alleghendhàre , vrb: leghendhare Definition èssere o istare a chistionu Synonyms e antonyms allecare, alleghetare, chiltionare, negossare Sentences fut sèmpere abbistu e alligru, prontu a alleghendhare cun totus (Deidda-Saderi) Etymon srd.
alleghetàre , vrb Definition èssere o istare a chistionu Synonyms e antonyms allecare, alleghendhare, chiltionare, negossare Sentences sa gente est totu a inghíriu de sa partza alleghetandho ◊ andhant a pareda alleghetandho Etymon srd.
alléghidu , nm Definition su allegare, su istare foedhandho fintzes chentza cabu, a bodheta; nau prus che àteru de sa manera chi unu tenet de foedhare / connòschere unu a s'a. Synonyms e antonyms ciciarra, naravèglia, paraleta / allecatu Sentences tue lassa a pèrdere sos alléghidos ch'intendhes! Etymon srd.
alleghingiànu, alleghinzànu , agt, nm Definition chi o chie istat cricandho alleghinzos, chistionos, bodhetas Synonyms e antonyms bodheteri, chistionarzu, cràstulu, foxileri, piscinàrgiu Etymon srd.
alleghínzu , nm Synonyms e antonyms bodheta, contulàntzia, nada, naravèglia, narinzu Etymon srd.
allegorizàre , vrb Definition
foedhare in cobertantza
Synonyms e antonyms
irbartzigare
Translations
French
allégoriser
English
to allegorize
Spanish
alegorizar
Italian
allegorizzare
German
allegorisieren.
allegorjàu allagorjàu
allegósu , agt Definition chi istat o dhi praghet a istare sèmpere a chistionu, de un'allega a s'àtera Synonyms e antonyms ciaciareri, illeredhiau, tracazeri Etymon srd.
allegramànte , agt, nm Definition chi o chie faet ispassiare, est alligru e brulleri chi est un'ispàssiu Synonyms e antonyms ispassile, ispassiosu.
allegràre , vrb: allergare,
alligrai,
alligrare,
allirgai Definition
provare o giare cuntentesa: candho si narat a s'àteru, bolet nàrrere fintzes chi si dhi giaet a bíere coment'e a bàntidu po calecuna cosa de bonu o de bellu chi at fatu; si narat fintzes in su sensu de pàrrere o essire prus biu, prus bellu / allegrare su passu, un'aina triballendhe = andai prus allestru, fai prus debressi, acradiare
Synonyms e antonyms
aggajare 1,
cuntentai,
frogare,
gavisare,
prexai
/
allegrutzare
| ctr.
asseriai,
dispiàchere,
intristai
Sentences
si ndh'est allegradu candho at intesu chi sa cosa fit andhada bene ◊ no mi potzu allirgai ca ses lontanu!
2.
e nachi ti che ses laureadu: mi ndhe allegro! ◊ mi ndhe allegro meda: su menzus ses resurtadu tue!
3.
cussa próida at allegradu sas àrbures, sinono fint patindhe ◊ allègrala cussa messadorza, chi mi pares drommidu!
Etymon
itl.
allegrare
Translations
French
égayer,
féliciter
English
to congratulate,
to cheer up
Spanish
alegrar,
felicitarse
Italian
rallegrare,
allietare,
esultare,
congratularsi
German
erfreuen,
sich freuen,
gratulieren.
allegrassiòne , nf Definition cosa chi si giaet in donu coment'e po si ndhe alligrare e arrengratziare de àere arreciu unu praxere Synonyms e antonyms donu, imbiu Etymon srd.
allegría , nf: allerghia,
alligria,
allirghia Definition
manera de èssere o de istare cuntentos, cuntentesa chi si paret, chi si giaet a bíere, fintzes cosa alligra
Synonyms e antonyms
aggaju,
alligresa,
bríllida,
cuntentesa,
prégiu
/
alligrítzia
| ctr.
triltura
Idioms
csn:
sonare sas allegrias = fai su tocu a glória, a Pasca manna candho torrat a biu su Cristos, o fintzas s'arrapicu po sa morti de unu pipiedhu (tocu de pitzinnu mortu); èssiri acorau o acoraisí de allegria = àere una gana manna de èssere allegru, de brullare; pònniri allirghia = fàghere o nàrrere cosas chi faghent a ríere, chi piaghet a las intèndhere o a las bídere
Sentences
su babbu fiat un'ómini chi poniat allirghia in domu ◊ est allegria a istare cun zente!
