A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

ancióu aciólu

anciòva , nf Definition genia de pischighedhu chi assimbígiat a sa sardina, ma prus piticu e prus saboriu Synonyms e antonyms aciua, aixi Scientific Terminology psc, engraulis encrasicholus Etymon spn., ctl. anchova, anxova.

àncis , avb: ansis, antis 1, àntzias, antzis Definition foedhu chi s'impreat po inditare unu cambiamentu, una diferéntzia Synonyms e antonyms antisbèni Sentences epuru una cosa lis mancaiat, àntzias sa menzus die de s'annu lis mancaiat ◊ dàemi custu… antzis cudhu! ◊ ispeta… antzis, bae! ◊ antis ti agiungo, e cremi, amigu meu, sa fide bona durat cantu e Deu! (P.P.Pintore)◊ at tentu atrus cincu fílgius, ansis fílgias, totu féminas Surnames and Proverbs smb: Ancis Etymon ltn. ante Translations French au contraire English in fact, or better still Spanish más bien, es más Italian anzi German im Gegenteil.

anciúa aciúa

anciulía , nf: antzulia Definition maladia chi no lassat mòvere, chi faet a dolore a si mòvere, de istare arrimaos; maladia mala a sanare, chi tirat a longas, chi no sanat, marturia Synonyms e antonyms càncara, ciancanu / ciaca, indema, marturia Sentences s'antzulia de sa betzesa: cun d-unu ladu sicu e in sa cadrea cun sas rodas! 2. apo passadu prus de annu e mesu de antzulia in domo ◊ consola onzi suferente, su chi suspirat in s'antzulia ◊ pro cantu sia abbituadu a bívere in antzulia, baranta oto dies chi so in su letu sunt medas etotu Scientific Terminology mld Translations French ankylose, maladie chronique English ankylosis, chronic illness Spanish anquilosis, enfermedad crónica Italian anchilòsi, malattìa crònica German Ankylose, chronische Krankheit.

ànciulu , agt, nm: àntzulu Definition malàidu de no si dha faet a si mòvere Synonyms e antonyms baldadu 1, baldu, ciancanu / antzuladu, patidore 2. a bortas bastat unu nudha pro acunnortare s'àntzulu (G.Ruju)◊ totu fint andhados a sa festa: francu sos àntzulos, in domo no bi aiat restadu nisciunu, ne guastos, ne malàidos Translations French ankylosé English ankylosed Spanish anquilosado Italian anchilosato German gelenklahm.

anciunídu ancionídu

anciúsa , nf Definition nassa po piscare murenas, ambidha: est fata a bisura de brocale chentza asa Sentences mi ndi ant furau s'anciusa prena de anguidha Scientific Terminology pscd Etymon itl.s nchiusera.

ancodédhu acodédhu

ancódina, ancódini, ancóina , nf, nm: incódina* Definition atzàrgiu massissu, a forma de parallelepípedu, mannu, a duas puntas, una tundha a una parte e una cuadrada a s'àtera, chi si ponet ciciu in pitzu de unu truncu prantau artu prus pagu de metro (pei o tzipu): a sa parte de pitzu est in paris po dhue pòdere trebballare su ferru, comente faent mescamente is ferreris Synonyms e antonyms cdh. alcútina Scientific Terminology frr Translations French enclume, bigorne English anvil Spanish yunque Italian incùdine German Bogen.

ancòni , nm Definition s'anca, sa camba; sa petza de sa còscia (a sa parte de asegus) de unu pegus macellau / s'ossu de s'a. = sa cannedha de s'anca Synonyms e antonyms anca, ancua Scientific Terminology crn.

ancòra, ancòras , avb Definition inditat su durare de una cosa passada o de unu tempus fintzes a su mamentu chi si est foedhandho, o fintzes po un'àteru pagu; inditat cosa in prus, àteru / èssere a. a… (+ vrb. inf.) = chentza (+ vrb. inf.), ancora no… Synonyms e antonyms galu 1 / finas Sentences so betzu, ma ancora chi est ancora candho bident a mie tzerta zente mi timet ◊ cosa de manigare bi ndh'amus ancora ◊ no ndhe l'ischides, ancora, za est chito! ◊ aiseta: ancora no andhes! 2. ci at pérdiu ancoras is frenus ◊ de abba ndhe cherzo ancora ca so sididu 3. seus abetendhidhu: ancora est a aprogliai! ◊ so ancora a bi andhare a l'imbisitare ◊ ancora a manigare sezis? ◊ ancora a allui fogu seis?! ◊ ancora a bi lu nàrrere so!… ndhe so fintzas cascaviadu!◊ ancora a nos intèndhere sunt, cussos!… Semus istracos de bi lis nàrrere Etymon itl. ancora.

