Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

arrógliu , nm: arróliu, arrólliu, arrollu, rógliu Definitzione su istare postos a inghíriu, su andhare a inghíriu de ccn. o de calecuna cosa (e fintzes totu su chi si narat in cumpangia, mescamente a befa, po erríere), is chi faent arróliu; logu tundhu po acorru, fossu a inghíriu de calecuna cosa; cosa fata a posta o a prou chi ponet s'ómine provocau, o pertocau in calecuna cosa, in punna de si difèndhere; genia de giogu chi faent is piciochedhos Sinònimos e contràrios arrodeu, rotólliu / camarada Maneras de nàrrere csn: pònnere s'arrógliu a unu = dàreli a subra a peràulas, a briga, chircàreli contos de pagare; sartai s'arrólliu = essire dae su límite, fàghere su chi no andhat bene; fai sartai s'arróliu a ccn. = catzarechelu Frases si avertit sa genti ca custu merí nci at un'arrólliu me in pratza ◊ bidiat un'arrólliu de cuatru bestiedhas ◊ cussu no si ammesturat in s'arrógliu nostru ◊ ant fatu s'arróliu pighendi su friscu, me in s'arruga ◊ dhi faiant s'arrólliu arriendi ◊ is pipius acostant a s'arróliu e ascurtant is contus de is mannus 2. arregordu a mamma sétzia e nosu totus a arróliu abetendi sa figumorisca candu dh'iscroxàt 3. marru sa terra a sa mata po dhi fai unu bellu arrólliu 4. is chi ant pérdiu ponint is bardúfulas aintru de un'arróliu po dhas iscudi su bincidori 5. canno l'at imbénnitu, su tzilleraju deretu li ponet s'arrógliu a li pacare su bufu ◊ si podint ispassiai, ma onestamenti, sentza de sartai s'arrólliu! Ètimu ctl. rotlle Tradutziones Frantzesu cercle, réunion Ingresu group Ispagnolu rodeo, corro Italianu cìrcolo, cròcchio, riunióne Tedescu Kreis, Gruppe, Versammlung.

catedhína , nf Definitzione catzedhos medas; nau in cobertantza de su feduliu puru, de is iscolanos e àteros piticos Sinònimos e contràrios catedhàmine Frases cussa essit a ziru sempre cun sa catedhina de sos fizos ifatu ◊ su mastru fit cun sa catedhina de sos iscolanos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu troupe de petits chiens, groupe de gens Ingresu a group of little dogs, sequence of people staying behind like dogs Ispagnolu banda de cachorros Italianu insième di cagnolini, codazzo di persóne Tedescu Gruppe von Hündchen, Schwarm.

cedhòni , nm Definitzione medas, chedha manna de pegos, de cosas, de gente / cedhonedhu = fiotedhu minore Sinònimos e contràrios cedha, fiotu, issorta, pasa, tropa, tropedhu, truma, trumada / medas Frases iat ordinau de fai sètzi totu sa genti, a cedhonedhus piticus, in s'ebra ◊ ndi at essiu trinta otu pretedhas totus a unu cedhoni 2. de contixedhus, allirgus e tristus, ndi connosciat a cedhonis Tradutziones Frantzesu groupe Ingresu group, crowd Ispagnolu grupo, tropa Italianu gruppo, fròtta Tedescu Gruppe, Schar.

corrígliu , nm: currígliu, currílliu, currillu Definitzione chedha de gente a rodeu po istare a chistionu / andai a currígliu = istare zirendhe de unu logu a s'àteru Sinònimos e contràrios arrodeu, arrógliu, bodheu, rotólliu / currera Frases sos soldados si agiuntant in corrígliu 2. apo bidu sos tazos a currillu ◊ iscapat sos canes a onzi currígliu Ètimu spn. corrillo Tradutziones Frantzesu groupe, cercle Ingresu group Ispagnolu corrillo Italianu cròcchio Tedescu Gruppe.

crimizòne , nm Definitzione chedha de gente; muntone o gurdone de frutuàriu Sinònimos e contràrios tribizone, trumulloni Tradutziones Frantzesu groupe de personnes Ingresu group Ispagnolu corrillo Italianu gruppo di persóne Tedescu Gruppe von Personen.

grúpu , nm Definitzione unas cantu cosas, unas cantu personas Sinònimos e contràrios crimizone, fiotu, pasina, tribizone, trumulloni Frases apu cuncordau unu grupu de piciocus ◊ sa prus parti de is verbus faint is desinéntzias regularis de su grupu de apartenéntzia a s’arréxini de s’infiniu Tradutziones Frantzesu groupe Ingresu group Ispagnolu grupo Italianu gruppo Tedescu Gruppe.

grústiu, grústu , nm Definitzione unos cantu, nau de gente e pruschetotu de animales (podent èssere medas puru)/ min. grustiolu, grustixedhu Sinònimos e contràrios arbutzu, arede, cedha, frústiu, grúspiu 2, majone, retile, retolu, rucru, rustu, tàgiu / assorte, fiotu, issorta, pasa, sinnissoni, tropedhu, truma, zumenta Frases fia teracu ma a sos vinti annos mi ndh'essei e mi ponei abbandha cun unu grustu de chentu porcos ◊ sas crapas si contant a grústios, comente essint dae corte ◊ si at parau unu grústiu de berbeches remonias chin sa costumàntzia de sa paradura ◊ sos emigraos sunis andhaos a grustos Tradutziones Frantzesu groupe, troupeau Ingresu group, herd Ispagnolu grupo, rebaño, manada Italianu gruppo, capannèllo, branco, grégge Tedescu Gruppe, Rudel, Herde.

iscamedhàre , vrb: iscammedhare, isgamedhare Definitzione istesiare unu pegus de su tàgiu, andharesindhe de sa cumpangia; fintzes iscapiare su giuale a is boes giuntos Sinònimos e contràrios irmedhae, iscambare, iscambuliare, iscamedhire, iscedhai, iscrobare, istagiai, istropedhare | ctr. amedhare Frases unu pisedhu s'isgamedheit de sos cumpagnos chi fint zoghendhe ◊ apo àpidu sas berbeghes chi mi mancaiant: las depiat àere iscamedhadas carchi cane ◊ pares iscammedhadu che angione sorteri 2. sos pitzinnos s'aunint a zocare che anzones iscamedhaos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu éloigner du groupe Ingresu to send out (of a group) Ispagnolu alejar, apartar Italianu allontanare dal gruppo Tedescu von der Gruppe entfernen.