alleghendhàre , vrb: leghendhare Definizione èssere o istare a chistionu Sinonimi e contrari allecare, alleghetare, chiltionare, negossare Frasi fut sèmpere abbistu e alligru, prontu a alleghendhare cun totus (Deidda-Saderi) Etimo srd.
alleghetàre , vrb Definizione èssere o istare a chistionu Sinonimi e contrari allecare, alleghendhare, chiltionare, negossare Frasi sa gente est totu a inghíriu de sa partza alleghetandho ◊ andhant a pareda alleghetandho Etimo srd.
alléghidu , nm Definizione su allegare, su istare foedhandho fintzes chentza cabu, a bodheta; nau prus che àteru de sa manera chi unu tenet de foedhare / connòschere unu a s'a. Sinonimi e contrari ciciarra, naravèglia, paraleta / allecatu Frasi tue lassa a pèrdere sos alléghidos ch'intendhes! Etimo srd.
alleghingiànu, alleghinzànu , agt, nm Definizione chi o chie istat cricandho alleghinzos, chistionos, bodhetas Sinonimi e contrari bodheteri, chistionarzu, cràstulu, foxileri, piscinàrgiu Etimo srd.
alleghínzu , nm Sinonimi e contrari bodheta, contulàntzia, nada, naravèglia, narinzu Etimo srd.
allegorizàre , vrb Definizione
foedhare in cobertantza
Sinonimi e contrari
irbartzigare
Traduzioni
Francese
allégoriser
Inglese
to allegorize
Spagnolo
alegorizar
Italiano
allegorizzare
Tedesco
allegorisieren.
allegorjàu allagorjàu
allegósu , agt Definizione chi istat o dhi praghet a istare sèmpere a chistionu, de un'allega a s'àtera Sinonimi e contrari ciaciareri, illeredhiau, tracazeri Etimo srd.
allegramànte , agt, nm Definizione chi o chie faet ispassiare, est alligru e brulleri chi est un'ispàssiu Sinonimi e contrari ispassile, ispassiosu.
allegràre , vrb: allergare,
alligrai,
alligrare,
allirgai Definizione
provare o giare cuntentesa: candho si narat a s'àteru, bolet nàrrere fintzes chi si dhi giaet a bíere coment'e a bàntidu po calecuna cosa de bonu o de bellu chi at fatu; si narat fintzes in su sensu de pàrrere o essire prus biu, prus bellu / allegrare su passu, un'aina triballendhe = andai prus allestru, fai prus debressi, acradiare
Sinonimi e contrari
aggajare 1,
cuntentai,
frogare,
gavisare,
prexai
/
allegrutzare
| ctr.
asseriai,
dispiàchere,
intristai
Frasi
si ndh'est allegradu candho at intesu chi sa cosa fit andhada bene ◊ no mi potzu allirgai ca ses lontanu!
2.
e nachi ti che ses laureadu: mi ndhe allegro! ◊ mi ndhe allegro meda: su menzus ses resurtadu tue!
3.
cussa próida at allegradu sas àrbures, sinono fint patindhe ◊ allègrala cussa messadorza, chi mi pares drommidu!
Etimo
itl.
allegrare
Traduzioni
Francese
égayer,
féliciter
Inglese
to congratulate,
to cheer up
Spagnolo
alegrar,
felicitarse
Italiano
rallegrare,
allietare,
esultare,
congratularsi
Tedesco
erfreuen,
sich freuen,
gratulieren.
allegrassiòne , nf Definizione cosa chi si giaet in donu coment'e po si ndhe alligrare e arrengratziare de àere arreciu unu praxere Sinonimi e contrari donu, imbiu Etimo srd.
allegría , nf: allerghia,
alligria,
allirghia Definizione
manera de èssere o de istare cuntentos, cuntentesa chi si paret, chi si giaet a bíere, fintzes cosa alligra
Sinonimi e contrari
aggaju,
alligresa,
bríllida,
cuntentesa,
prégiu
/
alligrítzia
| ctr.
triltura
Modi di dire
csn:
sonare sas allegrias = fai su tocu a glória, a Pasca manna candho torrat a biu su Cristos, o fintzas s'arrapicu po sa morti de unu pipiedhu (tocu de pitzinnu mortu); èssiri acorau o acoraisí de allegria = àere una gana manna de èssere allegru, de brullare; pònniri allirghia = fàghere o nàrrere cosas chi faghent a ríere, chi piaghet a las intèndhere o a las bídere
Frasi
su babbu fiat un'ómini chi poniat allirghia in domu ◊ est allegria a istare cun zente!
