéntzia e gai amos divèscia sa cusséntzia ◊ no si podet piús campare: chie solet negusciare est zente sena cuscénscia! ◊ chie giughet cusséntzia no arrogantat su trotu 2. de cusséntzia, comente bos so nendhe est! ◊ amus manigadu de totu a cusséssia: sa cosa za bi fit 3. pro no àere gàrrigu de cusséntzia aiat fatu totu su possíbbile ◊ is postus coberaus cun ispintas de canis mannus pesant in sa cuscéntzia de chini si depit bendi ◊ su male chi at fatu l'at a tènnere a gàrrigu de cusséntzia ◊ in cusséntzia de s'ànima semus cunvintos chi est goi Cognomi e Proverbi prb: chie no at cusséntzia in fogu no at cusséntzia in logu Etimo spn. Traduzioni Francese conscience Inglese conscience Spagnolo conciencia Italiano cosciènza Tedesco Gewissen.

sénsu , nm: sentzu 1 Definizione sa capacidade de sa mente de assaborire totu is cosas, de si acatare, de èssere presente, de atuire, ma fintzes su sentire; si narat fintzes po significau de cosas e foedhos, po motivu o iscopu lógicu o de giudu de unu fàere Sinonimi e contrari consiéntzia, santidu / significadu Modi di dire csn: èssiri in sensus = zúghere sos atuamentos, atinare; torrare in sensu, in sensos = torrare sos atuamentos (apustis de unu dimaju) Frasi si mantenes sos sensos atentos, sos tales chi ti ammajant cun risitos sunt de amore in coro fritos ◊ at bufau tropu e no est arrallendi in sentzu 2. afido sas isperàntzias meas a su sensu carrale de sos Sardos pro sarbare custa terra de poesia dae prozetos criminales 3. a triballare chentza ndhe bogare nudha de bonu no tenet sensu 4. est morendusí, ma est in sensus ◊ cust'ómini gei no mi parit in sensus, comenti fuedhat! ◊ benemindi in sensus, chistionendi, cun totu ca tenit noranta cincu annus! ◊ su malàdiu respundit cun pagus fuedhus, ammostendi perou de èssiri in sensus Traduzioni Francese conscience, sens Inglese conscience, sense Spagnolo conciencia, sentido Italiano cosciènza, sènso Tedesco Bewußtsein, Sinn.

séru , nm: sieru Definizione su si serare, su cunsiderare bene totu is cosas, sa capacidade de si acatare de una cosa e de dha cumprèndhere Sinonimi e contrari àrviu, imprastu, saeru, selembru, sinnu Modi di dire csn: male chentza s. = male (fintzas pecu, físsiu) chi unu no si lu connoschet; fémina, ómine de s. = abbistus, àbbilis, atentus, giuditziosus; cane de s. = chi abbizat; leare su s. de carchi cosa = leare oru, àrviu; fora de seru = fora de tinu, chi no atinat, ammachiadu; èssere in seru = in tinu, zustu de conca Frasi sas criaduras sunt chentza seru, ma su mannu depet atuare a su chi faghet! ◊ de sa note chi ant segadu a pedra sos bidros de sos barcones nche li est intrannadu unu seru malu ◊ cussu est macu chena seru ◊ a sos fizos de seru su nuraghe mustrat luntanas andheras ◊ est galu a seru sanu mancari apat giampadu sos chent'annos ◊ carimanna, si seru aias tentu ti fist assolada che murone! (M.Murenu)◊ tue morta e deo… ancora so in seru?! ◊ ses resultadu sentza cunsideru ca in sa conca no giughias seru ◊ faedha sintzeru, prite ue sia no ndhe tenzo seru ◊ cussa est genti chen'e sieru! Etimo srd. Traduzioni Francese jugement, sagesse, conscience Inglese judgement, consciousness Spagnolo juicio, sabiduría, conciencia Italiano sénno, giudìzio, saggézza, consapevolézza Tedesco Verstand, Vernunft, Weisheit, Bewußtsein.

«« Cerca di nuovo