A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

alleghendhàre , vrb: leghendhare Definitzione èssere o istare a chistionu Sinònimos e contràrios allecare, alleghetare, chiltionare, negossare Frases fut sèmpere abbistu e alligru, prontu a alleghendhare cun totus (Deidda-Saderi) Ètimu srd.

alleghetàre , vrb Definitzione èssere o istare a chistionu Sinònimos e contràrios allecare, alleghendhare, chiltionare, negossare Frases sa gente est totu a inghíriu de sa partza alleghetandho ◊ andhant a pareda alleghetandho Ètimu srd.

alléghidu , nm Definitzione su allegare, su istare foedhandho fintzes chentza cabu, a bodheta; nau prus che àteru de sa manera chi unu tenet de foedhare / connòschere unu a s'a. Sinònimos e contràrios ciciarra, naravèglia, paraleta / allecatu Frases tue lassa a pèrdere sos alléghidos ch'intendhes! Ètimu srd.

alleghingiànu, alleghinzànu , agt, nm Definitzione chi o chie istat cricandho alleghinzos, chistionos, bodhetas Sinònimos e contràrios bodheteri, chistionarzu, cràstulu, foxileri, piscinàrgiu Ètimu srd.

alleghínzu , nm Sinònimos e contràrios bodheta, contulàntzia, nada, naravèglia, narinzu Ètimu srd.

allegónzu , nm Definitzione su allegare, chistionu Sinònimos e contràrios narinzu, naronzu Ètimu srd.

allegorizàre , vrb Definitzione foedhare in cobertantza Sinònimos e contràrios irbartzigare Tradutziones Frantzesu allégoriser Ingresu to allegorize Ispagnolu alegorizar Italianu allegorizzare Tedescu allegorisieren.

allegorjàu allagorjàu

allegósu , agt Definitzione chi istat o dhi praghet a istare sèmpere a chistionu, de un'allega a s'àtera Sinònimos e contràrios ciaciareri, illeredhiau, tracazeri Ètimu srd.

allegramànte , agt, nm Definitzione chi o chie faet ispassiare, est alligru e brulleri chi est un'ispàssiu Sinònimos e contràrios ispassile, ispassiosu.

allegràre , vrb: allergare, alligrai, alligrare, allirgai Definitzione provare o giare cuntentesa: candho si narat a s'àteru, bolet nàrrere fintzes chi si dhi giaet a bíere coment'e a bàntidu po calecuna cosa de bonu o de bellu chi at fatu; si narat fintzes in su sensu de pàrrere o essire prus biu, prus bellu / allegrare su passu, un'aina triballendhe = andai prus allestru, fai prus debressi, acradiare Sinònimos e contràrios aggajare 1, cuntentai, frogare, gavisare, prexai / allegrutzare | ctr. asseriai, dispiàchere, intristai Frases si ndh'est allegradu candho at intesu chi sa cosa fit andhada bene ◊ no mi potzu allirgai ca ses lontanu! 2. e nachi ti che ses laureadu: mi ndhe allegro! ◊ mi ndhe allegro meda: su menzus ses resurtadu tue! 3. cussa próida at allegradu sas àrbures, sinono fint patindhe ◊ allègrala cussa messadorza, chi mi pares drommidu! Ètimu itl. allegrare Tradutziones Frantzesu égayer, féliciter Ingresu to congratulate, to cheer up Ispagnolu alegrar, felicitarse Italianu rallegrare, allietare, esultare, congratularsi Tedescu erfreuen, sich freuen, gratulieren.

allegrassiòne , nf Definitzione cosa chi si giaet in donu coment'e po si ndhe alligrare e arrengratziare de àere arreciu unu praxere Sinònimos e contràrios donu, imbiu Ètimu srd.

