acastàu acastàdu
acastedhàre , vrb Definizione
pònnere subràbari, a muntone, a castedhu
Sinonimi e contrari
abbigai,
acasidhai,
ammuntonae,
annuracare,
apillai,
apirare
| ctr.
spainai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
entasser
Inglese
to pile (up)
Spagnolo
amontonar
Italiano
ammucchiare
Tedesco
aufhäufen.
acastiài , vrb: castiai* Definizione abbaidare po tènnere contu, badrare Sinonimi e contrari abbadiai, abbillai, aggordai, agguardai, cadebai, cultodiare, tentare Frasi su becu, lampu, est mau a chi dhu illarigai, ca si puntat asusu de un'arroca e acàstiat afaci a masoni! ◊ mi dhu seu acastiau de conca fentzas a peis! Etimo srd.
acàsu , avb Definizione po cumbinatzione / si acasu = si est cumbinadu chi…, si cumbinat chi… Etimo spn. acaso.
acatàdu , pps, agt: acatau 1 Definizione
de acatare 1; chi si acatat, chi istat atentu de si acatare de totu
Sinonimi e contrari
abbillu,
abbistu,
ischidadu,
schidu,
speltu
/
abbizadu,
sapidu
Terminologia scientifica
ntl
Traduzioni
Francese
avisé
Inglese
shrewd
Spagnolo
que se ha dado cuenta,
listo,
avisado
Italiano
accòrto
Tedesco
umsichtig.
acatadúra , nf Definizione su acatare Sinonimi e contrari agatadura Etimo srd.
acatadúra 1 , nf Definizione de acatare 2 Sinonimi e contrari aggatadura, strecadura, strecamentu Etimo srd.
acatàe, acatài , vrb rfl: acatare 1,
agatare 1 Definizione
sapíresi de calecuna cosa, arrennèscere a bíere o intèndhere calecuna cosa
Sinonimi e contrari
abbídere,
abbigiare,
abbillai,
saerare,
sagamare
Frasi
si ndi furant is domus e mancus si ndi acatais! ◊ no ti ndi acatas ca ses andendi mali? ◊ portiat in dossu fragu malu, ma pariat de no si ndh'èssere agatadu ◊ dh'ant fatu mali e si ndi est acatau ◊ no si est agatau de su chi fit faindhe ◊ ti che agatas betzu chi mancu ti ndhe acatas ◊ no si ne acatat ne batu e ne cane ◊ ti ndhe ses agatadu chi ses rutu in pecadu!◊ si est acatau ca no est che a innanti mancu cun is amigos ◊ su primu foedhu c'intendho ca deo mi ndhe acato candho is cosas funt capitadas ◊ apo iscurtau e solu tandho mi seo acatau ca ant fatu una cosa manna
Etimo
ctl.
acatarse
Traduzioni
Francese
se rendre compte
Inglese
to perceive
Spagnolo
darse cuenta
Italiano
accòrgersi
Tedesco
bemerken.
acatài 1 , vrb Definizione pigare cun arrespetu, ammostare arrespetu a unu; fàere bonu acatu Sinonimi e contrari arraspetai, baritare, remirai, serretzai / acasagiai Etimo spn. acatar.
acataméntu , nm Definizione
bonu a cara sintzillu chi si faet a s'àteru, a un'istràngiu, arrecindhodhu
Sinonimi e contrari
acasàgiu,
acatu,
tratonzu
Etimo
spn.
acatamiento
Traduzioni
Francese
respect
Inglese
reverence
Spagnolo
acogida
Italiano
riverènza,
trattaménto rispettóso
Tedesco
Ehrerbietigkeit,
respektvolle Behandlung.
acatàre , vrb: agatae,
agatai,
agatare,
aghetai Definizione
bíere, imbènnere, atobiare o àere calecuna cosa, mescamente su chi unu est cricandho (es. cosa pérdia) e fintzes arrennèscere a fàere una cosa; istare o èssere, nau mescamente in su sensu de s'esisténtzia, de sa salude; provare, nau ponendho sa marrania a unu
Sinonimi e contrari
coberai,
imbènnere,
incontrare,
iscròiri
/
esístere,
èssere
/
proare
| ctr.
