A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

criéntzia , nf Sinònimos e contràrios credinzu.

crighillíta chighirighítu

crighirísta chichirísta

crigiólu , nm: crisolu, grigiolu Definitzione genia de istrégiu chi aguantat calore forte meda po iscagiare metallos Frases sos chi amat refinat Deus solu che oro a tota proa in su crisolu ◊ postu in su fogu e sortu in su crisolu ndh'essit piús perfetu Ètimu ctl., spn. cresol, crisol Tradutziones Frantzesu creuset Ingresu melting pot, crucible Ispagnolu crisol Italianu crogiòlo Tedescu Schmelztiegel.

crigumàrras circumàrra

crígura chícula

crijúra chijúra

crílta , nf: crista, grista, rista 1 Definitzione tretu o oru prus in artu, ma mescamente su concale de s'ogu, is pilos de su concale de s'ogu; su bancu de is surcos; sa petza de sa pubusa de su porcu cota e cufetada; atza de monte; sa bisura de sa cara Sinònimos e contràrios assa 1, ispuntone 1, punta / chichirista, chígiu, cocorosta / aerzu, bisura Maneras de nàrrere csn: artziare de cristas = artziai sa faci, is ogus (fintzes fendi atentzioni po arrespetu a ccn.); fàghere malas cristas = intristaisí, annugiaisí; èssere de mala c. = èssiri de bisura lègia; sas cristas de sos àrvores = sas puntas, sas chimas Frases su sole si ch'est frantu a crista bàscia: in s'aera tempestosa si respirat s'alenu de sa dilgràscia 2. dae su balcone de domo si bident sas cristas de Sos Sete Frades ◊ fit abboghinendhe subra de sas cristas de su monte ◊ pramutza, totorógiu e cambigana bi ndhe at in donzi crista de andhamenta ◊ no si bidet de nue una crista (P.Mura) 3. arratza de crista chi zughet: eite si ti ponet manu!…◊ est ladinu a sa crista chi istat male! Terminologia iscientìfica crn Ètimu ltn. crista Tradutziones Frantzesu sourcil Ingresu eyebrow Ispagnolu ceja Italianu sopraccìglio Tedescu Augenbraue.

criltàllu , nm: cristàgliu, cristallu Definitzione una genia de imbidru; sa rena de unu minerale comente si apedrat; dhu narant fintzes a una maladia chi faet a essiduras, una genia de fruschigiolas prenas de abbadúgia Frases a chini est imbissau a segai e iscopiai is servítzius de lacinu o is tassas de cristallu iat a tocai a dhis narri "is manus cotas!" (G.Desogus) Terminologia iscientìfica mnr Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu cristal Ingresu crystal Ispagnolu cristal Italianu cristallo Tedescu Kristall.

criltiànu , nm, agt: cristianu Definitzione chi o chie, batiau, credet e andhat aifatu de Cristos; sa persona umana, s'èssere umanu, dónnia e css. persona, ómine o fémina chi siat, css. sa fide chi professat o fintzes chentza fide in divinidade peruna; si narat fintzes a persona connota, a su postu de su númene, tzerriandhodha po dhi giare cosa (de papare) a imboladura si no faet de àtera manera (ca sinono deasi si betat a un'animale) Sinònimos e contràrios pelsone | ctr. animabi Maneras de nàrrere csn: fàchere unu moru a cristianu = batiai; no si biri fillu de cristianu = èssiri su logu sentza de genti nudha, solu deunudotu Frases "ti batígio e ti fato cristianu!", narat Babbai unghendhe su chizu a su pupitu ◊ cussu no tenit bisura de cristianu batiau: est brentedhu e oghidrotu! ◊ chie no tenet dolu de s'àteru no si nat cristianu batizau ◊ naraus cristianu a chini at arriciu su batísimu, creit e cunfessat sa dotrina cristiana 2. cussu cristianu est mutu dae nàschita ◊ piús che in Roma cristianu tilibilche in Sardigna mi cheria (S.Baldino)◊ si cramaiat sa cane arrejonèndhela che a unu cristianu ◊ crediant chi a che picare sa bida a unu cristianu fit a zocare ◊ apu nau a fuedhai a sa moda de is cristianus! ◊ dh'apu curau coment'e unu cristianu ◊ cun cudhus ogus de cristianu, su cani pariat domandendu perdonu ◊ candho bident a Gavinu intrendhe in Sosso no si bi acherat unu cristianu (Còntene) 3. cristianu, leh, tene! ◊ in cussu logu dhoi fiat de timi, ca totu in giru no si bidiat fillu de cristianu Sambenados e Provèrbios prb: su cristianu est chei su terrinu: no ndhe li benzat cantu ndhe agguantat! Ètimu ltn.e christianus Tradutziones Frantzesu chrétien, individu Ingresu christian, man Ispagnolu cristiano Italianu cristiano, uòmo, indivìduo Tedescu Christ, Mensch.

críma clíma

crimallèra , nf Tradutziones Frantzesu crémaillère Ingresu rack Ispagnolu cremallera Italianu cremaglièra Tedescu Zahnstange.

críme clíma

crímene , nm: crímine, crímini, grímine Definitzione dannu, male chi si faet apostadamente / sejare o tènnere a unu in crímine = sighire, segudare a unu faghindhe su dannu, itl. cògliere in flagrante Frases l'ant sejadu in crímines Ètimu ltn. crimine(m) Tradutziones Frantzesu crime Ingresu crime Ispagnolu delito Italianu crìmine Tedescu Verbrechen.

crimeràre chimeràre

criminài , vrb: acriminai*, criminare Definitzione betare is neghes, cricare a unu po calecunu dannu chi at fatu (o si pentzat chi at fatu) Sinònimos e contràrios acajonare, acrupai, acusai, imputai, incrupai.

criminàle, criminàli , agt, nm Definitzione chi o chie prus che àteru tenet impreu a fàere male Tradutziones Frantzesu criminel Ingresu criminal Ispagnolu criminal Italianu criminale Tedescu Verbrecher.

criminàre criminài

crímine, crímini : crímene

crimizòne , nm Definitzione chedha de gente; muntone o gurdone de frutuàriu Sinònimos e contràrios tribizone, trumulloni Tradutziones Frantzesu groupe de personnes Ingresu group Ispagnolu corrillo Italianu gruppo di persóne Tedescu Gruppe von Personen.