alleàe , vrb Definizione nau de sàmbene o àteru deasi, fàere a lea, a preta, cagiare Sinonimi e contrari acepare, aggromare, apiatare, cagiare Frasi su sàmbene de su porcu si alleat, si no est morigau.
alleàntzia , nf Definizione
genia de acórdiu tra duos o prus po pònnere impare is fortzas in o po calecuna cosa, mescamente foedhandho de istados
Sinonimi e contrari
acódriu
Frasi
contr'a isse alleàntzia fatesint e cun sos grecos li ponzesint gherras pro li leare tzitades e terras
Traduzioni
Francese
alliance
Inglese
alliance
Spagnolo
alianza
Italiano
alleanza
Tedesco
Bündnis.
alleàre , vrb: alliai 1 Definizione
fàere un'acórdiu po si pònnere impare po calecunu iscopu
Sinonimi e contrari
alloedhae
Traduzioni
Francese
allier
Inglese
to form an alliance
Spagnolo
aliar
Italiano
alleare
Tedesco
verbinden.
alleàu , pps, agt Definizione
de alleare
Traduzioni
Francese
allié
Inglese
allied
Spagnolo
aliado
Italiano
alleato
Tedesco
alliiert.
allebiàda , nf Definizione su allebiai Sinonimi e contrari illebiada Frasi su dolore mi at dadu un'allebiada Etimo srd.
allebiàe, allebiài, allebiàre , vrb: alleviare Definizione
fàere prus lébiu unu dolore, una pena, fintzes unu pesu
Sinonimi e contrari
abbacai,
abblandai,
achedare,
aliviai,
alixerai,
allenire,
apachiare,
apasaogare,
asselenare,
asseliare,
assussegai,
illebiare,
illenare
/
illezerigare
| ctr.
ingrajai,
peorare
Frasi
portant gràtzias e consolu po allebiai dogna mali ◊ alleviare sa tribbulia, allebiare sos turmentos ◊ iscàvula làmbrigas de iscioru, allebiadí sa cuscéntzia de su malu iscinitzu!
Traduzioni
Francese
soulager
Inglese
to relieve,
to comfort
Spagnolo
aliviar
Italiano
alleviare,
risollevare
Tedesco
lindern,
mildern.
allebigiàre , vrb: allebizare,
allepizare,
allibizare Definizione
nau de erbas, pèrdere s'abba, asciutare sicandhosi; fintzes asciutare
Sinonimi e contrari
acalamai,
allacanae,
allizare,
ammalmiare,
assichillonai,
calighinare,
igragalare,
illebizare,
illizare,
marciulari,
pansiri
/
abbentai 1,
asciutai
Frasi
custu bentu de sole no li at allibizadu sa foza ◊ undhas de prumu ant allepizau su lentíschinu
2.
sa sartitza si allibizat posta in bértigas
Traduzioni
Francese
se faner,
se flétrir
Inglese
to fade
Spagnolo
marchitarse,
ajarse
Italiano
appassire
Tedesco
verwelken.
allébiu , nm: alléviu,
allíviu Definizione
su abbacare, abbrandhare o menguare pruschetotu de unu sufrimentu, de unu dolore, de una maladia
Sinonimi e contrari
conciolu,
disaggràviu,
illébiu
Frasi
dhi siat de allébiu su dhu nomenai e in su celu siat! ◊ no at allíviu e cunfortu in su dolore ◊ pro alléviu, su dutore li at inditadu de si pònnere unu papinu ◊ tue ses alléviu de zente tribbulada! ◊ ite allíviu su pesadolzu candho unu est istracu!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
soulagement
Inglese
consolation,
comfort
Spagnolo
alivio
Italiano
sollièvo,
confòrto
Tedesco
Trost.
allebizàre allebigiàre
allebronài , vrb: larbonare Definizione fàere su narbone Sinonimi e contrari annarbonai.
allèca , nf: allega,
lega Definizione
sa paràula, su foedhu chi si narat; sa cosa chi si chistionat; sa foedhada in cantu distinta de un'àtera de sa matessi limba
Sinonimi e contrari
faedhu,
paràgula
/
algumentu,
arragionu,
chestione,
tema 1
/
allecatu
/
bodheta,
istrísina,
lendha
Modi di dire
csn:
leare s'allega de… = fuedhai de…; bogare s'a., essire s'a. = fuedhai o intèndiri fuedhendi de ccn. chistioni; èssere allegatza (nau de ccn.)= allegàrgiu, bodheteri, crastuleri
Frasi
candho faedhaiat, nemos ndhe li cumprendhiat un'allega ◊ s'allega est che a su pugnale: chie la tenet l'iscat impreare! ◊ a bortas tocat a arrespramiai cun is allegas puru
2.
e it'est s'allega chi zughides, totu custu chistionu?! ◊ tziu Tzèsari est intrau ancora sighendi s'allega sua ◊ cambiade allega e lassàdemi custos chistionos!
3.
G. Mercurio at iscritu sa grammàtica de s'allega baroniesa
4.
a allegas pariat chi che betaiant su monte a francas, ma fint mandrones etotu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
question,
argument,
thème,
sujet
Inglese
question
Spagnolo
palabra,
tema,
asunto
Italiano
questióne,
argoménto
Tedesco
Frage,
Argument.
allecadúra , nf Sinonimi e contrari allacanadura, allacanonzu, apistixonadura, fiachesa, illechenadura Etimo srd.
allecàju alacàgliu
allecanài allacanàe
allecàre , vrb: allegae,
allegai,
allegare Definizione
foedhare bastat chi siat, foedhare de calecuna chistione, fintzes nàrrere / allegai a limba pérdia = in manera chi no si ndhe cumprendhet nudha
Sinonimi e contrari
arragionare,
chiltionare,
cuntrastare,
faedhare,
negossare
| ctr.
cagliare,
citire
Frasi
cussu piciochedhu allegat su tedescu ◊ allegat bèni, sa sinniora! ◊ de custu soe allegandudendhe solu cun tui ◊ candho nos intendhiat alleghendhe in sardu, su mastru nos daiat tres atzotadas
2.
su chi amus allegau mantènelu in su coro!
Cognomi e Proverbi
prb:
chie est sàviu meda allegat pagu
Traduzioni
Francese
discuter
Inglese
to argue,
to talk
Spagnolo
hablar,
discutir
Italiano
discórrere,
argomentare
Tedesco
reden,
argumentieren.
allecàre 1, allechiài , vrb Sinonimi e contrari allacanae, allebigiare, illecare Frasi su frori s'est allechiau Etimo srd.
allecàtu , nm: allegatu, allegatzu Definizione su allegare, nau prus che àteru de sa manera chi unu tenet de foedhare, su foedhóngiu comente si distinghet de unu logu a s'àteru; fintzes iscusa, arreghèscia / connòschere a unu a s'a. Sinonimi e contrari alléghidu, faedhada Frasi connoschimos s'importàntzia chi tenet s'allegatu nostru ◊ po "coromalu", comente si narat in s'allecatu ortzulleinu, benit male a dhi ciapare s'arraica (F.Vella) 2. faghe su dovere, no chirches allegatos! Etimo srd.
allechionàu , agt Definizione nau de ccn., chi no si curreget po is vítzios chi tenet, chi sighit in su vítziu Etimo srd.
alleconiadúra , nf Definizione su alleconiare Etimo srd.