pèldere,
stramancai
Modi di dire
csn:
agatai sabbata po su pei suu = (nadu in suspu) agatare su (dannu, pessone de pore) chi si meritat; agataisí faltau = atrogare sa curpa; agataisí in bonu = istare bene de saludu
Frasi
a fortza de chircare s'agatat donzi cosa ◊ si no abbàidas bene no agatas nudha ◊ apu agatau sa cosa chi emu pérdiu ◊ sa richesa poética sarda dha podeus aghetai me in ocasioni de is festas (J.Murgia)◊ apo agatadu cosa barata a comporare ◊ in cussus tempus no si aghetànt is giornalis ◊ mamma teniat sa cosa remonida in unu costoidorzu chi no amus mai acatadu ◊ una pobidha in dí de oi no est fàtzili a dh'aghetai! ◊◊ deo mi agato cun donzi limbazu, nuoresu, campidanesu o àteru
2.
bae e chilca cantos annos si agatat, custu letu: si no m'imbàglio fit de nonnumannu meu ◊ tantas cosas si agatant in su mundhu bellas pro medas e malas pro tantos! ◊ si a tandho si agatat, già est forte che giurru, e no morit de fàdigu…◊ e babbai Micheli ancora si agatat? ◊ annada mala de olia, ocannu: no si ndhe agatat! ◊ sa Sardínnia si agatat in su Mediterràneu ◊ inue ti agatas? ancora emigradu che ses? ◊ mancu a cómporu si ndhe agatat, ocannu, de olia de cufetu ◊ si ajaju no si fuit mortu si fuit agatadu!
3.
e poi candho finis sas cumbatas già mi as a narrer comente ti agatas! (Cugurra)
4.
e no l'agatas a fàghere gai, chi ti pago!…◊ e no l'agatas a iscúdere cussa criadura, chi faghes sos contos cun megus!
Cognomi e Proverbi
prb:
chini circat agatat
Etimo
ltn.
*adcaptare
Traduzioni
Francese
trouver,
rencontrer,
se trouver
Inglese
to find,
to exist
Spagnolo
encontrar,
existir
Italiano
trovare,
scovare,
esìstere
Tedesco
finden,
es gibt,
liegen (geog.).
acatàre 1 acatàe
acatàre 2 , vrb: catare* Definizione
fàere a una cata, ladu, ciatu, coment’e candho a una cosa dhi calat unu pesu mannu apitzu
Sinonimi e contrari
abbullonare,
aggatare,
cerfai,
ischerfare,
ischitzare,
istercare
Traduzioni
Francese
écraser
Inglese
to crush
Spagnolo
aplastar
Italiano
schiacciare
Tedesco
quetschen.
acatarràdu , pps, agt: acatarrau,
aggatarrau Definizione
de acatarrare; chi at ingortu arremadiu
Sinonimi e contrari
arrasfriau,
arremadiau,
arrumatu,
remadu
/
sarragau,
scanniu
Frasi
seo acatarradu de mala zenia
2.
tue no ses sugeta a maladia, ma pares che a mie acatarrada (B.Mureddu)
3.
portat una boxi de tromboni acatarrau
Traduzioni
Francese
enrhumé
Inglese
to have a cold
Spagnolo
constipado,
resfriado
Italiano
raffreddato
Tedesco
erkältet.
acatarrài, acatarràre , vrb: catarrare Definizione
pigare o aciapare arremadiu
Sinonimi e contrari
arrasfriai,
arremadiai,
arremare,
arrumai,
incatarrai
Terminologia scientifica
mld
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
s'enrhumer
Inglese
to get cold
Spagnolo
resfriarse
Italiano
infreddarsi
Tedesco
Katarrh bekommen.
acatarràu acatarràdu
acatastàe , vrb Definizione
iscríere unu bene, terras, domos, in su catastu, a manera chi arresurtet a distintu sa propriedade
Sinonimi e contrari
incatastare
Traduzioni
Francese
cadastrer
Inglese
to pile (up),
to register to the land-registry office
Spagnolo
inscribir en el catastro
Italiano
accatastare 1
Tedesco
in den Kataster eintragen
acatàu , pps: agatadu Definizione de acatai, -are Sinonimi e contrari cuperau | ctr. pérdidu Cognomi e Proverbi smb: Agatau, Agattau.
acatàu 1 acatàdu
acatedhàdu , pps, agt: acatzedhau Definizione de acatedhare; nau de cane fémina, chi portat is catzedhedhos, chi est angiada; nau de unu, chi portat a ccn. sèmpere aifatu coment'e unu catzedhedhu Sinonimi e contrari cdh. acatidhatu 2. tue no andhas a logu perunu si no ses acatedhadu, sempre paris cun s'amigu!