acavannàu , pps Definizione de acavannai 2. su piscadori tristu est totu acavannau ◊ su pipiu est tropu acavannau: tenit basca!
acavànnu , nm: cavannu* Definizione cosa, trastu po ammontu Sinonimi e contrari assacarru, coberta, coguzu, cubutóngiu, cucutzura, cugutzadorza.
acavidàre acabidàe
acavurài , vrb rfl Definizione su si serrare che unu càvuru, nau de chie est malu a foedhare o no bolet foedhare; su si fàere a unu cancarrone, a unu gànciu, de su fritu Sinonimi e contrari acancarronae / abbidhiritzai, ateterigare Frasi ananti de su professori si est acavurau e no at abertu buca Etimo srd.
acedhadórgiu , nm Definizione logu, aprigu po acorrare bestiàmene, pònnere sa chedha Etimo srd.
acedhàe, acedhài , vrb: achedhare Definizione
fàere a chedha, sa chedha, betare a unu, pònnere totu impare
Sinonimi e contrari
abbamare,
achedhonare,
aggamai,
aggrustare,
amedhare,
arretolare,
atropare,
atrumare,
ingamai
| ctr.
irgrustiare,
istagiai
Frasi
sos sirbonedhos imparabant a si achedhare si bi aiat perículu ◊ acedha totu is brebeis angiadas! ◊ mundhat su furru cun iscobiles de narbutza achedhados e astrintos cun filuverru in pitu a su furcone
2.
is cumpàngius si acedhant e torrant a girai de una ruga a s'àtera
3.
fiat meda sa genti acedhada acanta de s’ostaria, castiendi ◊ pillonis acedhaus… annada mala!
Terminologia scientifica
pst
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
réunir
Inglese
to aggregate
Spagnolo
unir,
juntar
Italiano
aggregare,
abbrancare
Tedesco
eine Herde bilden.
acedhaméntu , nm Definizione su fàere a chedha, achedhae Etimo srd.
acédhu , nm Definizione logu serrau, crocadórgiu ue si ponent is màdrias Sinonimi e contrari àrula, burra 1, cúmbula, salcone Terminologia scientifica pst.
aceíri , vrb Definizione iscúdere (una cosa) atesu Sinonimi e contrari imbolare, imbrillai, lampare 1, spòndiri Frasi càstia, dona cura ca sa preda aceit a su birdi! (T.Monni)◊ in sa frúndhula si ponit sa preda in su prediali, si molíngiat, si lassat andari unu càbudu e sa preda si aceit atesu.
aceleradòre , nm Definizione cumandhu (a pedale) chi, incracau, faet andhare prus allestru unu mezu a motore.
acentài, acentàre , vrb Definizione
pònnere s'acentu
Traduzioni
Francese
accentuer
Inglese
to accent
Spagnolo
acentuar
Italiano
accentare
Tedesco
mit Akzent versehen.
acéntu , nm Definizione
genia de marcadura (a. tónicu) chi si faet a boghe in is foedhos a manera chi una vocale (vocale tónica) s'intendhet prus de is àteras; iscriendho, singialedhu (a. gràficu) chi si ponet in pitzu de sa vocale tónica po fàere a cumprèndhere a chie liget chi sa boghe pàusat in cue (o chi si liget prus longa, si distinghet cussa)/ genias de a.: betadu a destra (pro vocale larga o abberta / `/: cenàbara, nàrrere, abbèrrere, mòere, tènniri), betadu a manca (pro vocale istrinta o serrada /´/ : bídere, rúere, lértzinu, cómudu, lúghidu, pótziu, sétziu)/ a./c. in DitzLcs. s'acentu tónicu est marcau cun a. gràficu in totu is lemmas e sèmpere comente si depet pronunciare sa vocale, aperta o serrada; in totu su restu de s'iscritura, s’acentu gràficu est postu cunforma a sa régula mai in postu 2, foras calecunu foedhu chi si iat a pòdere cufúndhere cun àteru si no si marcat sa diferente pronúncia (comente funt scèti e sceti, òru e oru, bòi e boi, cocòi e cocoi, inue sa vocale cun acentu gràficu chi precisat s’apertura iat pàrrere – si est sentza acentu – contr’a sa régula de sa metafonesi), ma sèmpere in postu 1 (es. ajó, arrú, cumò, piús, contamí, trocidí, postigràs), postu 3 (es. ceréxia/ceréxias, cóssiu/cóssius, làcana/làcanas, líchidu, pudésciu, tébidu, tènelu!, tzérriu), postu 4 (abbóghinalu!, iscràbigali!, in imperativu de unos cantos verbos + enclíticu)
Traduzioni
Francese
accent
Inglese
accent
Spagnolo
acento
Italiano
accènto
Tedesco
Akzent.
acèpa , nf Definizione linna de baulos, prus che àteru in sa manera de nàrrere: Tenit fragu de acepa Etimo itl.t ceppa.
acepàda , nf Definizione su si acepare de su sàmbene Sinonimi e contrari abbeladinadura Etimo srd.
acepàre , vrb: aceprare Definizione
nau de su sàmbene, fàere a cepa, cagiare
Sinonimi e contrari
alleae,
apiatare
Frasi
no cretes chi su sàmbene ti acepe, ca malu no lu so!(Budroni)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
coaguler
Inglese
to coagulate
Spagnolo
coagularse
Italiano
coagularsi (détto del sàngue)
Tedesco
gerinnen.
acepotéri , agt, nm Definizione chi o chie est bonu solu a fàere acepotos, improdheri.
acepótu , nm Definizione orrugu de cosa fine chi si ponet coment'e unu tzàpulu a tupare un'istampu, coment'e taulita de acepa.
acepràre acepàre
acèra , nf Definizione
genia de palanga fata adata po pònnere candhelas allutas
Sinonimi e contrari
aceri,
àcia 1,
candelobbru
Etimo
ctl.
atxer(a)
Traduzioni
Francese
torchère
Inglese
torch holder
Spagnolo
antorchera,
candelero
Italiano
torcière
Tedesco
Fackelhalter.
aceràda , nf: aciarada Definizione
su bogare sa conca, su andhare po bíere, su essire a fora; sa manera de presentare una cosa / s'a. de su manzanu = sa fata de sa die
Sinonimi e contrari
acherada,
acrarada,
incarada,
incrarada,
iscampiada
/
presentada
| ctr.
cuada,
iscumpàssida
Frasi
a s'acerada de su Sole, su manzanu, iscumparent sos istedhos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
présentation
Inglese
prospect
Spagnolo
asomada,
el asomarse,
aspecto
Italiano
affacciata,
prospètto
Tedesco
Sich zeigen,
Präsentation.