A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

acavannàu , pps Definition de acavannai 2. su piscadori tristu est totu acavannau ◊ su pipiu est tropu acavannau: tenit basca!

acavànnu , nm: cavannu* Definition cosa, trastu po ammontu Synonyms e antonyms assacarru, coberta, coguzu, cubutóngiu, cucutzura, cugutzadorza.

acavidàre acabidàe

acavurài , vrb rfl Definition su si serrare che unu càvuru, nau de chie est malu a foedhare o no bolet foedhare; su si fàere a unu cancarrone, a unu gànciu, de su fritu Synonyms e antonyms acancarronae / abbidhiritzai, ateterigare Sentences ananti de su professori si est acavurau e no at abertu buca Etymon srd.

acedhadórgiu , nm Definition logu, aprigu po acorrare bestiàmene, pònnere sa chedha Etymon srd.

acedhàe, acedhài , vrb: achedhare Definition fàere a chedha, sa chedha, betare a unu, pònnere totu impare Synonyms e antonyms abbamare, achedhonare, aggamai, aggrustare, amedhare, arretolare, atropare, atrumare, ingamai | ctr. irgrustiare, istagiai Sentences sos sirbonedhos imparabant a si achedhare si bi aiat perículu ◊ acedha totu is brebeis angiadas! ◊ mundhat su furru cun iscobiles de narbutza achedhados e astrintos cun filuverru in pitu a su furcone 2. is cumpàngius si acedhant e torrant a girai de una ruga a s'àtera 3. fiat meda sa genti acedhada acanta de s’ostaria, castiendi ◊ pillonis acedhaus… annada mala! Scientific Terminology pst Etymon srd. Translations French réunir English to aggregate Spanish unir, juntar Italian aggregare, abbrancare German eine Herde bilden.

acedhaméntu , nm Definition su fàere a chedha, achedhae Etymon srd.

acédhu , nm Definition logu serrau, crocadórgiu ue si ponent is màdrias Synonyms e antonyms àrula, burra 1, cúmbula, salcone Scientific Terminology pst.

aceíri , vrb Definition iscúdere (una cosa) atesu Synonyms e antonyms imbolare, imbrillai, lampare 1, spòndiri Sentences càstia, dona cura ca sa preda aceit a su birdi! (T.Monni)◊ in sa frúndhula si ponit sa preda in su prediali, si molíngiat, si lassat andari unu càbudu e sa preda si aceit atesu.

aceleradòre , nm Definition cumandhu (a pedale) chi, incracau, faet andhare prus allestru unu mezu a motore.

acentài, acentàre , vrb Definition pònnere s'acentu Translations French accentuer English to accent Spanish acentuar Italian accentare German mit Akzent versehen.

acéntu , nm Definition genia de marcadura (a. tónicu) chi si faet a boghe in is foedhos a manera chi una vocale (vocale tónica) s'intendhet prus de is àteras; iscriendho, singialedhu (a. gràficu) chi si ponet in pitzu de sa vocale tónica po fàere a cumprèndhere a chie liget chi sa boghe pàusat in cue (o chi si liget prus longa, si distinghet cussa)/ genias de a.: betadu a destra (pro vocale larga o abberta / `/: cenàbara, nàrrere, abbèrrere, mòere, tènniri), betadu a manca (pro vocale istrinta o serrada /´/ : bídere, rúere, lértzinu, cómudu, lúghidu, pótziu, sétziu)/ a./c. in DitzLcs. s'acentu tónicu est marcau cun a. gràficu in totu is lemmas e sèmpere comente si depet pronunciare sa vocale, aperta o serrada; in totu su restu de s'iscritura, s’acentu gràficu est postu cunforma a sa régula mai in postu 2, foras calecunu foedhu chi si iat a pòdere cufúndhere cun àteru si no si marcat sa diferente pronúncia (comente funt scèti e sceti, òru e oru, bòi e boi, cocòi e cocoi, inue sa vocale cun acentu gràficu chi precisat s’apertura iat pàrrere – si est sentza acentu – contr’a sa régula de sa metafonesi), ma sèmpere in postu 1 (es. ajó, arrú, cumò, piús, contamí, trocidí, postigràs), postu 3 (es. ceréxia/ceréxias, cóssiu/cóssius, làcana/làcanas, líchidu, pudésciu, tébidu, tènelu!, tzérriu), postu 4 (abbóghinalu!, iscràbigali!, in imperativu de unos cantos verbos + enclíticu) Translations French accent English accent Spanish acento Italian accènto German Akzent.

acèpa , nf Definition linna de baulos, prus che àteru in sa manera de nàrrere: Tenit fragu de acepa Etymon itl.t ceppa.

acepàda , nf Definition su si acepare de su sàmbene Synonyms e antonyms abbeladinadura Etymon srd.

acepàre , vrb: aceprare Definition nau de su sàmbene, fàere a cepa, cagiare Synonyms e antonyms alleae, apiatare Sentences no cretes chi su sàmbene ti acepe, ca malu no lu so!(Budroni) Etymon srd. Translations French coaguler English to coagulate Spanish coagularse Italian coagularsi (détto del sàngue) German gerinnen.

acepotéri , agt, nm Definition chi o chie est bonu solu a fàere acepotos, improdheri.

acepótu , nm Definition orrugu de cosa fine chi si ponet coment'e unu tzàpulu a tupare un'istampu, coment'e taulita de acepa.

acepràre acepàre

acèra , nf Definition genia de palanga fata adata po pònnere candhelas allutas Synonyms e antonyms aceri, àcia 1, candelobbru Etymon ctl. atxer(a) Translations French torchère English torch holder Spanish antorchera, candelero Italian torcière German Fackelhalter.

aceràda , nf: aciarada Definition su bogare sa conca, su andhare po bíere, su essire a fora; sa manera de presentare una cosa / s'a. de su manzanu = sa fata de sa die Synonyms e antonyms acherada, acrarada, incarada, incrarada, iscampiada / presentada | ctr. cuada, iscumpàssida Sentences a s'acerada de su Sole, su manzanu, iscumparent sos istedhos Etymon srd. Translations French présentation English prospect Spanish asomada, el asomarse, aspecto Italian affacciata, prospètto German Sich zeigen, Präsentation.