achétu 1 achédu
achiadòre , agt Definizione chi ammadurat, chi faet matucu Etimo srd.
achiàre , vrb Definizione
fàere su sèmene (chiu) bellu, su granu grussu
Sinonimi e contrari
abbasolare,
abberare,
ammadurae,
chibare,
ciòmpere,
còmprere,
crompire,
ingranire,
lòmpere
| ctr.
agurtire
Frasi
custu basolu est bene achiadu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
grener
Inglese
to bloom
Spagnolo
granar
Italiano
granire
Tedesco
Körner ansetzen.
achibberàdu , pps, agt Definizione de achibberare; chi est chíbberu 2. a fortza de vena e trivozu sos animales si sunt faghindhe rassos e achibberados.
achibberàre , vrb Definizione
essire chíbberu, prenu coment’e ufrau; nau de ccn., su si crèdere meda, arrennegare po pagu; istrínghere / achibberare sa tzinta = istringi su cintu
Sinonimi e contrari
achighiristai,
altivai,
incaboniscai,
inchibberare,
inchighiristai
/
abbetiae,
afutare,
airai,
arrabbiai,
arrannegai,
inchietae,
incrabudhire,
infelai,
infuterare,
renignai
/
afíere
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
s'obstiner,
s'entêter,
se mettre en colère
Inglese
to be obstinate,
to get angry
Spagnolo
hincharse,
obstinarse,
irritarse
Italiano
incaponire,
adirare
Tedesco
sich versteifen,
sich entrüsten.
achibbòe , avb: achimboe,
achiribboe Definizione
coment'e parangau, incrubau a una parte, nau de duas cosas, o de duas partes de una cosa, chi no funt postas de sa própriu manera, chi faent fortza o pendhent una prus de s'àtera / pònnere o giúnghere achibboe = giúngiri duus bois iscambillaus
Sinonimi e contrari
abboe,
achifilu,
acorrimboe,
calembru,
imboe,
ochirioe,
parangau
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
biais,
oblique
Inglese
oblique
Spagnolo
torcido
Italiano
sghémbo
Tedesco
schief.
àchibi , nf: àchila,
àchili Definizione
unu de is pigiones prus mannos, papadore de petza / àchili de pisci = àbbila marina o fintzas achilonedhu, abbilastru; min. achiledhu, achiledha
Sinonimi e contrari
àbbila,
achiloni
Frasi
che àchila at sullevadu s'ispíritu ◊ cussu portat su nasu a bicu de àchila!
2.
si pregu, àchilis mannas, de fai artziai a su monti unu passirillanti!
Terminologia scientifica
pzn, aquila chrysaëtos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aigle royal
Inglese
eagle
Spagnolo
águila real
Italiano
àquila reale
Tedesco
Steinadler.
achibudhàda , nf Definizione su si achibudhare, su si arrennegare Etimo srd.
achibudhàre achepudhàre
achibudhíre , vrb Sinonimi e contrari achepudhare, inchibudhire, incrabudhire Etimo srd.
achicàda , nf Definizione su achicare, su fàere una cosa coment'e a cropu, iscudendho Sinonimi e contrari colpu, cracada Frasi sos cadhos, a s'achicada de sos asprones, sunt tucados a bolu isuliendhe prúere grogu ◊ un'achicada de crastu, a tie! Etimo srd.
achicadòre , nm Definizione aina po murigare su fogu Sinonimi e contrari achicadorzu Terminologia scientifica ans Etimo srd.
achicadórzu , nm Sinonimi e contrari achicadore, achicajola, ancidadore, assitzoni Etimo srd.
achicài , vrb: achicare,
acricai 1,
acricare Definizione
aconciare o carrigare su fogu, pònnere linna a su fogu, fàere fogu; pònnere coment’e iscudendho
Sinonimi e contrari
assissai,
atzipare,
intzicare,
ischichinare,
scarrabbussonai
Frasi
chie achicat cun sida afumat sa minestra ◊ achica fogu cràdiu a su lapiolu fintzas chi àntziat su recotu ◊ sunt sempre achichendhe gherras in cue ◊ mancu in su fogu titones ischis pònnere, ne achicas ◊ pro los achicare agiunghesit àtera sida ◊ s'ollu po friri si porit torrai a imperai ma no tocat a dh'acricai fogu
2.
sa guàrdia est marranu de vídere una vetura chi l'achicat deretu una contravintzione ◊ archibbusada, aite no ti ndhe achicas àtera de linna supra?! ◊ m'imposto lestru e cun s'arma l'acrico sa segundha fusilada ◊ bella cussa trempa, po dhoi acricai una bussinada!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
attiser
Inglese
to stir (up),
to give
Spagnolo
atizar
Italiano
attizzare,
appioppare
Tedesco
schüren.
achicài 1 , vrb: achicare 1,
achichiae,
achichiai,
achichiare,
achichiari Definizione
foedhare segandho su foedhu, naendhondhe una parte a tantas bortas coment’e chi unu no arrennèsciat a dhu nàrrere intreu totu a una sulada
Sinonimi e contrari
bebbecare,
chechinare,
cocojare
Frasi
s'assessore Chessa faedhanne in su telèfono àltziat sa boghe, si afutat, achicat, si faghet ruju ruju… (A.Cossu)◊ su fuedhu bogancedhu bèni, ca tui achicas!
2.
chi podit iscabidhai, sa bagadiedha, gei no abarrat achichiendu!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bégayer
Inglese
to stammer
Spagnolo
tartamudear
Italiano
balbettare
Tedesco
stottern.
achicajòla , nf Definizione genia de ferru po aconciare su fogu Sinonimi e contrari achicaju, ancidadore, assitzoni, ghisparru, grispasu, lispesu Terminologia scientifica ans Etimo srd.
achicàju , nm: achicarzu, achicaxu, acucaju, chicàgiu* Definizione orrugu de nae posta a su fogu e abbruxada a una parte, ma fintzes chentza pònnere a su fogu; orrugu de ferru de forredha fatu apostadamente po aconciare su fogu Sinonimi e contrari achicajola, ancidadore, assitzoni, ghisparru, grispasu, lispesu Frasi at portau unu bellu achicaju de ollastu ◊ ndi at torrau a bogai totu: discus, cardaxus, mussòrgius e bandonis, trébinis e achicajus Terminologia scientifica ans.
achicàre achicài
achicàre 1 achicài 1