Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

coramedhósu , agt Definitzione nau de erba, chi est modhe, modhe che coromedhu Sinònimos e contràrios gevi | ctr. tostadu Frases custas funt bellas follas friscas e coramedhosas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu tendre, mou Ingresu tender Ispagnolu tierno Italianu tènero Tedescu weich.

corriciólu , nm: corrintolu, corrintzolu, corrinzolu, corritolu, corrunciolu, curretolu, currintzolu Definitzione tega pitica, modhe, de fae, de pisu e cosas deasi, candho portat su granu piticu e si podet fintzes còere cun corgiolu e granu totu impare (es. fava a olla) Sinònimos e contràrios basoledhu, corra, corrincione, corrischedhu, corrónciulu, faixedha Frases sa fae che l'at sica in fiore e de corrintolu mancu ndhe at signaladu ◊ essis che fae frisca in corrintolu ma si bidet chi ses nasiniedha Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cosse de certaines légumineuses Ingresu tender pod Ispagnolu legumbre tierna Italianu baccèllo tènero delle leguminóse Tedescu weiche Hülse.

gève, gèvi , agt Definitzione modhe, prus che àteru nau de erbas, ma in cobertantza (po cosa chi praghet) fintzes de gente Sinònimos e contràrios coramedhosu, latucarzu, ledreledre, modhe | ctr. dolau 1, tostadu, tostu Frases cussu est pascendu a fura e benemindi, e si betat peri a s'erba gevi! ◊ sa làtia, su fasolu, su cugúmburu funt gevis ◊ sa punta de su sarmentu est gevi 2. conc'a sa fossa, però, corpu de balla, dhi praxit sa cosa gevi! ◊ is pipius pitichedhedhus funt gevis gevis Tradutziones Frantzesu tendre Ingresu tender Ispagnolu tierno Italianu tènero Tedescu weich, zärtlich.

ledrelèdre , agt, avb: lerdelerde Definitzione (si narat fintzes chentza repitia) chi est modhe coment'e gheladina, modhe modhe chi no faet a dhu pigare, nau fintzes coment'e avb. de una manera de fàere cun delicadesa e istima Sinònimos e contràrios gevi, modhincu / lecheleche, plodhe Frases custa cosa est ledreledre, no faghet mancu a la leare! ◊ li frobbo sa massidha colorida, ledre ledre, e li dao unu basitu, a sa criadura ◊ fint ómines bastantes, zughiant galu fortza fintzas si sos músculos fint benzendhe a èssere ledres 2. a s'incontru ispessadu, faedhemus gai ledre ledre, sos ojos a lughe intrea Tradutziones Frantzesu tendre, tendrement, mou Ingresu softish, tender (ly) Ispagnolu blando, flojo, tierno, tiernamente Italianu mollìccio, semidènso, inconsistènte, tènero, teneraménte Tedescu weich.

martzólu , nm Definitzione una calidade de trigu coinàrgiu Sinònimos e contràrios martale Terminologia iscientìfica lrs, Triticum aestivum Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu avrillet, blé tendre Ingresu soft wheat Ispagnolu trigo tierno Italianu grano tènero Tedescu Weichweizen.

mòdhe , agt, nm: modhi Definitzione nau de cosa, chi si lassat mudare de forma, chi si lassat segare, alladiare, iscarrafiare, púnghere, o indrúchere cun facilidade, chi a dha tocare o a che dhi passare apitzu lassat calare a fundhu coment'e in cosa impastada cun abba meda; nau de gente, chi si lassat cumbínchere cun facilidade, chi càmbiat pàrrere o chi adduit a comente bolent is àteros, fintzes chi sentit luego su male o s'abbisóngiu de is àteros Sinònimos e contràrios flúsciu, gevi, lenu, modhitzu / cdh., ttrs. modhu / ternurosu | ctr. téteru, tostadu / impregadu, rebelde Maneras de nàrrere csn: pane, casu, erba, linna, pedra, ferru modhe; ossu m. = dúrgalu, modhímene, itl. cartilàgine; modhi che sa spuma = modhe meda, modhe modhe; pònniri a modhi = tzacare, bestire o pònnere in mesu de s'abba pro ammodhigare (pro samunare, còghere, triballare menzus); una die modhe = una dí de àcua, proinosa; èssere de modhe = èssiri de àcua, chi fait, crescit, bivit in mesu de s'àcua (es. píbera de m.); cotu a m. = cotu ma no intostau (nau prus che àteru de s'ou candu abarrat abbisabbis); fàghere a modhe (nadu de su andhare de su corpus) = fai ladàmini modhi; portai cambas modhis = èssere timendho (o fintzes no aguantare pesu, pagu firmas, pagu seguras) Frases cuss'impastu serbit modhe ca bi lu damus a pizu fine, a su muru ◊ po tui est modhi totu, fintzas su chi est tostau ◊ si no est cosa modhe no ndhe addéntigo ◊ a triballare in su modhe piaghet a totugantos ◊ sa sinnadorza o tarcu est pedra modhe ◊ in letu modhe si drommit male ◊ s’umbriagu portat is cambas modhis 2. si l'agatant modhe, a s'àteru, bi ndh'at chi si ndhe aprofitant puru ◊ lampu, za ses modhedhu si ti présiant a fàghere unu piaghere!…◊ abarreus calmus, ma mi potzu sei, ca portu is cambas modhis? 3. in su ribu, intro de modhe bi fint sas féminas labandhe ◊ comente fachies a labare intro de su ribu a pedes a modhe? ◊ cussu si che est tzacadu a modhe in sa funtana ◊ fit ifustu pariat chi l'aiant bestiu a modhe Sambenados e Provèrbios smb: Modde Ètimu ltn. mollis Tradutziones Frantzesu mou, doux, malléable, moelleux, tendre, souple, indulgent, complaisant, soumis Ingresu soft, compliant, pliable Ispagnolu blando, dócil, sumiso Italianu mòlle, malleàbile, mòrbido, tènero, cedévole, condiscendènte, remissivo Tedescu weich, Weiche, nachgiebig, fügsam, gefügig.

ternurósu , agt Definitzione nau de ccn., chi tenet o faet a bíere ternura Sinònimos e contràrios amistantziosu, carosu, fatitarzu, tiernu Tradutziones Frantzesu tendre Ingresu tender Ispagnolu tierno Italianu tènero, amoróso Tedescu zärtlich.

tiérnu , agt Definitzione nau de sentidu, chi est carosu cun delicadesa Sinònimos e contràrios afàbbile, afetuosu, amistantziosu, fatitarzu, mineri, ternurosu Frases est una cantada imbentada intra dotori e malàdiu, oferta cun tiernu amori a sa sintzilla genti mia Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu tendre Ingresu soft Ispagnolu tierno Italianu tènero Tedescu zärtlich.