ancoraschí , cng Synonyms e antonyms ancus, belle, macai Translations French quoique, bien que English though Spanish aunque Italian sebbène, benchè German obwohl.

ancròsta , nf Definition pígiu tostau de calecuna cosa, fintzes sàmbene sicau de una segada Synonyms e antonyms crosta*.

ancrucàdu , pps, agt, nm Definition de ancrucare; nau de ccn., chi est a conca e a ischina incrubada a cara a denanti Synonyms e antonyms gruciadu, imbassiadu, incruau, incurbiau, ingruxadu Translations French baissé, penché English bent Spanish agachado Italian chinato, piegato German gebeugt.

ancrucàre , vrb Definition abbasciare a cara a denanti, a una parte Synonyms e antonyms dòrchere, grunare, imbasciai, inciunare, incruai, incrunai, ingrutzare Sentences sos úlumos si ancrucant a su bentu ◊ fit ancrucadu e a conca bassa in sinnu de respetu candho su podestade l'at mutidu ◊ in sas iscras sos trutzos birdes de sa chipudha, ancrucados, fint réndhidos Etymon srd. Translations French se courber, se pencher English to bend Spanish agacharse Italian incurvare, inchinare, piegare German biegen, beugen.

ancrugiàdu , agt Definition chi est fatu a un'unchinu, a unu gànciu, atrotigau, incrubau Synonyms e antonyms ancrujadu, ancujadu / acancarronau Sentences candho bidet pioindhe, su massaju finas ancrujadu restat cuntentu ◊ ozastru a mola fata regnas sovranu mancari ancrugiadu Etymon srd.

ancrúgiu , nm: ancuju Definition cosa unchinada, acancarronada / èssere a un'ancuju = totu allorigadu, atrotiau Synonyms e antonyms cancarrone, unchinu Sentences su pesante giuale sa carena a un'ancuju li faghet (G.Oggiana)◊ como bido sos amantes mios passendhe a un'ancuju ◊ bentulendhe tota die, babbu fit a un'ancrúgiu ◊ so totu imbegiadu e a un'ancrúgiu ◊ imbetzendhe si li est fata s'ischina a un'ancuju Etymon srd.

ancrujàdu ancrugiàdu

àncu , nm Definition genia de idea chi si pentzat o chi si agatat de malu in is cosas e fatos, dificurtade, cosa in contràriu fintzes chentza ndh’èssere seguros Synonyms e antonyms dúbbiu, strobbu Idioms csn: pònnere a. = pessare in su malu, pònnere dúbbiu; àere a. cun ccn. = èssiri oféndiu, a primma cun ccn., tenni ccn. cosa contr'a unu; dare a. = donai sa possibbilidadi; èssere in a. = in pentzus, sentz'e ischire su de fàghere; lassare a ccn. in a. = in su dúbbiu Sentences bi at àpidu un'ancu e at reusadu s'abboju ◊ si no apo ancu già benzo ◊ tue no ischis s'acabbu de su contu e no cumprendhes si s'ancu est bellu o feu ◊ chi vivant cuntentos fin'a chent'annos chen'ancu perunu! 2. at dadu su labiolu a su raminaju chentza pònnere ancu chi bi ndhe lu fit lendhe pro no bi lu torrare ◊ a su giustu no bi ponzas ancu! ◊ in custas friguras chi faghes tue bido e bei osservo un'ancu: eris parias pro me e oe no ti ndhe incuras! ◊ si de telarzu tratere, zuro, e no bi ponzo ancu, chi no ischis nemmancu s'ala de ti dever sere! (Limbudu) 3. at ancu cun su tiu pro cosa de peràulas ◊ tra frades bi at ancu pro sa partimenta ◊ già si faedhant, maberò bi est restadu s'ancu 4. si li daent ancu già lu faghet ◊ bastat un'ancu pro no si acatare de te mancu sos ossos Etymon itl. anco Translations French soupçon English suspect Spanish sospecha, recelo Italian sospètto German Verdacht.