callèdha 1 , nf: callella Definitzione
genia de addormigadura e de immarritzone po sa basca meda, ma fintzes pagu gana de fàere, genia de lentesa
Sinònimos e contràrios
basca,
calura,
cama
Tradutziones
Frantzesu
lassitude
Ingresu
weariness
Ispagnolu
desgana,
flojera,
lentitud,
flema
Italianu
fiacca
Tedescu
Mattigkeit.
fiàca , nf Definitzione
manera de fàere, a sa lena ma cun trassa; cosa chi si narat o chi si faet cricandho de pigare a sa bona a unu
Sinònimos e contràrios
addàsiu,
apódhiu,
cagna
/
abbréngulu,
carigna,
frandhigu,
imbímbinu,
losinga,
marieta
Frases
a ndhe zughes de fiacas, tue!…◊ míseros nois chi nos lassamus ingannare de sas fiacas chi fachent sos de su mundhu! ◊ unu padronu ricu cun fiaca unu giualzu at imbaucadu ◊ cussos coglionant sa zente cun sas fiacas
2.
fit fachèndheli chentu zocos e fiacas ◊ sas pupias si ammodhicabant a sas fiacas de sa natura ◊ dae sa fiaca de sos canes si l'aiat pessau chi fit su fizu torrandhe ◊ issu no fit bonu a fàchere fiacas e carinnos frassos ◊ fit s'animedha tua in oriolu a su chelu pedindhe una fiaca de zocos
Ètimu
itl.
fiacca
Tradutziones
Frantzesu
lenteur,
cajolerie
Ingresu
slowness,
simpering
Ispagnolu
lentitud,
zalamería
Italianu
lentàggine,
moina
Tedescu
Langsamkeit,
Geziertheit.
immajónu , nm: irmasionu Definitzione
manera de fàere is cosas tropu abbellu, chentza presse nudha, cun tropu tempus
Sinònimos e contràrios
apódhiu,
cassàssia,
ingroedhu,
isténia,
lasinore,
lenesa,
lentesa,
mighirimíghiri,
priesa,
priura
| ctr.
ispitzesa,
lestesa,
presse
Frases
lampu a irmasionu chi zughet cussu: istat tres oras pro unu nudha!
2.
za no lu bochit sa presse: totu a irmasionu faghet!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
lenteur
Ingresu
slowness
Ispagnolu
lentitud
Italianu
lentézza
Tedescu
Langsamkeit.
ingroédhu , nm Definitzione
manera de fàere is cosas tropu abbellu abbellu, chentza presse peruna a tropu; cosighedhas de fàere, impícios de pagu contu, inghírios
Sinònimos e contràrios
apódhiu,
cassàssia,
immajonu,
isténia,
lentesa,
priura
/
ifiligristos,
inghíriu
| ctr.
lestesa,
presse
2.
sico a istudiare: totu su restu de sos ingroedhos meos abbarrant addaesecus, como! (A.M.Carta)
Tradutziones
Frantzesu
lenteur,
longueur
Ingresu
slowness
Ispagnolu
lentitud
Italianu
lungàggine
Tedescu
Länge.
isténia , nf, nm: isténiu Definitzione
poberesa, debbilesa, su èssere chentza cosa e chentza fortzas; sa pagu presse, su istentu faendho is cosas, su abbarrare mighirimíghiri, tropu abbellu
Sinònimos e contràrios
bisognu
/
apódhiu,
immajonu,
istentu
Maneras de nàrrere
csn:
andhare a i. = pèrderesi, (nadu de sas abbas) interràresi, isparèssiri; mòrrere a i. = istare morindhe e chentza mòrrere, istentare morindhe; sonu de campana a isténiu = addasiadu (goi sonant s'ispiru)
Frases
si sos zornales batiant solu novas bonas sos leghitores tiant mòrrere de isténia! ◊ destinu, fada o sorte truncant, istruncant o faghent isténiu, de s'umanu iscontzendhe onzi dissignu
2.
ite isténiu de cuntrestu! ◊ assiat isténiu!
3.
zente meda in su mundhu est famida, morzendhe a isténiu ◊ si a primu viviat a isténiu, como campat sentza apretu ◊ in pensione vivet a isténiu, buschendhe cugumedhu, cocoi, catza a giobu ◊ sa sorte mi at assachiadu lassèndhemi a isténiu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
privation,
misère,
lenteur
Ingresu
privation
Ispagnolu
privación,
pena,
lentitud
Italianu
stènto
Tedescu
Entbehrung.