acuzàre , vrb Definition pònnere in su cuzu, acugigonare Synonyms e antonyms achizolare, afurringonai, arreconai, inchizolare, partare Etymon srd.
acuzonàda , nf Definition su acuzonare Synonyms e antonyms acuzonamentu Etymon srd.
acuzonaméntu , nm Definition su acuzonare, pònnere in su cugigone Etymon srd.
acuzonàre , vrb Definition cuare, pònnere, istare in d-unu cugigone, a una bandha, in tretu apartau Synonyms e antonyms acantonai, achizolare, achizonare, acorrunconare, acuzare, afurringonai, arreconai, inchizolare, incozolare, partare Sentences si l'acuzonas, sa cosa, irméntigas ue l'as posta ◊ mi acuzono in sa ziminera ◊ candho proghiat si acuzonabat in d-un'angrone e si aperiat su paracu Etymon srd. Translations French rencogner English to put in a corner Spanish arrinconar Italian rincantucciare German in eine Ecke stellen.
acuzonàu , pps, agt Definition de acuzonare; chi est chistiu postu a una parte Synonyms e antonyms afurrungonau, arrenconau, ingronau Translations French rangé English placed Spanish apartado Italian ripósto German beiseite gestellt.
adalíde , nm Definition persona de calidades bonas o chi at fatu proa manna, eroe, campione Sentences nche l'at pigadu a cuarteri e nessi pro una die est devénnidu s'adalide de sa bidha ◊ proite crees chi l'apo fatu a m'incarrigare sa morte de un'ómine in parte sua, pro mi fàghere adalide in cara de sa zente? ◊ adalide vitoriosu de s'esértzitu cristianu, Giorzi santu! Etymon spn. adalid.
adanàrgiu , nm Definition logu de àdanu, cràchiri de àdanu Synonyms e antonyms martigusarzu Etymon srd.
àdanu , nm Definition una calidade de martigusa Synonyms e antonyms inestra, scova 1 Scientific Terminology mt, Genista aetnensis Etymon srdn? Translations French genêt de l’Etna English mount Etna broom Spanish genista del Etna Italian ginèstra dell'Etna German Ginster.
adaretzài , vrb: adderessare, adderetare, adderetzai, adderetzare, adderetzari, adereciare, aderessai, aderetzai, aderetzari, arereciai, deretare Definition fàere deretu, ténneru, pònnere prantau, istrantagiau o chi potzat istare a solu; arretirare, pònnere a postu, pònnere adderetu, chi andhet bene o comente si tocat, fintzes torrare apostu una cosa andhada male, guasta Synonyms e antonyms acampaniare, acodomai, aconciai, addirire 1, aggheretzare, assantai, assetiai, inderetare, indritare / mòere, ispostare | ctr. isordulare Sentences sa linna trota dh'aderetzat su fogu…◊ po aderetzai a tui mi seu atrotiau dèu! ◊ tocat de azeretare sos revessos ◊ sos tortos los ant azeretados ponzèndhelis unu palu ◊ est chin sas palas che agionedha: pro bi las azeretare cheret apredigada! ◊ aderetzai is istradas, fadei logu ca benit su Messia! ◊ sos piantos cherent adderetados dae minoredhos 2. est in terra e corzu a isse si no si ndhe adderetat! ◊ fatu fatu ndhe aderetzat s'ischina e s'imbarat a sa màniga de su marrone ◊ sa domu ndi est arruta: tocat a ndi dha torrai a aderetzai ◊ cia Vitória si est totu arereciara po dhi fai sa fotografia 3. candu si tenit pistocu in bértula is cosas ciai si aderessant ◊ sas féminas bi ant de adderetare su locu ◊ chi mi adderetzu mi dhus pongu totus in buciaca, cussus! ◊ adderètadi, cantu chi ses isterrigorzadu lèndheche sas terras de su paba! ◊ aderetzari milliardos de ómines chi ant pigadu unu sétiu malu no est brulla! (P.G.Mura) Surnames and Proverbs prb: sa mata si adaretzat candu est pitica Etymon spn. aderezar Translations French redresser English to strighten, to mend Spanish enderezar, corregir Italian raddrizzare, aggiustare German geradebiegen, in Ordnung bringen.
