ancióu aciólu
anciòva , nf Definizione genia de pischighedhu chi assimbígiat a sa sardina, ma prus piticu e prus saboriu Sinonimi e contrari aciua, aixi Terminologia scientifica psc, engraulis encrasicholus Etimo spn., ctl. anchova, anxova.
àncis , avb: ansis,
antis 1,
àntzias,
antzis Definizione
foedhu chi s'impreat po inditare unu cambiamentu, una diferéntzia
Sinonimi e contrari
antisbèni
Frasi
epuru una cosa lis mancaiat, àntzias sa menzus die de s'annu lis mancaiat ◊ dàemi custu… antzis cudhu! ◊ ispeta… antzis, bae! ◊ antis ti agiungo, e cremi, amigu meu, sa fide bona durat cantu e Deu! (P.P.Pintore)◊ at tentu atrus cincu fílgius, ansis fílgias, totu féminas
Cognomi e Proverbi
smb:
Ancis
Etimo
ltn.
ante
Traduzioni
Francese
au contraire
Inglese
in fact,
or better still
Spagnolo
más bien,
es más
Italiano
anzi
Tedesco
im Gegenteil.
anciúa aciúa
anciulía , nf: antzulia Definizione
maladia chi no lassat mòvere, chi faet a dolore a si mòvere, de istare arrimaos; maladia mala a sanare, chi tirat a longas, chi no sanat, marturia
Sinonimi e contrari
càncara,
ciancanu
/
ciaca,
indema,
marturia
Frasi
s'antzulia de sa betzesa: cun d-unu ladu sicu e in sa cadrea cun sas rodas!
2.
apo passadu prus de annu e mesu de antzulia in domo ◊ consola onzi suferente, su chi suspirat in s'antzulia ◊ pro cantu sia abbituadu a bívere in antzulia, baranta oto dies chi so in su letu sunt medas etotu
Terminologia scientifica
mld
Traduzioni
Francese
ankylose,
maladie chronique
Inglese
ankylosis,
chronic illness
Spagnolo
anquilosis,
enfermedad crónica
Italiano
anchilòsi,
malattìa crònica
Tedesco
Ankylose,
chronische Krankheit.
ànciulu , agt, nm: àntzulu Definizione
malàidu de no si dha faet a si mòvere
Sinonimi e contrari
baldadu 1,
baldu,
ciancanu
/
antzuladu,
patidore
2.
a bortas bastat unu nudha pro acunnortare s'àntzulu (G.Ruju)◊ totu fint andhados a sa festa: francu sos àntzulos, in domo no bi aiat restadu nisciunu, ne guastos, ne malàidos
Traduzioni
Francese
ankylosé
Inglese
ankylosed
Spagnolo
anquilosado
Italiano
anchilosato
Tedesco
gelenklahm.
anciunídu ancionídu
anciúsa , nf Definizione nassa po piscare murenas, ambidha: est fata a bisura de brocale chentza asa Frasi mi ndi ant furau s'anciusa prena de anguidha Terminologia scientifica pscd Etimo itl.s nchiusera.
ancodédhu acodédhu
ancódina, ancódini, ancóina , nf, nm: incódina* Definizione
atzàrgiu massissu, a forma de parallelepípedu, mannu, a duas puntas, una tundha a una parte e una cuadrada a s'àtera, chi si ponet ciciu in pitzu de unu truncu prantau artu prus pagu de metro (pei o tzipu): a sa parte de pitzu est in paris po dhue pòdere trebballare su ferru, comente faent mescamente is ferreris
Sinonimi e contrari
cdh. alcútina
Terminologia scientifica
frr
Traduzioni
Francese
enclume,
bigorne
Inglese
anvil
Spagnolo
yunque
Italiano
incùdine
Tedesco
Bogen.
ancòni , nm Definizione s'anca, sa camba; sa petza de sa còscia (a sa parte de asegus) de unu pegus macellau / s'ossu de s'a. = sa cannedha de s'anca Sinonimi e contrari anca, ancua Terminologia scientifica crn.
ancòra, ancòras , avb Definizione inditat su durare de una cosa passada o de unu tempus fintzes a su mamentu chi si est foedhandho, o fintzes po un'àteru pagu; inditat cosa in prus, àteru / èssere a. a… (+ vrb. inf.) = chentza (+ vrb. inf.), ancora no… Sinonimi e contrari galu 1 / finas Frasi so betzu, ma ancora chi est ancora candho bident a mie tzerta zente mi timet ◊ cosa de manigare bi ndh'amus ancora ◊ no ndhe l'ischides, ancora, za est chito! ◊ aiseta: ancora no andhes! 2. ci at pérdiu ancoras is frenus ◊ de abba ndhe cherzo ancora ca so sididu 3. seus abetendhidhu: ancora est a aprogliai! ◊ so ancora a bi andhare a l'imbisitare ◊ ancora a manigare sezis? ◊ ancora a allui fogu seis?! ◊ ancora a bi lu nàrrere so!… ndhe so fintzas cascaviadu!◊ ancora a nos intèndhere sunt, cussos!… Semus istracos de bi lis nàrrere Etimo itl. ancora.
