A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

butòne , nm: butoni, vutone Definition in is bestimentos, genia de cosa tundha e ladita cun istampighedhos po dha pòdere cosire a s'orrobba e fata po intrare in d-unu trau a manera de poderare impare duas partes de su matessi bestimentu (in sa bragheta, in petorras, in brúcios); su pl. fintzes prendhas de oro o de prata de apicare in petorras o, a filera, de is cuidos a is brúcios in su costúmene (prus che àteru de sa fémina) po bellesa; genia de puntighedha inue bogant is matas, fintzes de su frore; donniuna de is duas gràndhulas sessuales de s'animale mascu chi bogant su sèmene, o céllula sessuale mascu chi unindhosi a una céllula sessuale fémina ingendrat e ingènerat su fedu nou Synonyms e antonyms gutone / bótzicu, cuntzúpula, portzedhu, tràmula / calloni Idioms csn: pònnere unu b. = cosiri unu butoni; intrare su b. in su traucu = abbutonare; segàrendhe sos butones = crastare; b. sicu = mortu, chi no fait prus sèmini; b. de arrosa = portzedhu Sentences a sa tzacheta li cheret carchi butone 2. a sa fémina l'at donada: li at comporadu sos butones de oro 3. s'àrbure at bogadu unu butonedhu ruju chei su fogu ◊ su butonedhu de s'àrbure zughet sas fozighedhas aupadas ◊ un'arrosa in butoni sa chi oberit po martzu…◊ s'olia bogat is butonis po fai su frori 4. a papai dh'at fatu unu pratu de butonis de procedhu Scientific Terminology prd, crn, rbr Translations French bouton, testicule English button, bud, testicle Spanish botón, testículo Italian bottóne, gèmma, testìcolo German Knopf, Edelstein, Knospe, Hoden, Testikel.

butonèra , nf: abbutonera Definition filera de butones, de prata, in is bratzos de unos cantu costúmenes (o fintzes in àteru bestimentu e àteru tretu); in sa carena de su mascu, genia de búscia inue funt is butones Synonyms e antonyms cogionera / cdh. butunera Scientific Terminology cst, crn Etymon ctl. botonera Translations French rangée de boutons English row of buttons Spanish botonadura Italian bottonièra German Knopfreihe.

butonéri , nm Definition chie faet o bendhet butones Etymon srd.

butòni butòne

butonídu , pps, agt: abbutonidu* Definition de butonire; nau de is linnas, de s'upighedhu de is frores, chi portat o chi at créschiu is butones po isparare Synonyms e antonyms cumulatu, ogridu.

butoníre , vrb Definition foedhandho de matas, bogare, ammadurare butones Synonyms e antonyms abbuturare, aguxai, aportzedhare, indroghie, ocire, sbutonai Sentences in martu sas àrbures sunt totu butonindhe ca sunt apunta a isparare ◊ custos fiores sunt totu butonindhe pro fiorire ◊ sas olias butonint pro fàghere su fiore Etymon srd. Translations French pousser des bourgeons, bourgeonner English to bud Spanish brotar, acogollar Italian gemmare German knospen.

butonúdu botonúdu

butorínu botorínu

bútos , nm pl Definition prentos de bombitare Synonyms e antonyms bómbitu, butadura, conos Etymon srd.

bútos 1 , nm Definition tzérrios, boghes foedhandho, mescamente po tírria Sentences no mi sont mai piàghidas sas boghes, sos butos e sos bandhos (S.Saba).

bútu , nm Definition nughe de s'orroda, ue intrat su fusu (in mesu) e incàsciant is ràgios / butu de chera = regra Synonyms e antonyms fiascu 1, maltàgiu, muzolu Sentences teniat trabballu meda: arrodas de fai e de arrangiai, butus, istangas, aràdulus, mànigus de ainas 2. s'at a acumpangiai tzichirriendi su butu de sa carícia (B.Pisanu)◊ ndhe li ant furadu su presutu, un'iscartedhu, unu tziriledhu, unu butu de chera de abutu Surnames and Proverbs smb: Buttu Etymon itl.p but Translations French moyeu English hub Spanish cubo Italian mòzzo German Nabe.

bútu 1 , pps Definition pps. de búgere, búxere Synonyms e antonyms batidu, portau Sentences aus butu cíxiri e pisu a iscola ◊ s'istintu mi at butu a cumenciare custu contu ◊ prena prena, cussa crobe, mi dh'at buta!

butúdu botúdu

butúdu 1 botúdu 2

butúgiu, butúju , nm Definition parte de sa carena, su tretu de su gúturu, tra is codhos e sa conca, cunsiderau totu pínnigu; apalas: mola de su tzugu, ananti: gúturu Synonyms e antonyms ciugu, trucu, tzúgulu Sentences Efis no si lasseit pònnere sos pes in butujos ◊ ant una cadena in su butuju, no sunt ómines: canes sunt! ◊ che li est rutu subra tra butúgiu e codhos Scientific Terminology crn.

butulài, butulàre , vrb Definition fuliare a fora Synonyms e antonyms bessai, birare, bocare, gessai, revessare Sentences su bi ndhe pònnere de avassu, totu ndhe butulaiat ◊ butulaincedhu a foras, su piciocu! ◊ medas pensant chi po nci butulai sa miséria de domu dhus agiudit su ischèsciri sa limba sarda! Etymon srd. Translations French déborder English to overflow Spanish rebosar Italian traboccare, stravasare German überlaufen, umgießen.

bútulu , nm Definition su butulare, nau mescamente in su sensu de sa moida chi faet su búdhidu / andhare a bútulos = istribitendhe de arrennegu, cadredha cadredha Synonyms e antonyms cróculu, gurgúlliu / cadredhada, iscútulu Sentences ancora in sa forredha, sa cafetera a bútulos brufúliat istídhigos de cafei faendho fríere sa braja 2. candho intendhiat gasi furriàt de palas e si ndhe andhàt a bútulos che burricu freau candho dhi ponent sa sedha Etymon srd.

buturàda , nf Definition tira de pedhe (o de àteru) chi si ponet in su tzugu a is animales, pruschetotu po dhis apicare sa sonàgia Synonyms e antonyms cannaca, collana, guturada*, loturada Translations French collier English collar Spanish collar Italian collare German Halsband.

buturínu botorínu

buturònes, buturrònes , nm pl Definition is gràndhulas de su gúturu e fintzes sa maladia de is matessi Synonyms e antonyms guturones*, origanas, origonis, tuturrone Scientific Terminology crn, mld Translations French parotide, parotidite, amygdalite English parotid (gland), mumps, tonsillitis Spanish parótida Italian ghiàndola paròtide, parotite, tonsillite German Ohrspeicheldrüse, Parotis, Ziegenpeter, Mumps, Parotitis, Mandelentzündung.