adasiài , vrb: addajare, addasiai, addasiare Definition fàere is cosas abbellu, pigaresidha chentza presse, fàere prus abbellu, cun prus pagu lestresa, abbrandhare unu fàere Synonyms e antonyms biltentare, illesinare, istentae, tricare | ctr. acoidai Sentences tónchinos de betzesa addajant s'andhera 2. erribbau a padente iat addasiau su passu poite is matas furint intipias Etymon itl. adagiare Translations French tarder English to delay Spanish tardar Italian indugiare German langsam machen.
adasiàu , pps, agt: addaxadu, addasiau Definition de adasiai; nau de ccn., chi si dha leat tropu addàsiu, abbellu, chentza presse nudha; chi est fàcile o bonu a fàere, chi no ponet presse o pentzamentos / a s'addasiada = abbellu, in manera pàsida Synonyms e antonyms cagallente, dasianu, immajonadu | ctr. coidadosu, fúliu, impressidu, lestru 2. candu proit totu adasiau parit chi no prengat is piscinas ◊ no s'intendhet piús s'addajadu passu de su tzapu ◊ sa tzonca fit cantendhe addasiada su lamentu sou ◊ fiat caminendu cun passu lébiu, aguali, addasiau 3. innoghe za si faghet vida addasiada! 4. mi seu acostiau a su torradroxu a s’addasiada po no trumbullai su bestiàmini Scientific Terminology ntl Translations French lent English slow Spanish tardado, lento, tardo Italian indugiato, lènto, pòco sollécito German sich verbreitet, langsam.
adasiósu , agt Definition nau de ccn., chi tenet una manera de fàere paghiosa, chi si dha leat sentz'e airu, sentz'e sufúria Synonyms e antonyms adasiau, pachiosu, pagili | ctr. airósigu, sufuriosu Scientific Terminology ntl Etymon srd.
adatadòre , nm Definition calecunu imbentu chi serbit po adatare una cosa a un'àtera.
adatadúra , nf Definition su addatare Etymon srd.
adatài , vrb: addatai, addatae, addatare Definition fàere una cosa a manera chi potzat andhare bene a o cun d-un'àtera, o po un'iscopu, una faina; rfl. cambiare su cumportamentu, s'abbitúdine, is capacidades a manera de pòdere fàere o andhare bene in àteru logu e cunditziones, in calecuna cosa o bisóngiu, fintzes cumprèndhere ite est su prus giustu de fàere in d-una faina Synonyms e antonyms aggarbai, cuncodrai / arragnare Sentences po bivi impai mairu e mullei tocat a si adatai! 2. si podis no fatzas sa noti po dí e addatadí sempri a su tempus! ◊ isse za si addatat a totu, a fàghere de mastru de muru e a maniale!◊ deo a totu sos trabàglios mi adato 3. no mi so addatada e bi apo postu tropu sale, in custu mànigu Etymon itl. Translations French adapter English to fit Spanish adaptar Italian adattare German anpassen.
adataméntu , nm Definition su addatare Synonyms e antonyms adatadura Translations French adaptation English adaptation Spanish adaptación, ajuste Italian adattaménto German Anpassung.
adàtu , agt: addatu Definition chi andhat bene, chi faet po calecuna cosa o iscopu Synonyms e antonyms afatenti, getosu Sentences tue puru ses unu 'e sos addatos e deo che a tie so cantendhe! (Màsala)◊ cussa costera no est su locu adatu pro sas binzas ◊ custu est su tempus piús adatu pro fàghere custu giambamentu ◊ cussu trabballu po tui no est adatu ◊ in cuss'arti issu gi est bèni addatu! Etymon itl. Translations French indiqué English fit Spanish adecuado Italian adatto, appropriato German passend.
addabbài , vrb Definition addobbare*, iscúdere a pitzu (movimentu a corpu), fintzes imbàtere, lòmpere a unu logu Synonyms e antonyms aciapuai, atapai 1, atumbae / infèrrere Sentences su sirboni nci fiat addabbau asuba de unu dormiu asuta de una mata (G.P.Salaris).
addabbiài , vrb Definition andhàreche in calecunu logu, imbàtere, lòmpere comente capitat o a intzertu Synonyms e antonyms afèrrere, atapai
addabói , avb: daboi Definition tempus apustis Synonyms e antonyms abosca, acoa, apoi, apusti | ctr. innanti Sentences si sunt fidantzados e addaboi si sunt cojuados 2. addaboi de mandhigadu si che allargat dae sos àteros Etymon srd. Translations French après, ensuite English afterwards Spanish después Italian dópo German nachher.