A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

alleàe , vrb Definitzione nau de sàmbene o àteru deasi, fàere a lea, a preta, cagiare Sinònimos e contràrios acepare, aggromare, apiatare, cagiare Frases su sàmbene de su porcu si alleat, si no est morigau.

alleàntzia , nf Definitzione genia de acórdiu tra duos o prus po pònnere impare is fortzas in o po calecuna cosa, mescamente foedhandho de istados Sinònimos e contràrios acódriu Frases contr'a isse alleàntzia fatesint e cun sos grecos li ponzesint gherras pro li leare tzitades e terras Tradutziones Frantzesu alliance Ingresu alliance Ispagnolu alianza Italianu alleanza Tedescu Bündnis.

alleàre , vrb: alliai 1 Definitzione fàere un'acórdiu po si pònnere impare po calecunu iscopu Sinònimos e contràrios alloedhae Tradutziones Frantzesu allier Ingresu to form an alliance Ispagnolu aliar Italianu alleare Tedescu verbinden.

alleàta , nf: leada* Sinònimos e contràrios bandha, filada, iscroca, trechinzu.

alleàu , pps, agt Definitzione de alleare Tradutziones Frantzesu allié Ingresu allied Ispagnolu aliado Italianu alleato Tedescu alliiert.

allebiàda , nf Definitzione su allebiai Sinònimos e contràrios illebiada Frases su dolore mi at dadu un'allebiada Ètimu srd.

allebiàe, allebiài, allebiàre , vrb: alleviare Definitzione fàere prus lébiu unu dolore, una pena, fintzes unu pesu Sinònimos e contràrios abbacai, abblandai, achedare, aliviai, alixerai, allenire, apachiare, apasaogare, asselenare, asseliare, assussegai, illebiare, illenare / illezerigare | ctr. ingrajai, peorare Frases portant gràtzias e consolu po allebiai dogna mali ◊ alleviare sa tribbulia, allebiare sos turmentos ◊ iscàvula làmbrigas de iscioru, allebiadí sa cuscéntzia de su malu iscinitzu! Tradutziones Frantzesu soulager Ingresu to relieve, to comfort Ispagnolu aliviar Italianu alleviare, risollevare Tedescu lindern, mildern.

allebigiàre , vrb: allebizare, allepizare, allibizare Definitzione nau de erbas, pèrdere s'abba, asciutare sicandhosi; fintzes asciutare Sinònimos e contràrios acalamai, allacanae, allizare, ammalmiare, assichillonai, calighinare, igragalare, illebizare, illizare, marciulari, pansiri / abbentai 1, asciutai Frases custu bentu de sole no li at allibizadu sa foza ◊ undhas de prumu ant allepizau su lentíschinu 2. sa sartitza si allibizat posta in bértigas Tradutziones Frantzesu se faner, se flétrir Ingresu to fade Ispagnolu marchitarse, ajarse Italianu appassire Tedescu verwelken.

allébiu , nm: alléviu, allíviu Definitzione su abbacare, abbrandhare o menguare pruschetotu de unu sufrimentu, de unu dolore, de una maladia Sinònimos e contràrios conciolu, disaggràviu, illébiu Frases dhi siat de allébiu su dhu nomenai e in su celu siat! ◊ no at allíviu e cunfortu in su dolore ◊ pro alléviu, su dutore li at inditadu de si pònnere unu papinu ◊ tue ses alléviu de zente tribbulada! ◊ ite allíviu su pesadolzu candho unu est istracu!… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu soulagement Ingresu consolation, comfort Ispagnolu alivio Italianu sollièvo, confòrto Tedescu Trost.

allebizàre allebigiàre

allebronài , vrb: larbonare Definitzione fàere su narbone Sinònimos e contràrios annarbonai.

allèca , nf: allega, lega Definitzione sa paràula, su foedhu chi si narat; sa cosa chi si chistionat; sa foedhada in cantu distinta de un'àtera de sa matessi limba Sinònimos e contràrios faedhu, paràgula / algumentu, arragionu, chestione, tema 1 / allecatu / bodheta, istrísina, lendha Maneras de nàrrere csn: leare s'allega de… = fuedhai de…; bogare s'a., essire s'a. = fuedhai o intèndiri fuedhendi de ccn. chistioni; èssere allegatza (nau de ccn.)= allegàrgiu, bodheteri, crastuleri Frases candho faedhaiat, nemos ndhe li cumprendhiat un'allega ◊ s'allega est che a su pugnale: chie la tenet l'iscat impreare! ◊ a bortas tocat a arrespramiai cun is allegas puru 2. e it'est s'allega chi zughides, totu custu chistionu?! ◊ tziu Tzèsari est intrau ancora sighendi s'allega sua ◊ cambiade allega e lassàdemi custos chistionos! 3. G. Mercurio at iscritu sa grammàtica de s'allega baroniesa 4. a allegas pariat chi che betaiant su monte a francas, ma fint mandrones etotu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu question, argument, thème, sujet Ingresu question Ispagnolu palabra, tema, asunto Italianu questióne, argoménto Tedescu Frage, Argument.

allecadúra , nf Sinònimos e contràrios allacanadura, allacanonzu, apistixonadura, fiachesa, illechenadura Ètimu srd.

allecàju alacàgliu

allecanài allacanàe

allecàre , vrb: allegae, allegai, allegare Definitzione foedhare bastat chi siat, foedhare de calecuna chistione, fintzes nàrrere / allegai a limba pérdia = in manera chi no si ndhe cumprendhet nudha Sinònimos e contràrios arragionare, chiltionare, cuntrastare, faedhare, negossare | ctr. cagliare, citire Frases cussu piciochedhu allegat su tedescu ◊ allegat bèni, sa sinniora! ◊ de custu soe allegandudendhe solu cun tui ◊ candho nos intendhiat alleghendhe in sardu, su mastru nos daiat tres atzotadas 2. su chi amus allegau mantènelu in su coro! Sambenados e Provèrbios prb: chie est sàviu meda allegat pagu Tradutziones Frantzesu discuter Ingresu to argue, to talk Ispagnolu hablar, discutir Italianu discórrere, argomentare Tedescu reden, argumentieren.

allecàre 1, allechiài , vrb Sinònimos e contràrios allacanae, allebigiare, illecare Frases su frori s'est allechiau Ètimu srd.

allecàtu , nm: allegatu, allegatzu Definitzione su allegare, nau prus che àteru de sa manera chi unu tenet de foedhare, su foedhóngiu comente si distinghet de unu logu a s'àteru; fintzes iscusa, arreghèscia / connòschere a unu a s'a. Sinònimos e contràrios alléghidu, faedhada Frases connoschimos s'importàntzia chi tenet s'allegatu nostru ◊ po "coromalu", comente si narat in s'allecatu ortzulleinu, benit male a dhi ciapare s'arraica (F.Vella) 2. faghe su dovere, no chirches allegatos! Ètimu srd.

allechionàu , agt Definitzione nau de ccn., chi no si curreget po is vítzios chi tenet, chi sighit in su vítziu Ètimu srd.

alleconiadúra , nf Definitzione su alleconiare Ètimu srd.