acheríu , nm Definizione genia de fatore Sinonimi e contrari bastante 1 Frasi sos acherios manizavant sos benes de sos meres coment'e chi los arent in apaltu, chircavant operajos, afitavant ortos, ritiravant sos afitos (G.Chironi).
acherrài , vrb: achirrai Definizione
nau de is matas candho faent su frore, seberare e mantènnere su frutu (e cumprire puru); nau de gente, mantènnere su segretu, aguantare, baliare calecuna cosa
Sinonimi e contrari
achèrriri,
aferrai,
aggarrai,
assocai,
atichire,
muntènnere,
tènnere
/
babiai
Frasi
sa mata fait su froi e apustis acherrat su frutu ◊ custa mata ocannu no nd'at acherrau, de figu ◊ s'arenara si càrrigat de froi, ma no ndi acherrat meda
2.
cussu est peus de unu ciuliru de cerri chi no acherrat mancu una carriadroxa
3.
dh'at achirrau a su capotu ◊ seu cumbatendi cun custu tubbu: est papau de s'arrúinu e no arrennèsciu a dh'achirrai
4.
issu no acherrat su fragu de su tzúrfuru: po cussu grisat povinas de ammexinai s'àxina ◊ custas matixedhas no acherrant su callenti de s'istadi ◊ si pregontàt comenti iat fatu, issu diaici písili, a acherrai totu cussa malesa sena de si furriai luegus! (F.Carlini)
Traduzioni
Francese
prendre
Inglese
to strike root
Spagnolo
arraigar,
prender
Italiano
attecchire
Tedesco
Wurzel fassen.
achèrriri , vrb Definizione pigare, nau fintzes in su sensu de su chi faent is matas innestadas chi bogant sa linna noa in s'innestu o fintzes chi faent su frutu de su frore Sinonimi e contrari acherrai, aferrai Frasi cudha carcida bècia renescit a achèrriri pagu pagu de àcua e po prèniri sa broca tocat a dha calai tantis bortas a funtana! 2. sa mata at achérriu su frutu.
achérru , nm: achirru 1 Definizione
su acherrai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
enracinement
Inglese
sprouting
Spagnolo
arraigo
Italiano
attecchiménto
Tedesco
Wurzelfassen.
achesciàre , vrb: achessiare,
achisciare,
chensare,
ochisciare Definizione
fàere sa lamenta po calecuna cosa; betare su fedu (angiones, crabitos, bitellos) a súere a is mamas / èssere achisciados = (nadu de ómine e fémina) istare a cumpanzinu, amigaus, bivi impari chentza si cojai
Sinonimi e contrari
cresciare
/
afedai,
ammamare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se plaindre
Inglese
to mourn
Spagnolo
quejarse
Italiano
lamentare
Tedesco
klagen.
achessàre 1 , vrb Definizione nau mescamente de pipios e bècios, dormire, pigare sonnu Sinonimi e contrari drommitai, pintzulare, sonnigai.
achessiadúra , nf Definizione su pònnere is angiones, is crabitos a súere a sa mama Sinonimi e contrari ammamadura Terminologia scientifica pst Etimo srd.
achessiàre achesciàre
achéssida , nf Sinonimi e contrari istrachidúdine, pelea Frasi no ti lasses frichinare dae s'achéssida de pensare a su tragu chi as tentu!
achéssidu achénsidu
achessidúmine , nm Definizione istrachiore mannu, su èssere istracos Sinonimi e contrari cansesa, fadiori, istrachesa, istrachidúmine, istrachiore, istracúmene Frasi recueit a domo resu pro s'achessidúmine e pro su fàmine (G.Addis) Etimo srd.
achessidúra , nf Definizione su èssere istracos Sinonimi e contrari cansesa, istrachesa, istrachiore Etimo srd.
achéssu achénsu
achésu , pps, agt Definizione de achèndhere Sinonimi e contrari allutu, inchesu 2. su sole si ch'est intrendhe cun colore achesu mísciu a grogo in s'aera pulida ispanescada ◊ intendho sempre sos dulches profumos de s'armidha finas candho su chelu est achesu (M.Secchi).
achèta , nf: ancheta Definizione
ebba pitica, ebba giòvona / ancheta rude = chentza domada
Sinonimi e contrari
calabrina
/
vacheta
Frasi
s'acheta mutza mi est ruta e si est bisestrada ◊ s'incòsciat s'acheta, giogat e currullat ◊ chi poniat a menti a mei, babbu, compràt un’achetixedha! ◊ s'intendhet s'istripinzu de s'ancheta ferrada a friscu
Traduzioni
Francese
poulain
Inglese
filly
Spagnolo
potra
Italiano
pulédra
Tedesco
Stutenfüllen.
achetài, achetàre achedàre
achetàre 1 achedàre 1
achetòne , nm Definizione cuadhu piticu de carena, ma forte, de aguantu Sinonimi e contrari achetu, cadhitu Terminologia scientifica anall Etimo srd.
achétu , nm Definizione
cuadhu piticu de tempus, giòvono
Sinonimi e contrari
cabadhu,
cuadhedhu
/
achetone
Frasi
su pariglianti est prontu a brincai acanta a un'achetu ◊ una die l'aferrei a montes, a bídere su coile, a gropera de s'achetu ◊ est istripizendhe che un'achetu muscadu
Terminologia scientifica
anall
Traduzioni
Francese
petit cheval
Inglese
small horse
Spagnolo
potro
Italiano
cavallùccio,
pulédro
Tedesco
Fohlen,
Pferdchen.