Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

alterài, alteriàre , vrb: artarae, artarare, arterare, arteriare, arturiare Definitzione fàere arrennegare o pigare tzacu, fàere pèrdere sa passiéntzia giaendho ifadu, giaendho ocasione candho unu est arrennegau o immarriu po àteru puru; nau de un’arremu, suberiare cun isfortzu meda o po calecunu male a tales de dòlere, ufrare, fàere a budhiore Sinònimos e contràrios agghegiare, annervare, annervosare, incorinare, infrascai, nechidare, orrontzedhare Frases su tocu de su martedhu artúriat finas sa campana ◊ banzu ti pítzigo, mih, si mi che artérias! ◊ addaghi ti naro de no fàghere sas cosas gai ti artérias! ◊ non bi at bisonzu de ti artarare Ètimu itl. alterare Tradutziones Frantzesu agacer Ingresu to irritate Ispagnolu irritar Italianu irritare Tedescu reizen.

annervàre , vrb Definitzione giare o pigare a nérbios, fàere pèrdere sa passiéntzia, giare aggheju Sinònimos e contràrios alteriare, annervosare, spaxiai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu agacer, énerver Ingresu to irritate Ispagnolu irritar Italianu irritare, innervosire Tedescu reizen.

apuríre, apuríri , vrb Definitzione fàere pèrdere sa passiéntzia a fortza de giare istrobbu, ocasione o fàere male e dannos o cosas chi no si podent padire Sinònimos e contràrios apurai 1, ifadare, infinitziae, infestare Frases como mi che ant apuridu e si mi colant in ungras mi ndhe pago! ◊ candho mi che at apuridu li apo dadu duas isculivitas, a su pitzinnu Tradutziones Frantzesu harceler Ingresu to bother extremely Ispagnolu exasperar Italianu molestare oltremòdo, vessare, esasperare Tedescu quälen, reizen.

arringàre , vrb Definitzione fàere arrennegu, crepu, tzacu / arringa! arringa! = arrennega! arrennega! Sinònimos e contràrios arranzare 1, arraunzare, arrinzare, grujai, morrugnare, raganzare, ranzidare | ctr. allegrare, cuntentai Tradutziones Frantzesu se mettre en colère, faire mal au cœur Ingresu to make angry, to madden Ispagnolu irritarse Italianu adirare, far ràbbia Tedescu zum Zorn reizen.

insissiligài , vrb: insitzibigai, intzitziligai, ississiligai Sinònimos e contràrios aciopai, atorigare, auntzare, inciulai, intzidare, umprigare / atiare, incidai, intriscare, mincidiare | ctr. caciare Frases s'espi terràina apu imparau a no dha insissiligai e peri a no mi fai pungi ◊ dh'intendis? e poi narat ca soi dèu chi insissiligu! 2. ti fait prageri a ississiligai sa curiosidadi sua Tradutziones Frantzesu inciter Ingresu to prod Ispagnolu incitar Italianu stuzzicare Tedescu reizen.

insutzuligài , vrb Definitzione batire fàmene, apetitu, disígiu, gana; fàere inchietare su cane Sinònimos e contràrios agganire, alluscai / airai, arrannegai, collobbiare, inchietae, inciulai, infuterare, intziminire, suberiare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu aiguiser l'appétit, donner l'envie (de), agacer Ingresu to irritate, to whet s. o.'s appetite Ispagnolu despertar el apetito Italianu stuzzicare l'appetito, inuzzolire, irritare Tedescu den Appetit reizen, begierig machen, reizen.

intriscàre , vrb Definitzione giare aggheju, intriscu, atzitzare, su si pònnere a brigare cun ccn. Sinònimos e contràrios agghegiare, atiare, atriscare, inasprèssiri, incidai, inciulai, insissiligai, intrischire, mincidiare, purruntzare, suberiare, tinghitare Frases no los sigas a intriscare: no los vides chi parent duos venturzos?! ◊ cun donzunu s'intriscat, cussu! ◊ si l'intriscades contras a calicunu li ponet deretu cantone! Ètimu itl. intrescare Tradutziones Frantzesu exacerber, provoquer Ingresu to exacerbate, to provoke Ispagnolu exasperar, provocar Italianu inasprire, provocare Tedescu verschärfen, reizen.

intzutzulài, intzutzullài , vrb: itzutzulai Definitzione istare a su punghe punghe, naendho o faendho in crica de ispínghere s'àteru a fàere calecuna cosa Sinònimos e contràrios impunciai, inciulai, insissiligai, intzidiare, intzutzulliri, ispuntzonare, ispuntogliare, tzuntzullare Frases tocat a iscurtai ita narat sa genti e a intzutzullai asuta asuta ◊ mi intzutzullat sa genti coment'e chi sia un'ànima mala ◊ circànt sa manera de dh'aciapai, a Cristus, e intzutzullànt a tot'is Ebreus ◊ a giòvunu gei praxiat a mei puru a itzutzulai is bagadias! ◊ sa chistioni at intzutzullau sa crosidadi de is féminas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu piquer, taquiner Ingresu to prod Ispagnolu provocar Italianu stuzzicare Tedescu reizen.

púgnere , vrb: púngere, púnghede, púnghere, punghi, púngiri Definitzione intrare o fàere intrare cosa punciuda (e in custu sensu si narat po iscannare puru); fintzes fàere a iscrafíngiu, coment'e de cosa arrasposa chi tocat sa carre in tretu prus delicau; prnl. nau de linna, de orrobba, su si fàere totu istampos coment'e papau de su greme Sinònimos e contràrios ifertzire, infrissai, istocazare, punciai / istocagiare / spurtiri / arnai, pipionire Maneras de nàrrere csn: púnghere su porcu (o àteru fiadu de bochire) = irgannare su porcu; púnghere una cosa a unu = arregordaisidha po chi dha fatzat; Maria Pungibungi = zenia de fémina mala, fata a pessamentu, chi tiat púnghere a bentre sos pisedhos chi ant manigadu tropu… Frases comente l'ant puntu s'acu, sa crapa si est pesada a bebbéchinos ◊ pungit is bòis cun s'istrúmbulu ◊ si no mi lassas in pasu ti pungo s'agu! ◊ compà, colade bois a púnghere custas berbeghes ca sezis pràtigu! 2. segadiche s'arba ca mi punghes! ◊ sa lana grussa pungit, posta sentza de nudha asuta 3. si no est segada in sa muta zusta, sa linna si punghet ◊ su tzinníbiri durat séculus e mai si pungit 4. comente at intesu s'allega est abbarradu sicu: si lu aiant puntu no li aiant àpidu butiu de sàmbene! 5. sos àinos, si no bos lu punghet s'àteru, de cosa no ndhe faghides!… Ètimu ltn. pungere Tradutziones Frantzesu piquer Ingresu to sting Ispagnolu pinchar, punzar Italianu pùngere, punzecchiare Tedescu stechen, reizen, sticheln.

suberiàre , vrb Definitzione giare ocasione, fàere arrennegare male e peus a chie est giai tzacau, istrobbare Sinònimos e contràrios agghegiare, atiare, inasprèssiri, incidai, inciulai, insissiligai, insutzuligai, issuperiare, mincidiare, tinghitare Frases no mi subéries, bastat chi so arrennegadu pro àteru! ◊ si subériat su cadhu e istinchidhat fogu ◊ in custu trunchedhu che at una tana de muscone: no lu suberiedas ca bos punghet! ◊ est unu raspinzu chi faghet efetu malu ca subériat sa palte chi est ratada Tradutziones Frantzesu agacer Ingresu to annoy Ispagnolu irritar Italianu irritare Tedescu reizen.