allegría , nf: allerghia, alligria, allirghia Definitzione manera de èssere o de istare cuntentos, cuntentesa chi si paret, chi si giaet a bíere, fintzes cosa alligra Sinònimos e contràrios aggaju, alligresa, bríllida, cuntentesa, prégiu / alligrítzia | ctr. triltura Maneras de nàrrere csn: sonare sas allegrias = fai su tocu a glória, a Pasca manna candho torrat a biu su Cristos, o fintzas s'arrapicu po sa morti de unu pipiedhu (tocu de pitzinnu mortu); èssiri acorau o acoraisí de allegria = àere una gana manna de èssere allegru, de brullare; pònniri allirghia = fàghere o nàrrere cosas chi faghent a ríere, chi piaghet a las intèndhere o a las bídere Frases su babbu fiat un'ómini chi poniat allirghia in domu ◊ est allegria a istare cun zente! 2. su cofinu po is allirghias est piticu, pintau a fini, foderau de arrasu arrúbiu e dh'imperant po mandai drucis 3. s'intendhent sas allegrias de una campana e una tzocaria de fusile: est Pasca! ◊ ant sonadu sas allegrias pro cussa criadura chi si ch'est morta Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu gaieté Ingresu mirth Ispagnolu alegría Italianu allegrìa Tedescu Fröhlichkeit.

allegríre , vrb Sinònimos e contràrios allegrare, cuntentai Frases sos puzones sont allegrindhe su locu ◊ furaias nuscos beraniles pro allegrire sas mentes ◊ non ti allegrit su sole chi ti cochet sa cara donzi die (G.Farris) Ètimu srd.

allegritàre , vrb: allerghitare, allirghetare, allirghitai, allirghitare Definitzione alligrare, nau fintzes in su sensu de pàrrere prus biu, prus forte, prus praghillosu, fíntzes alligros a binu Sinònimos e contràrios allegrare / inciariri Frases po allirghitai is pipius dhis contat contixedhus 2. bidendhe su nebode pensamentosu, su nonnu allegriteit sa boghe e li fateit unu contu ◊ s'ària de su fodhe allerghitàt su fogu Ètimu srd.

allegrítu , agt: alligritu Definitzione chi est unu pagu alligru, chi at bufau unu pagu tropu Sinònimos e contràrios allegrútzulu, alligrichedhu, apischirillau, pischiliau, tzelembrau Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu éméché Ingresu tipsy Ispagnolu alegre, achispado Italianu allegrétto, altìccio Tedescu angeheitert.

allegritziàre , vrb Definitzione sonare is campanas a festa, alligras Frases est allegritzianne mesudie.

allégru , agt: allelgu, allergu, alligru, allilgu, allirgu Definitzione chi giaet a bíere de provare cuntentesa, alligria: si narat fintzes de su naturale de chie si faet a bíere sèmpere cuntentu o erriet cun totus, chi est de naturale bonu Sinònimos e contràrios caléschidu, contentu, festosu, imbajoschidu, pregiau, pregiosu | ctr. annicadu, dispiàchiu, pirmatu, triltu Maneras de nàrrere csn: zenias de paragones: a. che brintzi, che mariapica, che pitzone, che musca, che furferalzu, coment'e una pasca, che puzone in arzola, che predi cantendu missa, che tzintzipasca, che lepurisposu = allegru meda; a. che cuadhu cordogu, che cani papendu fogu = própiu nudha; allegru a binu = inciariu, chi at bufadu unu pagu tropu Frases fuit in allerga bajania e deviat atzivire su cuviu ◊ is piciocos fiant allirgos ca sa cosa fiat andada bene ◊ totus funt allilgos: càstia is luxes ci dhue funt in is domos!◊ sa pitzochedha fut a pistighinzu ma allelga Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu gai Ingresu cheerful Ispagnolu alegre Italianu allégro, gàio, festóso, lièto Tedescu fröhlich, lustig, heiter.

allegrutzàre , vrb: allergutzare Definitzione alligrare unu pagu, fàere prus biatzu Sinònimos e contràrios allegrare Frases at fatu un'abbighedha, su tantu de allegrutzare s'erba, ma no at carpidu terra Ètimu srd.

allegrútzulu , agt Sinònimos e contràrios allegritu, apischirillau, pischiliau, tzelembrau Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu éméché Ingresu tipsy Ispagnolu alegre, achispado Italianu allegrétto, altìccio Tedescu angeheitert.