criéntzia , nf Synonyms e antonyms credinzu.
crighillíta chighirighítu
crighirísta chichirísta
crigiólu , nm: crisolu,
grigiolu Definition
genia de istrégiu chi aguantat calore forte meda po iscagiare metallos
Sentences
sos chi amat refinat Deus solu che oro a tota proa in su crisolu ◊ postu in su fogu e sortu in su crisolu ndh'essit piús perfetu
Etymon
ctl., spn.
cresol, crisol
Translations
French
creuset
English
melting pot,
crucible
Spanish
crisol
Italian
crogiòlo
German
Schmelztiegel.
crigumàrras circumàrra
crígura chícula
crijúra chijúra
crílta , nf: crista,
grista,
rista 1 Definition
tretu o oru prus in artu, ma mescamente su concale de s'ogu, is pilos de su concale de s'ogu; su bancu de is surcos; sa petza de sa pubusa de su porcu cota e cufetada; atza de monte; sa bisura de sa cara
Synonyms e antonyms
assa 1,
ispuntone 1,
punta
/
chichirista,
chígiu,
cocorosta
/
aerzu,
bisura
Idioms
csn:
artziare de cristas = artziai sa faci, is ogus (fintzes fendi atentzioni po arrespetu a ccn.); fàghere malas cristas = intristaisí, annugiaisí; èssere de mala c. = èssiri de bisura lègia; sas cristas de sos àrvores = sas puntas, sas chimas
Sentences
su sole si ch'est frantu a crista bàscia: in s'aera tempestosa si respirat s'alenu de sa dilgràscia
2.
dae su balcone de domo si bident sas cristas de Sos Sete Frades ◊ fit abboghinendhe subra de sas cristas de su monte ◊ pramutza, totorógiu e cambigana bi ndhe at in donzi crista de andhamenta ◊ no si bidet de nue una crista (P.Mura)
3.
arratza de crista chi zughet: eite si ti ponet manu!…◊ est ladinu a sa crista chi istat male!
Scientific Terminology
crn
Etymon
ltn.
crista
Translations
French
sourcil
English
eyebrow
Spanish
ceja
Italian
sopraccìglio
German
Augenbraue.
criltàllu , nm: cristàgliu,
cristallu Definition
una genia de imbidru; sa rena de unu minerale comente si apedrat; dhu narant fintzes a una maladia chi faet a essiduras, una genia de fruschigiolas prenas de abbadúgia
Sentences
a chini est imbissau a segai e iscopiai is servítzius de lacinu o is tassas de cristallu iat a tocai a dhis narri "is manus cotas!" (G.Desogus)
Scientific Terminology
mnr
Etymon
itl.
Translations
French
cristal
English
crystal
Spanish
cristal
Italian
cristallo
German
Kristall.
criltiànu , nm, agt: cristianu Definition
chi o chie, batiau, credet e andhat aifatu de Cristos; sa persona umana, s'èssere umanu, dónnia e css. persona, ómine o fémina chi siat, css. sa fide chi professat o fintzes chentza fide in divinidade peruna; si narat fintzes a persona connota, a su postu de su númene, tzerriandhodha po dhi giare cosa (de papare) a imboladura si no faet de àtera manera (ca sinono deasi si betat a un'animale)
Synonyms e antonyms
pelsone
| ctr.
animabi
Idioms
csn:
fàchere unu moru a cristianu = batiai; no si biri fillu de cristianu = èssiri su logu sentza de genti nudha, solu deunudotu
Sentences
"ti batígio e ti fato cristianu!", narat Babbai unghendhe su chizu a su pupitu ◊ cussu no tenit bisura de cristianu batiau: est brentedhu e oghidrotu! ◊ chie no tenet dolu de s'àteru no si nat cristianu batizau ◊ naraus cristianu a chini at arriciu su batísimu, creit e cunfessat sa dotrina cristiana
2.
cussu cristianu est mutu dae nàschita ◊ piús che in Roma cristianu tilibilche in Sardigna mi cheria (S.Baldino)◊ si cramaiat sa cane arrejonèndhela che a unu cristianu ◊ crediant chi a che picare sa bida a unu cristianu fit a zocare ◊ apu nau a fuedhai a sa moda de is cristianus! ◊ dh'apu curau coment'e unu cristianu ◊ cun cudhus ogus de cristianu, su cani pariat domandendu perdonu ◊ candho bident a Gavinu intrendhe in Sosso no si bi acherat unu cristianu (Còntene)
3.
cristianu, leh, tene! ◊ in cussu logu dhoi fiat de timi, ca totu in giru no si bidiat fillu de cristianu
Surnames and Proverbs
prb:
su cristianu est chei su terrinu: no ndhe li benzat cantu ndhe agguantat!
Etymon
ltn.e
christianus
Translations
French
chrétien,
individu
English
christian,
man
Spanish
cristiano
Italian
cristiano,
uòmo,
indivìduo
German
Christ,
Mensch.
críma clíma
crimallèra , nf Translations
French
crémaillère
English
rack
Spanish
cremallera
Italian
cremaglièra
German
Zahnstange.
críme clíma
crímene , nm: crímine,
crímini,
grímine Definition
dannu, male chi si faet apostadamente / sejare o tènnere a unu in crímine = sighire, segudare a unu faghindhe su dannu, itl. cògliere in flagrante
Sentences
l'ant sejadu in crímines
Etymon
ltn.
crimine(m)
Translations
French
crime
English
crime
Spanish
delito
Italian
crìmine
German
Verbrechen.
crimeràre chimeràre
criminài , vrb: acriminai*, criminare Definition betare is neghes, cricare a unu po calecunu dannu chi at fatu (o si pentzat chi at fatu) Synonyms e antonyms acajonare, acrupai, acusai, imputai, incrupai.
criminàle, criminàli , agt, nm Definition
chi o chie prus che àteru tenet impreu a fàere male
Translations
French
criminel
English
criminal
Spanish
criminal
Italian
criminale
German
Verbrecher.
criminàre criminài
crímine, crímini : crímene
crimizòne , nm Definition
chedha de gente; muntone o gurdone de frutuàriu
Synonyms e antonyms
tribizone,
trumulloni
Translations
French
groupe de personnes
English
group
Spanish
corrillo
Italian
gruppo di persóne
German
Gruppe von Personen.