bisitài, bisitàre , vrb: abbisitai* Definition andhare a bíere o agatare a ccn. Synonyms e antonyms imbisitare.
bismútu , nm Definition
genia de metallu, elementu chímicu de símbulu Bi, numéru atómicu 83 e pesu 209,00
Translations
French
bismuth
English
bismuth
Spanish
bismuto
Italian
bismuto
German
Wismut,
Bismutum.
bisogài , vrb Definition
coment'e intzurpare, ma prus che àteru po isfortzu abbaidandho
Synonyms e antonyms
incegai,
isogritedhare,
isoxitare,
sbisogai
Sentences
alluimí sa luxi ca seu bisoghendimí! ◊ seu bisoghendumí cun custa cosa iscrita pitichedhedha
Etymon
srd.
Translations
French
aveugler
English
to blind
Spanish
quedarse ciego
Italian
accecare
German
erblinden,
blenden.
bisógnu , nm: abbisognu,
bisóngiu,
bisonzu,
bisunzu Definition
su serbire de calecuna cosa, mescamente candho sa cosa mancat; poberesa manna; faina de fàere
Synonyms e antonyms
aprentu,
mancànscia,
netzessitu,
poberesa,
sia
/
cumandhu,
fàdicu
| ctr.
bundhàntzia
Idioms
csn:
bènnere b. = essire unu bisonzu, àere bisonzu de carchi cosa; fàghere b. a unu, a carchi cosa = serbire, bisonzare, cherrerebbei; fàghere b. = fàghere cumandhu; fàghere de b., de bisonzos = andai de su corpus; fàghere unu cumandhu e chentu bisonzos = fai tanti cosas in su própriu tempus; catzàresi unu bisonzu = arrennèscere a tènnere su chi serbit po no àere prus unu bisóngiu
Sentences
si fit a dare contu a su bisonzu no si tiat fàchere mai nudha ◊ apo furadu ma no so ladru: a su bisonzu l'apo fatu! ◊ su tempus mi faghet bisonzu maicantu! ◊ a s'ora de su bisonzu, sa pessone no si picat su friscu nandhe fàvulas! (F.Satta)◊ fàghendhe a mancu de mi che leare: fato tropu bisonzu a fizos mios ca sunt minores! ◊ za si lu catzat su bisonzu, mandrone coment'est!…
2.
solu comente est, si li benit bisonzu no tenet a neune ◊ istades andhendhe e ispendhindhe chentza bisonzu
3.
nàrali a bènnere a crésia ca li at unu bisonzu su preíderu! ◊ issa in d-una essida faghet unu cumandhu e chentu bisonzos ◊ est andhadu a Tàtari ca bi aiat bisonzu ◊ - E ite bonu bisonzu, inoghe? - Goi e goi so chirchendhe!
4.
su tempus faghet bisonzu a nois puru!
5.
li fit bénnida sa boza de fàghere de bisonzu ◊ custa màchina si frimmaiat e si abbasciaiat coment’e fatendhe de bisonzu
Surnames and Proverbs
prb:
chie est ómine a su bisonzu si paret
Etymon
itl.
Translations
French
besoin,
nécessité,
gêne
English
need,
poverty
Spanish
necesitad
Italian
bisógno,
necessità,
occorrènza,
misèria
German
Bedürfnis,
Notwendigkeit,
Elend,
Not,
Armut.
bisógru, bisógu, bisóju , agt, nm Definition
chi est a una lúmina, a un'ogu; tzurpu e istramu
Synonyms e antonyms
bajocu,
cadrogu,
mancioglu
/
làmpinu
Sentences
no dhu bit chi est giai pesau, o bisogu est, fatu a dotori?!
