abbàltu , nm: abbastu,
bastu 1 Definition
su tantu chi bastat, su tantu chi dhue bolet; fintzes provista / avb. de a. = su tanti chi bastat; ómine de abbastu = bastante, de àrchidas, chi balet
Sentences
da'una sola s'abbaltu tenilt ◊ sos pastores no aiant s'abbastu pro campare su bestiàmine ◊ issu andàt a linnai po s'abbastu de domu e po torrai a bèndiri
2.
pro ocannu su casu de abbastu già l'amus
3.
a sas criaturas in creschimentu no lis fit de abbastu su mànigu ◊ de custa cosa ndi tengu de abbastu ◊ no t'est de abbastu su chi nos as fatu?!
Etymon
spn
abasto
Translations
French
suffisance
English
sufficiency
Spanish
suficiencia,
abastecimiento
Italian
sufficiènza
German
Hinlänglichkeit.
abbaltzàre , vrb: abbrassare,
abbratzai,
abbratzare Definition
betare is bratzos a inghíriu de una persona po istima, a inghíriu de calecuna cosa, nau fintzes in su sensu de si pigare un'impreu grae / a. una rughe = pigare cun passiéntzia una suferéntzia
Synonyms e antonyms
abbarcai,
afascare,
afianzare,
aprensare,
imbrassai
Sentences
lis pariat d'èssere ballenne abbaltzados ◊ a sa fine de su giru, dinari e trigu batit a domo e si abbratzat s'isposa e sos fizos, allegru e cuntentu (G.Calvia)
2.
Cristos pro nois at abbratzadu sa morte ◊ donzunu depet abbratzare sa rughe sua
Etymon
itl.
Translations
French
embrasser
English
to embrace
Spanish
abrazar
Italian
abbracciare
German
umarmen.
abbalucàre abbagliucàre
abbalvàre , vrb: abbarvare Definition atobiare, acudire a unu logu, fintzes acumpangiare Sentences finas a pagu tempus como sos osilesos abbalvaiant a pregare e festare in sas chéxias foranas ◊ a fine de sa missa, sa zente at abbalvadu suta de castedhu a sa domo de su monte granàticu (M.P.Dettori) 2. ti abbarvo finas a piata e de cue mi ndhe torro.
abbalvatadúra , nf Definition su abbalvatare, sa faina de abbalvatare fata Synonyms e antonyms balvatu, varvatonzu Etymon srd.
abbalvatàre , vrb: abbarbatare,
abbarvatare,
abratare 1,
alvatare,
arbatare,
arvatare,
barbatare*,
brabatai 1,
brabatari Definition
arare sa primu borta una terra, pruschetotu in beranu, a manera de dha cumenciare a aprontare
Synonyms e antonyms
irrudiare,
scoturai
Sentences
alvatendhe so istadu cun bitelledhos in terrinos cruos
Etymon
srd.
Translations
French
défricher
English
to till
Spanish
roturar
Italian
dissodare il terréno
German
urbar machen.
abbalvulàdu , agt Definition nau de animale, chi est malàidu de abbadura o aranas Etymon srd.
abbamànu , nm: abbammanu Definition
pannu de manos, pannu po frobbire is manos, sa cara; a logos, istrégiu ue si ponet s'abba po si samunare is manos
Synonyms e antonyms
asciugamanu,
canàciu,
panniamanu,
pannutzu,
tiagiola
/
bassina,
cóncula,
samunadore
Sentences
pro avitare s'abbammanu si assutaiat chentza frobbidu! ◊ candho l'ant dimandhada, issa teniat sos lentolos ricamados e sos abbammanos cun sas frunzas
2.
si benit su dutore, bògali s'abbammanu pro si frobbire candho si sàmunat sas manos
Scientific Terminology
ts
Etymon
srd.
Translations
French
serviette,
essuie-mains
English
towel,
bath towel
Spanish
toalla
Italian
asciugamano
German
Handtuch.
abbamàre , vrb Definition
fàere a bama, a tàgiu, betare totu a unu (nau pruschetotu de bestiàmene)
Synonyms e antonyms
acedhae,
achedhonare,
aggamai,
aggrustare,
amedhare,
ammeschiare,
atazare,
ingamai
| ctr.
iscrobai,
stallai
Scientific Terminology
pst
Etymon
srd.
