acuzàre , vrb Definition pònnere in su cuzu, acugigonare Synonyms e antonyms achizolare, afurringonai, arreconai, inchizolare, partare Etymon srd.
acuzonàda , nf Definition su acuzonare Synonyms e antonyms acuzonamentu Etymon srd.
acuzonaméntu , nm Definition su acuzonare, pònnere in su cugigone Etymon srd.
acuzonàre , vrb Definition
cuare, pònnere, istare in d-unu cugigone, a una bandha, in tretu apartau
Synonyms e antonyms
acantonai,
achizolare,
achizonare,
acorrunconare,
acuzare,
afurringonai,
arreconai,
inchizolare,
incozolare,
partare
Sentences
si l'acuzonas, sa cosa, irméntigas ue l'as posta ◊ mi acuzono in sa ziminera ◊ candho proghiat si acuzonabat in d-un'angrone e si aperiat su paracu
Etymon
srd.
Translations
French
rencogner
English
to put in a corner
Spanish
arrinconar
Italian
rincantucciare
German
in eine Ecke stellen.
acuzonàu , pps, agt Definition
de acuzonare; chi est chistiu postu a una parte
Synonyms e antonyms
afurrungonau,
arrenconau,
ingronau
Translations
French
rangé
English
placed
Spanish
apartado
Italian
ripósto
German
beiseite gestellt.
adalíde , nm Definition persona de calidades bonas o chi at fatu proa manna, eroe, campione Sentences nche l'at pigadu a cuarteri e nessi pro una die est devénnidu s'adalide de sa bidha ◊ proite crees chi l'apo fatu a m'incarrigare sa morte de un'ómine in parte sua, pro mi fàghere adalide in cara de sa zente? ◊ adalide vitoriosu de s'esértzitu cristianu, Giorzi santu! Etymon spn. adalid.
adanàrgiu , nm Definition logu de àdanu, cràchiri de àdanu Synonyms e antonyms martigusarzu Etymon srd.
àdanu , nm Definition
una calidade de martigusa
Synonyms e antonyms
inestra,
scova 1
Scientific Terminology
mt, Genista aetnensis
Etymon
srdn?
Translations
French
genêt de l’Etna
English
mount Etna broom
Spanish
genista del Etna
Italian
ginèstra dell'Etna
German
Ginster.
adaretzài , vrb: adderessare,
adderetare,
adderetzai,
adderetzare,
adderetzari,
adereciare,
aderessai,
aderetzai,
aderetzari,
arereciai,
deretare Definition
fàere deretu, ténneru, pònnere prantau, istrantagiau o chi potzat istare a solu; arretirare, pònnere a postu, pònnere adderetu, chi andhet bene o comente si tocat, fintzes torrare apostu una cosa andhada male, guasta
Synonyms e antonyms
acampaniare,
acodomai,
aconciai,
addirire 1,
aggheretzare,
assantai,
assetiai,
inderetare,
indritare
/
mòere,
ispostare
| ctr.
isordulare
Sentences
sa linna trota dh'aderetzat su fogu…◊ po aderetzai a tui mi seu atrotiau dèu! ◊ tocat de azeretare sos revessos ◊ sos tortos los ant azeretados ponzèndhelis unu palu ◊ est chin sas palas che agionedha: pro bi las azeretare cheret apredigada! ◊ aderetzai is istradas, fadei logu ca benit su Messia! ◊ sos piantos cherent adderetados dae minoredhos
2.
est in terra e corzu a isse si no si ndhe adderetat! ◊ fatu fatu ndhe aderetzat s'ischina e s'imbarat a sa màniga de su marrone ◊ sa domu ndi est arruta: tocat a ndi dha torrai a aderetzai ◊ cia Vitória si est totu arereciara po dhi fai sa fotografia
3.
candu si tenit pistocu in bértula is cosas ciai si aderessant ◊ sas féminas bi ant de adderetare su locu ◊ chi mi adderetzu mi dhus pongu totus in buciaca, cussus! ◊ adderètadi, cantu chi ses isterrigorzadu lèndheche sas terras de su paba! ◊ aderetzari milliardos de ómines chi ant pigadu unu sétiu malu no est brulla! (P.G.Mura)
Surnames and Proverbs
prb:
sa mata si adaretzat candu est pitica
Etymon
spn.
aderezar
Translations
French
redresser
English
to strighten,
to mend
Spanish
enderezar,
corregir
Italian
raddrizzare,
aggiustare
German
geradebiegen,
in Ordnung bringen.
adasiài , vrb: addajare,
addasiai,
addasiare Definition
fàere is cosas abbellu, pigaresidha chentza presse, fàere prus abbellu, cun prus pagu lestresa, abbrandhare unu fàere
Synonyms e antonyms
biltentare,
illesinare,
istentae,
tricare
| ctr.