ancoraschí , cng Sinonimi e contrari
ancus,
belle,
macai
Traduzioni
Francese
quoique,
bien que
Inglese
though
Spagnolo
aunque
Italiano
sebbène,
benchè
Tedesco
obwohl.
ancròsta , nf Definizione pígiu tostau de calecuna cosa, fintzes sàmbene sicau de una segada Sinonimi e contrari crosta*.
ancrucàdu , pps, agt, nm Definizione
de ancrucare; nau de ccn., chi est a conca e a ischina incrubada a cara a denanti
Sinonimi e contrari
gruciadu,
imbassiadu,
incruau,
incurbiau,
ingruxadu
Traduzioni
Francese
baissé,
penché
Inglese
bent
Spagnolo
agachado
Italiano
chinato,
piegato
Tedesco
gebeugt.
ancrucàre , vrb Definizione
abbasciare a cara a denanti, a una parte
Sinonimi e contrari
dòrchere,
grunare,
imbasciai,
inciunare,
incruai,
incrunai,
ingrutzare
Frasi
sos úlumos si ancrucant a su bentu ◊ fit ancrucadu e a conca bassa in sinnu de respetu candho su podestade l'at mutidu ◊ in sas iscras sos trutzos birdes de sa chipudha, ancrucados, fint réndhidos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se courber,
se pencher
Inglese
to bend
Spagnolo
agacharse
Italiano
incurvare,
inchinare,
piegare
Tedesco
biegen,
beugen.
ancrugiàdu , agt Definizione chi est fatu a un'unchinu, a unu gànciu, atrotigau, incrubau Sinonimi e contrari ancrujadu, ancujadu / acancarronau Frasi candho bidet pioindhe, su massaju finas ancrujadu restat cuntentu ◊ ozastru a mola fata regnas sovranu mancari ancrugiadu Etimo srd.
ancrúgiu , nm: ancuju Definizione cosa unchinada, acancarronada / èssere a un'ancuju = totu allorigadu, atrotiau Sinonimi e contrari cancarrone, unchinu Frasi su pesante giuale sa carena a un'ancuju li faghet (G.Oggiana)◊ como bido sos amantes mios passendhe a un'ancuju ◊ bentulendhe tota die, babbu fit a un'ancrúgiu ◊ so totu imbegiadu e a un'ancrúgiu ◊ imbetzendhe si li est fata s'ischina a un'ancuju Etimo srd.
ancrujàdu ancrugiàdu
àncu , nm Definizione
genia de idea chi si pentzat o chi si agatat de malu in is cosas e fatos, dificurtade, cosa in contràriu fintzes chentza ndh’èssere seguros
Sinonimi e contrari
dúbbiu,
strobbu
Modi di dire
csn:
pònnere a. = pessare in su malu, pònnere dúbbiu; àere a. cun ccn. = èssiri oféndiu, a primma cun ccn., tenni ccn. cosa contr'a unu; dare a. = donai sa possibbilidadi; èssere in a. = in pentzus, sentz'e ischire su de fàghere; lassare a ccn. in a. = in su dúbbiu
Frasi
bi at àpidu un'ancu e at reusadu s'abboju ◊ si no apo ancu già benzo ◊ tue no ischis s'acabbu de su contu e no cumprendhes si s'ancu est bellu o feu ◊ chi vivant cuntentos fin'a chent'annos chen'ancu perunu!
2.
at dadu su labiolu a su raminaju chentza pònnere ancu chi bi ndhe lu fit lendhe pro no bi lu torrare ◊ a su giustu no bi ponzas ancu! ◊ in custas friguras chi faghes tue bido e bei osservo un'ancu: eris parias pro me e oe no ti ndhe incuras! ◊ si de telarzu tratere, zuro, e no bi ponzo ancu, chi no ischis nemmancu s'ala de ti dever sere! (Limbudu)
3.
at ancu cun su tiu pro cosa de peràulas ◊ tra frades bi at ancu pro sa partimenta ◊ già si faedhant, maberò bi est restadu s'ancu
4.
si li daent ancu già lu faghet ◊ bastat un'ancu pro no si acatare de te mancu sos ossos
Etimo
itl.
anco
Traduzioni
Francese
soupçon
Inglese
suspect
Spagnolo
sospecha,
recelo
Italiano
sospètto
Tedesco
Verdacht.