Etymon
spn.
bisojo
Translations
French
borgne
English
monocle
Spanish
tuerto
Italian
monòcolo
German
einäugig,
Einäugige.
bísonas , nf pl: bísunas,
písonas Definition
genia de launedhas a duas cannitas, chentza su tumbu
Synonyms e antonyms
bisones,
bísosas,
launedhas
Scientific Terminology
sjl
Etymon
ltn.
bisonus
Translations
French
cornemuse a deus tuyaux sonores
English
double reed-pipe
Spanish
gaita de dos tubos
Italian
zampógna rùstica a due canne
German
eine Panflötesorte mit zwei Pfeifen.
bisónchinu , agt Definition
nau de ccn., chi no portat capia nudha, chi est chentza imprastu, pagu abbistu
Synonyms e antonyms
bisoncu,
bistónchinu,
castigadu,
stramu,
tzinnai
| ctr.
abbistu,
cabosu
Sentences
ma est una bisónchina, mih, cussa pisedha, a no èssere bona a fàghere nudha! ◊ bisónchinu, a la cheres fàghere comente si tocat, sa cosa?!
Translations
French
imbécile,
abruti,
nigaud
English
silly
Spanish
bobalicón
Italian
scimunito
German
dumm.
bisóncu , agt Synonyms e antonyms bisónchinu.
bisònes , nf pl: visones Synonyms e antonyms bísonas*, bísosas, launedhas Scientific Terminology sjl.
bisongiài , vrb: abbisongiai,
bisonzare,
bissonzare,
bisungiai Definition
tènnere bisóngiu, serbire calecuna cosa chi mancat; èssere necessàriu, doverosu a fàere una cosa
Synonyms e antonyms
bòlliri,
chèrrere,
selvire,
tocae
Sentences
inoghe che bisonzat zente ◊ su pisedhu est andhendhe cun su babbu ca li bisonzat ◊ nos bisonzat una cosa chi no podimus agatare ◊ li bisonzat bestimenta noa ◊ a ti bisonzo? a frimmo?
2.
bisòngiat a giai atentzioni ◊ bisòngiat a pregai chi acabbit custu delúviu ◊ bisonzat chi bi andhemus luego
Etymon
itl.
Translations
French
avoir besoin,
falloir
English
to be necessary
Spanish
ser necesario
Italian
bisognare,
necessitare,
occórrere
German
brauchen.
bisongiósu , agt: abbisongiosu,
bisonzosu Definition
chi tenet bisóngiu, chi est in su bisóngiu
Synonyms e antonyms
bisonzile,
irzorrobbadu,
pòberu
/
cdh. bisugnosu
| ctr.
ricu
Sentences
si ndhe podiant brigonzare a murruzare a nois bisonzosos unu pedassedhu de terra pro narbone! ◊ est bisonzosu de onzi cosa ◊ ant tocadu sa gianna a mesanote e cretendhe chi fit zente bisonzosa at abbertu ◊ est abbarrada sa moda antiga de sa ponidura, chi giaiant unu pagu totus po torrare sa vida a unu bisongiosu ◊ sa fígia dhi pariat ca fut bisongiosa e ca no teniat totu su chi dhi serbiat
Etymon
itl.
Translations
French
besogneux,
nécessiteux,
indigent
English
needy
Spanish
necesitado
Italian
bisognóso,
indigènte
German
bedürftig.
bisóngiu bisógnu
bisònte , nm Definition
genia de animale mannu agiummai solu de s'América: assimbígiat a unu boe, ma est prus grussatzu e coment'e a gobba in punta de palas
Scientific Terminology
anar, bison bonasus, b. bison
Translations
French
bison
English
bison
Spanish
bisonte
Italian
bisónte
German
Wisent,
Wildrind,
Bison.
bisonzàre bisongiài
bisonzíle , agt Definition
chi est in s'abbisóngiu, chi no bivet tanti bene
Synonyms e antonyms
abbisongiosu,
abbisonzidu,
netzessitosu,
pòberu
| ctr.
arricu
Sentences
ca sunt bisonziles no ndhe podent a mandhare sos fizos a istudiare ◊ biados cudhos chi sa cosa intregant a tantos bisonziles! ◊ ocannu so bisonzile ca mi est andhada male s'incunza
Etymon
srd.
Translations
French
besogneux
English
necessary
Spanish
necesitado
Italian
bisognévole
German
bedürftig.
bisonzósu bisongiósu
bisónzu bisógnu
bisória , nf Definition (donna) bisódia, persona fata a pentzamentu cumprendhendho male su latinu (dona nobis hodie) Sentences su dha biri parit donna bisória chi si fait milli gruxis e setanta arrosàrius sa dí, ma est una dimónia ispaciara! Scientific Terminology fnt.