A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

achétu 1 achédu

achiadòre , agt Definitzione chi ammadurat, chi faet matucu Ètimu srd.

achiàre , vrb Definitzione fàere su sèmene (chiu) bellu, su granu grussu Sinònimos e contràrios abbasolare, abberare, ammadurae, chibare, ciòmpere, còmprere, crompire, ingranire, lòmpere | ctr. agurtire Frases custu basolu est bene achiadu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu grener Ingresu to bloom Ispagnolu granar Italianu granire Tedescu Körner ansetzen.

achibberàdu , pps, agt Definitzione de achibberare; chi est chíbberu 2. a fortza de vena e trivozu sos animales si sunt faghindhe rassos e achibberados.

achibberàre , vrb Definitzione essire chíbberu, prenu coment’e ufrau; nau de ccn., su si crèdere meda, arrennegare po pagu; istrínghere / achibberare sa tzinta = istringi su cintu Sinònimos e contràrios achighiristai, altivai, incaboniscai, inchibberare, inchighiristai / abbetiae, afutare, airai, arrabbiai, arrannegai, inchietae, incrabudhire, infelai, infuterare, renignai / afíere Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'obstiner, s'entêter, se mettre en colère Ingresu to be obstinate, to get angry Ispagnolu hincharse, obstinarse, irritarse Italianu incaponire, adirare Tedescu sich versteifen, sich entrüsten.

achibbíre , vrb Definitzione giare a papare Sinònimos e contràrios addascare, nudriai Ètimu srd.

achibbòe , avb: achimboe, achiribboe Definitzione coment'e parangau, incrubau a una parte, nau de duas cosas, o de duas partes de una cosa, chi no funt postas de sa própriu manera, chi faent fortza o pendhent una prus de s'àtera / pònnere o giúnghere achibboe = giúngiri duus bois iscambillaus Sinònimos e contràrios abboe, achifilu, acorrimboe, calembru, imboe, ochirioe, parangau Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu biais, oblique Ingresu oblique Ispagnolu torcido Italianu sghémbo Tedescu schief.

àchibi , nf: àchila, àchili Definitzione unu de is pigiones prus mannos, papadore de petza / àchili de pisci = àbbila marina o fintzas achilonedhu, abbilastru; min. achiledhu, achiledha Sinònimos e contràrios àbbila, achiloni Frases che àchila at sullevadu s'ispíritu ◊ cussu portat su nasu a bicu de àchila! 2. si pregu, àchilis mannas, de fai artziai a su monti unu passirillanti! Terminologia iscientìfica pzn, aquila chrysaëtos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu aigle royal Ingresu eagle Ispagnolu águila real Italianu àquila reale Tedescu Steinadler.

achibudhàda , nf Definitzione su si achibudhare, su si arrennegare Ètimu srd.

achibudhàre achepudhàre

achibudhíre , vrb Sinònimos e contràrios achepudhare, inchibudhire, incrabudhire Ètimu srd.

achicàda , nf Definitzione su achicare, su fàere una cosa coment'e a cropu, iscudendho Sinònimos e contràrios colpu, cracada Frases sos cadhos, a s'achicada de sos asprones, sunt tucados a bolu isuliendhe prúere grogu ◊ un'achicada de crastu, a tie! Ètimu srd.

achicadòre , nm Definitzione aina po murigare su fogu Sinònimos e contràrios achicadorzu Terminologia iscientìfica ans Ètimu srd.

achicadórzu , nm Sinònimos e contràrios achicadore, achicajola, ancidadore, assitzoni Ètimu srd.

achicài , vrb: achicare, acricai 1, acricare Definitzione aconciare o carrigare su fogu, pònnere linna a su fogu, fàere fogu; pònnere coment’e iscudendho Sinònimos e contràrios assissai, atzipare, intzicare, ischichinare, scarrabbussonai Frases chie achicat cun sida afumat sa minestra ◊ achica fogu cràdiu a su lapiolu fintzas chi àntziat su recotu ◊ sunt sempre achichendhe gherras in cue ◊ mancu in su fogu titones ischis pònnere, ne achicas ◊ pro los achicare agiunghesit àtera sida ◊ s'ollu po friri si porit torrai a imperai ma no tocat a dh'acricai fogu 2. sa guàrdia est marranu de vídere una vetura chi l'achicat deretu una contravintzione ◊ archibbusada, aite no ti ndhe achicas àtera de linna supra?! ◊ m'imposto lestru e cun s'arma l'acrico sa segundha fusilada ◊ bella cussa trempa, po dhoi acricai una bussinada! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu attiser Ingresu to stir (up), to give Ispagnolu atizar Italianu attizzare, appioppare Tedescu schüren.

achicài 1 , vrb: achicare 1, achichiae, achichiai, achichiare, achichiari Definitzione foedhare segandho su foedhu, naendhondhe una parte a tantas bortas coment’e chi unu no arrennèsciat a dhu nàrrere intreu totu a una sulada Sinònimos e contràrios bebbecare, chechinare, cocojare Frases s'assessore Chessa faedhanne in su telèfono àltziat sa boghe, si afutat, achicat, si faghet ruju ruju… (A.Cossu)◊ su fuedhu bogancedhu bèni, ca tui achicas! 2. chi podit iscabidhai, sa bagadiedha, gei no abarrat achichiendu!… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu bégayer Ingresu to stammer Ispagnolu tartamudear Italianu balbettare Tedescu stottern.

achicajòla , nf Definitzione genia de ferru po aconciare su fogu Sinònimos e contràrios achicaju, ancidadore, assitzoni, ghisparru, grispasu, lispesu Terminologia iscientìfica ans Ètimu srd.

achicàju , nm: achicarzu, achicaxu, acucaju, chicàgiu* Definitzione orrugu de nae posta a su fogu e abbruxada a una parte, ma fintzes chentza pònnere a su fogu; orrugu de ferru de forredha fatu apostadamente po aconciare su fogu Sinònimos e contràrios achicajola, ancidadore, assitzoni, ghisparru, grispasu, lispesu Frases at portau unu bellu achicaju de ollastu ◊ ndi at torrau a bogai totu: discus, cardaxus, mussòrgius e bandonis, trébinis e achicajus Terminologia iscientìfica ans.

achicàre achicài

achicàre 1 achicài 1