Translations
French
réunir,
agréger
English
to aggregate,
to put in a herd
Spanish
unir,
juntar
Italian
aggregare,
formare un branco
German
angliedern,
eine Herde bilden.
abbambacàre, abbambagàre , vrb Definition
ammodhigare suspindho s'abba comente faet su bambaghe, isciúndhere; menguare, miminare sa fortza de ccn. cosa
Synonyms e antonyms
abbambicare,
ammaltitzare,
ifúndhere,
impapare
/
abbacai,
ammarchidare,
ammellare,
assuermai
Sentences
ant abbambagadu su terrinu de sàmbene, comente los at ischitzados unu càmiu ◊ sa vida nostra tribbulada est abbambagada de làgrimas ◊ cussos vistires fint sortos che papiru abbambacatu
2.
in chirca de abbambagare su pópulu, Pilatu sighit faedhendhe de su bene chi Gesús lis at fatu ◊ abbambaga su fogu de sa sicura e chi ses babbu pensa carchi iscuta! ◊ no si lis abbambacaiat su coro chin cussos arrejonos
Etymon
srd.
Translations
French
imbiber,
imprégner,
tremper
English
to soak,
to impregnate
Spanish
impregnar,
embeber,
mojar
Italian
imbévere,
impregnare
German
durchtränken.
abbambainàdu , agt Definition
chi no est faendho o chi no giaet atentzione
Synonyms e antonyms
abbambanadu,
illabentau,
sbeliau
| ctr.
atentzionadu,
cabosu
Etymon
srd.
Translations
French
étourdi,
distrait
English
absent-minded
Spanish
distraído
Italian
sbadato
German
zerstreut.
abbambajonàu , agt Definition nau de unu, chi no est giaendho atentzione Synonyms e antonyms abbabballocadu, abbabbiocatu, abballalloadu, ammammalucadu | ctr. atentu Etymon srd.
abbamballecàdu , agt Synonyms e antonyms abbereladu, ispantadu, trallaratu Sentences ses abbamballecadu meda pro aggradare a carchi picioca.
abbambalocàdu , agt Synonyms e antonyms abbabballocadu, abbabbiocatu, ammammalucadu.
abbambanadúra , nf Synonyms e antonyms abbambanamentu, allabentu, illabentu, sbeliadura, sbéliu, sbentiadura | ctr. atenscione Etymon srd.
abbambanài , vrb: Definition istare o èssere pagu atentu Synonyms e antonyms abbabballocai, abbrabbalucai, abbucallotare, ammammalucare, atontai, ibentiare, ilbambiare Etymon srd.
abbambanàu , pps, agt Definition
de abbambanai; chi no est giaendho o no giaet atentzione
Synonyms e antonyms
abbabballocadu,
abbambainadu,
allabentau,
disatinau,
illabentau,
irbentiadu,
isoncu
| ctr.
atentzionadu,
cabosu
Translations
French
étourdi,
distrait
English
heedless,
reckless
Spanish
descuidado
Italian
sbadato
German
zerstreut.
abbambiài , vrb Definition fàere prus pagu saliu, coment'e bogandhoche sale aciunghendho àtera cosa, ispartzindho su sale giai postu in cantidade prus manna de cosa Synonyms e antonyms ilbambiare Sentences abbàmbia sa minestra ca est tropu salia! Etymon srd.
abbambiài 1, abbambiàri , vrb Definition
fàere bambu, lassare prus lenu, lassare de fàere fortza coment’e candho si tirat prus pagu una cosa; rfl., su si lassare andhare, pèrdere de ànimu / a. su frenu a su cuadhu = lassare su frenu lenu, chentza tiradu
Synonyms e antonyms
abbacai,
abbrincai,
aflusciai,
afrincai,
allentai,
ammollai,
illentiare
| ctr.
tirai,
tostai
Sentences
no ti abbambis: faidí coràgiu! ◊ seus abbambiaus a faci de custu mundu afrentau (S.Chiappori)◊ su nervosu est abbambiendi ◊ abbambiadhi sa funi, a cuss'animali, no si allupit, puru!◊ abbàmbia sa tira ca istringit tropu!
Etymon
srd.
Translations
French
desserrer,
relâcher
English
to slacken
Spanish
aflojar
Italian
allentare
German
lockern.
abbambicàre, abbambigàre , vrb Definition ammodhigare, nau de su chi faet s'abba chi nche intrat in sa cosa Synonyms e antonyms abbambagare, ammaltitzare Sentences una trischia lena aiat ifustu totu sa bidha abbambicanne su terrinu ◊ sos iscalpones si abbambigheint catighendhe s'abba ◊ beni e màniga, como, ca sos macarrones s'ilfritant e si abbàmbigant! Etymon srd.