2.
su cofinu po is allirghias est piticu, pintau a fini, foderau de arrasu arrúbiu e dh'imperant po mandai drucis
3.
s'intendhent sas allegrias de una campana e una tzocaria de fusile: est Pasca! ◊ ant sonadu sas allegrias pro cussa criadura chi si ch'est morta
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
gaieté
Inglese
mirth
Spagnolo
alegría
Italiano
allegrìa
Tedesco
Fröhlichkeit.
allegríre , vrb Sinonimi e contrari allegrare, cuntentai Frasi sos puzones sont allegrindhe su locu ◊ furaias nuscos beraniles pro allegrire sas mentes ◊ non ti allegrit su sole chi ti cochet sa cara donzi die (G.Farris) Etimo srd.
allegritàre , vrb: allerghitare, allirghetare, allirghitai, allirghitare Definizione alligrare, nau fintzes in su sensu de pàrrere prus biu, prus forte, prus praghillosu, fíntzes alligros a binu Sinonimi e contrari allegrare / inciariri Frasi po allirghitai is pipius dhis contat contixedhus 2. bidendhe su nebode pensamentosu, su nonnu allegriteit sa boghe e li fateit unu contu ◊ s'ària de su fodhe allerghitàt su fogu Etimo srd.
allegrítu , agt: alligritu Definizione
chi est unu pagu alligru, chi at bufau unu pagu tropu
Sinonimi e contrari
allegrútzulu,
alligrichedhu,
apischirillau,
pischiliau,
tzelembrau
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
éméché
Inglese
tipsy
Spagnolo
alegre,
achispado
Italiano
allegrétto,
altìccio
Tedesco
angeheitert.
allegritziàre , vrb Definizione sonare is campanas a festa, alligras Frasi est allegritzianne mesudie.
allégru , agt: allelgu,
allergu,
alligru,
allilgu,
allirgu Definizione
chi giaet a bíere de provare cuntentesa, alligria: si narat fintzes de su naturale de chie si faet a bíere sèmpere cuntentu o erriet cun totus, chi est de naturale bonu
Sinonimi e contrari
caléschidu,
contentu,
festosu,
imbajoschidu,
pregiau,
pregiosu
| ctr.
annicadu,
dispiàchiu,
pirmatu,
triltu
Modi di dire
csn:
zenias de paragones: a. che brintzi, che mariapica, che pitzone, che musca, che furferalzu, coment'e una pasca, che puzone in arzola, che predi cantendu missa, che tzintzipasca, che lepurisposu = allegru meda; a. che cuadhu cordogu, che cani papendu fogu = própiu nudha; allegru a binu = inciariu, chi at bufadu unu pagu tropu
Frasi
fuit in allerga bajania e deviat atzivire su cuviu ◊ is piciocos fiant allirgos ca sa cosa fiat andada bene ◊ totus funt allilgos: càstia is luxes ci dhue funt in is domos!◊ sa pitzochedha fut a pistighinzu ma allelga
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
gai
Inglese
cheerful
Spagnolo
alegre
Italiano
allégro,
gàio,
festóso,
lièto
Tedesco
fröhlich,
lustig,
heiter.
allegrutzàre , vrb: allergutzare Definizione alligrare unu pagu, fàere prus biatzu Sinonimi e contrari allegrare Frasi at fatu un'abbighedha, su tantu de allegrutzare s'erba, ma no at carpidu terra Etimo srd.
allegrútzulu , agt Sinonimi e contrari
allegritu,
apischirillau,
pischiliau,
tzelembrau
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
éméché
Inglese
tipsy
Spagnolo
alegre,
achispado
Italiano
allegrétto,
altìccio
Tedesco
angeheitert.