acoidai
Sentences
tónchinos de betzesa addajant s'andhera
2.
erribbau a padente iat addasiau su passu poite is matas furint intipias
Etymon
itl.
adagiare
Translations
French
tarder
English
to delay
Spanish
tardar
Italian
indugiare
German
langsam machen.
adasiàu , pps, agt: addaxadu,
addasiau Definition
de adasiai; nau de ccn., chi si dha leat tropu addàsiu, abbellu, chentza presse nudha; chi est fàcile o bonu a fàere, chi no ponet presse o pentzamentos / a s'addasiada = abbellu, in manera pàsida
Synonyms e antonyms
cagallente,
dasianu,
immajonadu
| ctr.
coidadosu,
fúliu,
impressidu,
lestru
2.
candu proit totu adasiau parit chi no prengat is piscinas ◊ no s'intendhet piús s'addajadu passu de su tzapu ◊ sa tzonca fit cantendhe addasiada su lamentu sou ◊ fiat caminendu cun passu lébiu, aguali, addasiau
3.
innoghe za si faghet vida addasiada!
4.
mi seu acostiau a su torradroxu a s’addasiada po no trumbullai su bestiàmini
Scientific Terminology
ntl
Translations
French
lent
English
slow
Spanish
tardado,
lento,
tardo
Italian
indugiato,
lènto,
pòco sollécito
German
sich verbreitet,
langsam.
adasiósu , agt Definition nau de ccn., chi tenet una manera de fàere paghiosa, chi si dha leat sentz'e airu, sentz'e sufúria Synonyms e antonyms adasiau, pachiosu, pagili | ctr. airósigu, sufuriosu Scientific Terminology ntl Etymon srd.
adatadòre , nm Definition calecunu imbentu chi serbit po adatare una cosa a un'àtera.
adatadúra , nf Definition su addatare Etymon srd.
adatài , vrb: addatai,
addatae,
addatare Definition
fàere una cosa a manera chi potzat andhare bene a o cun d-un'àtera, o po un'iscopu, una faina; rfl. cambiare su cumportamentu, s'abbitúdine, is capacidades a manera de pòdere fàere o andhare bene in àteru logu e cunditziones, in calecuna cosa o bisóngiu, fintzes cumprèndhere ite est su prus giustu de fàere in d-una faina
Synonyms e antonyms
aggarbai,
cuncodrai
/
arragnare
Sentences
po bivi impai mairu e mullei tocat a si adatai!
2.
si podis no fatzas sa noti po dí e addatadí sempri a su tempus! ◊ isse za si addatat a totu, a fàghere de mastru de muru e a maniale!◊ deo a totu sos trabàglios mi adato
3.
no mi so addatada e bi apo postu tropu sale, in custu mànigu
Etymon
itl.
Translations
French
adapter
English
to fit
Spanish
adaptar
Italian
adattare
German
anpassen.
adataméntu , nm Definition
su addatare
Synonyms e antonyms
adatadura
Translations
French
adaptation
English
adaptation
Spanish
adaptación,
ajuste
Italian
adattaménto
German
Anpassung.
adàtu , agt: addatu Definition
chi andhat bene, chi faet po calecuna cosa o iscopu
Synonyms e antonyms
afatenti,
getosu
Sentences
tue puru ses unu 'e sos addatos e deo che a tie so cantendhe! (Màsala)◊ cussa costera no est su locu adatu pro sas binzas ◊ custu est su tempus piús adatu pro fàghere custu giambamentu ◊ cussu trabballu po tui no est adatu ◊ in cuss'arti issu gi est bèni addatu!
Etymon
itl.
Translations
French
indiqué
English
fit
Spanish
adecuado
Italian
adatto,
appropriato
German
passend.
addabbài , vrb Definition addobbare*, iscúdere a pitzu (movimentu a corpu), fintzes imbàtere, lòmpere a unu logu Synonyms e antonyms aciapuai, atapai 1, atumbae / infèrrere Sentences su sirboni nci fiat addabbau asuba de unu dormiu asuta de una mata (G.P.Salaris).
addabbiài , vrb Definition andhàreche in calecunu logu, imbàtere, lòmpere comente capitat o a intzertu Synonyms e antonyms afèrrere, atapai
addabói , avb: daboi Definition
tempus apustis
Synonyms e antonyms
abosca,
acoa,
apoi,
apusti
| ctr.
innanti
Sentences
si sunt fidantzados e addaboi si sunt cojuados
2.
addaboi de mandhigadu si che allargat dae sos àteros
Etymon
srd.
Translations
French
après,
ensuite
English
afterwards
Spanish
después
Italian
dópo
German
nachher.