aforài, aforàre , vrb Definitzione
giare s'aforu, cabarras, antibitzare una parte de su prétziu po una cosa chi si bolet comporare
Sinònimos e contràrios
acabarrare
Frases
cussu at aforadu su bestiàmine meu ca lu so bendhindhe
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
accaparer
Ingresu
to hoarn
Ispagnolu
dar una señal
Italianu
accaparrare
Tedescu
einen Handel durch eine Anzahlung abschließen.
cabàrra , nf, nm: caparra,
caparru Definitzione
una parte de su chi costat sa cosa chi si còmporat (o leat in afitu) giada innanti, comente si faet s'acórdiu, po assegurare sa còmpora (o afitu)/ donai, dare cabarras
Sinònimos e contràrios
antibitzu,
inforu
Frases
amus cumbinadu pro comporare cussu possessu e l'apo dadu cabarras puru, no siat fintzas chi s'irbortet ◊ manchendi de fuedhus, chini còmporat perdit su caparru, chini bendit dhu depit torrai a dópiu
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
arrhes
Ingresu
deposit
Ispagnolu
fianza,
señal
Italianu
caparra
Tedescu
Anzahlung.
iscóbiu , nm: iscóviu,
scóviu Definitzione
su iscobiare; css. cosa chi ndhe inditet o siat singiale de un'àtera
Sinònimos e contràrios
irmendhu,
indíscia,
uspile
Frases
iscóbiu nos fatesit de s'ingannu
2.
sighendhe a custu puntu inoghe no che restat iscóbiu de ae ◊ de su chi ant fatu bi ant lassadu s'iscóbiu ◊ bi est abbarradu s'iscóbiu de comente bi ant fatu cosa ◊ innantis o apustis custa cosa at a essiri a iscóviu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
empreinte
Ingresu
trace
Ispagnolu
huella,
señal
Italianu
tràccia,
rèsto
Tedescu
Spur,
Rest.
sémbu , nm: semmu,
semu Definitzione
singiale o marcu, de maladia, de segada o de freadura, chi abbarrat (prus che àteru in sa pedhe); crosta, pigighedhu de sàmbene sicau comente faet in is segadas; genia de essidura in sa tita de is animales e a bortas de sa fémina allatandho; css. cosa chi abbarrat coment'e singiale lassau de un'àtera; dónnia cosa in cantu est distinta de un'àtera / min. semotu
Sinònimos e contràrios
muca,
sémida,
sinnale
/
ampístula,
brussedha,
caigioni,
dolimazosa,
essidura,
frusca,
gurone,
pabedha 1,
postema,
semadura
/
piessignu
Maneras de nàrrere
csn:
su mali de is semos = zenia de apesta; sembu iscantau, coghinau = fruschedha martzida; semu de coi = carbuncu
Frases
a s'àinu si li bident sos semos de comente l'at pitigadu su sedhone ◊ custas abbas de súlfaru assaldant sa carena de sos semos chi giughimus in ossos
2.
no ti che catzes su semu de sa frascada, si no est bene sicu, ca ti essit torra sàmbene! ◊ su semu de sa secada
3.
cust'erba est addata po semus
4.
Deus dat semus de divinos dissignos ◊ custos sunt sos semos de sa decadéntzia ◊ no si bidet buscu o semu de alzola, no bi creschet olia ne ispiga ◊ issos no ant lassatu sinnu o semotu de su chi est fata s'identitate, sa memória de s'anticóriu (G.Albergoni)
5.
no bi at semu de sa pessone chi no apet su númene sou, in sardu puru
Tradutziones
Frantzesu
bouton,
cicatrice
Ingresu
scare sign
Ispagnolu
cicatriz,
señal
Italianu
ségno da cicatrice,
fìgnolo
Tedescu
Narbe,
Furunkel.
signàle, signàli , nm: singiale,
singiali,
sinnabi,
sinnai 1,
sinnale,
sinnali,
sinzale Definitzione
css. cosa (iscritura, colore, figura, sonu o àteru) chi si ponet o faet po inditare, distínghere o giare a cumprèndhere calecuna cosa, o chi est indítziu de s'ite o chie (precisu o nono) chi dh'at fatu dipèndhere
Sinònimos e contràrios
arrastu,
indíscia,
intzínniu,
macru,
sémida,
síngia,
sinneba,
sinzolu
/
símbolu,
significu
Maneras de nàrrere
csn:
pònnere sinnale a unu = iscudiridhu tanti de dhu lassai cun ccn. guastu; is sinnalis de s'isposu = sos donos, s'oraria chi s'ómine donat a sa fémina cojendhe; po tali sinnali = po cussu motivu; s. istradales = indíssios chi si ponent in oros de istradones e carrelas, de diferentes zenias e colores, mescamente pro chie si moet in màchina; su s. de sa rughe = sa rughe chi si faghet tochèndhesi cun sa punta de sos pódhighes de sa destra in cherbedhos, in mesu de petorras, in su codhu mancu e destru, ma fintzas sos primos duos pódhighes de sa manu (sos inditziales) postos a rughe (e a gantzu) zurèndhesi
Frases
si ant fatu su sinzale de sa ruche e si sunt imbrenucadas ◊ chi no alluit est singiali malu ◊ at dau sinzale chi est galu bibu e sanu ◊ mi at fatu sinnai a mi abarrai a sa muda ◊ frebba sentza sidis: signale malu! ◊ ohi pitzinna astrada, ahi malassortada, como mi sunt prus craros sos sinzales! ◊ cun sa Cruxi, agguardada siat sa buca de mali: cun custu santu sinnali tenidha sempri segliada ◊ sinnale malu si no est torradu a como: fossis at tentu istrobbu ◊ s'arroda passendi lassat su signali ◊ is brabeis po sinnali portant is origas ispitzadas
2.
s'isposu at mandau is signalis a s'isposa
3.
de s'erba in cudha tanca no bi fit mancu su sinnale, mancu tudhu! ◊ chi no ndhe campet unu pro sinnale! ◊ mancu po sinnale bi ndhe at abbarradu! ◊ dhoi fut unu mascu incorradori e po tali sinnali, poita sèmpiri atumbada, unu corru dhi ammancàt ◊ su cómbidu o s'imbiatu sunt sinnales de comente unu càrculat s'àteru
Sambenados e Provèrbios
prb:
chini pigat e non ponit, signali dhoi lassat
Ètimu
ltn.
signale
Tradutziones
Frantzesu
signal,
symbole,
symptôme,
empreinte
Ingresu
signal,
symbol,
symptom,
mark
Ispagnolu
señal,
seña,
síntoma,
huella
Italianu
segnale,
ségno,
sìmbolo,
sìntomo,
imprónta
Tedescu
Signal,
Zeichen,
Symbol,
Symptom,
Spur.
sinzólu , nm Definitzione
cosa chi si faet, chi si ponet o chi s'iscriet a singiale
Sinònimos e contràrios
indíscia,
sémida,
signale,
sinnera,
síngia
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
signe
Ingresu
sign
Ispagnolu
seña,
señal
Italianu
ségno
Tedescu
Zeichen.