2.
su cofinu po is allirghias est piticu, pintau a fini, foderau de arrasu arrúbiu e dh'imperant po mandai drucis
3.
s'intendhent sas allegrias de una campana e una tzocaria de fusile: est Pasca! ◊ ant sonadu sas allegrias pro cussa criadura chi si ch'est morta
Etymon
itl.
Translations
French
gaieté
English
mirth
Spanish
alegría
Italian
allegrìa
German
Fröhlichkeit.
allegríre , vrb Synonyms e antonyms allegrare, cuntentai Sentences sos puzones sont allegrindhe su locu ◊ furaias nuscos beraniles pro allegrire sas mentes ◊ non ti allegrit su sole chi ti cochet sa cara donzi die (G.Farris) Etymon srd.
allegritàre , vrb: allerghitare, allirghetare, allirghitai, allirghitare Definition alligrare, nau fintzes in su sensu de pàrrere prus biu, prus forte, prus praghillosu, fíntzes alligros a binu Synonyms e antonyms allegrare / inciariri Sentences po allirghitai is pipius dhis contat contixedhus 2. bidendhe su nebode pensamentosu, su nonnu allegriteit sa boghe e li fateit unu contu ◊ s'ària de su fodhe allerghitàt su fogu Etymon srd.
allegrítu , agt: alligritu Definition
chi est unu pagu alligru, chi at bufau unu pagu tropu
Synonyms e antonyms
allegrútzulu,
alligrichedhu,
apischirillau,
pischiliau,
tzelembrau
Etymon
srd.
Translations
French
éméché
English
tipsy
Spanish
alegre,
achispado
Italian
allegrétto,
altìccio
German
angeheitert.
allegritziàre , vrb Definition sonare is campanas a festa, alligras Sentences est allegritzianne mesudie.
allégru , agt: allelgu,
allergu,
alligru,
allilgu,
allirgu Definition
chi giaet a bíere de provare cuntentesa, alligria: si narat fintzes de su naturale de chie si faet a bíere sèmpere cuntentu o erriet cun totus, chi est de naturale bonu
Synonyms e antonyms
caléschidu,
contentu,
festosu,
imbajoschidu,
pregiau,
pregiosu
| ctr.
annicadu,
dispiàchiu,
pirmatu,
triltu
Idioms
csn:
zenias de paragones: a. che brintzi, che mariapica, che pitzone, che musca, che furferalzu, coment'e una pasca, che puzone in arzola, che predi cantendu missa, che tzintzipasca, che lepurisposu = allegru meda; a. che cuadhu cordogu, che cani papendu fogu = própiu nudha; allegru a binu = inciariu, chi at bufadu unu pagu tropu
Sentences
fuit in allerga bajania e deviat atzivire su cuviu ◊ is piciocos fiant allirgos ca sa cosa fiat andada bene ◊ totus funt allilgos: càstia is luxes ci dhue funt in is domos!◊ sa pitzochedha fut a pistighinzu ma allelga
Etymon
itl.
Translations
French
gai
English
cheerful
Spanish
alegre
Italian
allégro,
gàio,
festóso,
lièto
German
fröhlich,
lustig,
heiter.
allegrutzàre , vrb: allergutzare Definition alligrare unu pagu, fàere prus biatzu Synonyms e antonyms allegrare Sentences at fatu un'abbighedha, su tantu de allegrutzare s'erba, ma no at carpidu terra Etymon srd.
allegrútzulu , agt Synonyms e antonyms
allegritu,
apischirillau,
pischiliau,
tzelembrau
Etymon
srd.
Translations
French
éméché
English
tipsy
Spanish
alegre,
achispado
Italian
allegrétto,
altìccio
German
angeheitert.