cruàtzu , agt Definition nau de frutuàriu, chi no est cotu bene, unu pagu crú Synonyms e antonyms cruàncinu, cruàxini, crudonzu, cruinciolu.
cruàxini , agt Definition nau de frutuàriu, chi no est cotu meda, chi est ancora duróngiu Synonyms e antonyms arbau, cruànciu, crudonzu, cruíxini Etymon srd.
crúba cròbba
crubài, crubàre cruài
crubecàda crobecàda
crubixòni , nm: culingioni,
culirgioni 1,
culurzone 1 Definition
culingioni o culurzone de terra, genia de pigione chi in Sardigna faet abbitu in atóngiu e ierru solu: in beranu si che torrat a tzucare
Scientific Terminology
pzn, charadrius apricarius
Translations
French
pluvier doré
English
plover
Spanish
chorlito dorado común
Italian
pivière dorato
German
Goldregenpfeifer.
crúche , nf: crugi,
cruxe,
cruxi,
gruche,
ruche Definition
orrugos de cosa (o fintzes solu síngias) postos unu a istúturu de s'àteru, nau mescamente de su truncu ue ant incravau a Cristos (che àteros cundennaos), passau a símbulu de martíriu, de salvamentu e de su cristianésimu; singiale de sa grughe, su chi si faet tocandhosi cun is puntas de is pódhighes de sa manu destra in crebedhos, petorras, in su codhu mancu e in su destru
Idioms
csn:
in tempus o in s'ora de fai gruxi = in unu sinnu; pigai gruxis o crastus, cruxe o conca = seberare una de sas duas alas de sa moneda, ischitindhe; fai sa cruxi a manu manca = manera de si sinnare chi nachi tiat bardare de prus dae carchi male…: si narat candho unu no ndhe cheret intèndhere prus de una chistione
Sentences
dognunu tirat sa gruxi sua ◊ sa cruxi si fait cun sa manu dereta
2.
in tempus de fai gruxi, su meri ndi fiat calau
3.
ellus no bollu a tui… lassa ca mi fatzu sa cruxi a manu manca!
4.
nosu abarraus de atza: mai cruxis e mai crastus!
Etymon
ltn.
cruce(m)
Translations
French
croix
English
cross
Spanish
cruz
Italian
cróce
German
Kreuz.
crucifissài, crucifissàre crocifissàre
crúciu , agt: cultu 1,
cúrciu,
cursu 1,
crutzu,
curtu 1,
curtzu,
cussu 1 Definition
nau de sa longària de calecuna cosa, chi no est meda, o no est cantu serbit / min. curtzitu, curtzurinu
Synonyms e antonyms
| ctr.
amplosu,
lalgu,
longu
Idioms
csn:
avb. acurtzu = faedhendhe de tempus, a presse, faedhendhe de logu, chi no est atesu, de manera (de acapiai), chi no si potat istesiare; de curtzu = de acanta, de logu acanta; segai a curtzu, fàere a torra in curtzu = andhare a rugadura faghindhe caminu; truncare in cúrciu, segare in curtzu unu chistionu, un'arrejonu = essiresindhe cun pagas peràulas, chentza chircare donzi piessignu a puntinu
Sentences
sos pantalones a su pitzinnu, comente est créschidu, ocannu li sunt curtzos de cambutzu ◊ est un'acu cursa ◊ a nosu, is mamas nostas, si teniant amindadas e a funi cursa puru! ◊ custu cunzadu pro bama manna est logu curtzu ◊ oriji longu, vidale, oriji curtu, vida curta ◊ is bràcius mius funt crúcius
2.
acapiadhu prus a crutzu, su cuadhu!
3.
benit zente de zona de curtzu
Surnames and Proverbs
smb:
Cursu, Curtu, Curzeddu, Curzu
/
prb:
a cuadhu papadori funi curtza
Etymon
ltn.
*curtius
Translations
French
court
English
short
Spanish
corto
Italian
córto,
angusto
German
kurz,
eng.
crúcu , nm, agt Definition sedhita, tretu inue su terrenu faet a sedha, a bisura de cúcuru, montighedhu Synonyms e antonyms cúcuru, frunchizolu, monticru Sentences asuba de crucu, in artu, prus in artu, anca su tempus bistit is argiolas, inní est logu de contus (V.Pisanu) Surnames and Proverbs smb: Cruccu Scientific Terminology slg.
crúcu 1 , nm, agt Definition (foedhandho de is sordaos tedescos, is Partigianos italianos dhis narànt i crucchi, in calecunu libbru de E. Biagi; in Devoto Oli, crucco sinón. prima de slavo e apustis de tedesco) Sentences bi aiat zente meda, crucos rassos bufendhe birra e mandhighendhe sartitza ◊ sos crucos rient, màndhigant e bufant 2. est una fémina cruca.
crucubíca corcofíca
crucúciu , nm Definition
s'arratza sarda de su puzone trinu, de turra, de palatu, pigione múrinu o murinatzu
Synonyms e antonyms
afuràrgiu,
brufulàgiu,
craculeu,
frufurinu,
muntonarjari,
pibischirra,
poforinu,
trinedha,
tziria
Sentences
dhoi fiat unu gherrígiu de crucúcius acujendisí ◊ chi dhu cassat, su crucúciu, ndi dhi segat sa conca a límpiu
Scientific Terminology
pzn, passer hispaniolensis
Translations
French
moineau
English
sparrow
Spanish
gorrión
Italian
pàssera sarda
German
Weidensperling.
crucúdha , nf Definition genia de petonadura de is pilos chi abbarrant coment'e imbodhigaos a cricu o tedile tundhu in sa sedha de su cúcuru (unu pagu a cara a desegus); nodu chi si faent is féminas in is trícias Synonyms e antonyms cacariolu, cocoiledhu, crucudhu, cucajone, cucale, cuchedha, cucurinu, picioce.
crucúdhu , nm: cubudhu,
cucudhu,
cugudhu,
curcudhu Definition
de unu bestimentu, sa parte chi si covecat po ammontare sa conca, fata prus che àteru unu pagu a punta; genia de careta grussa chi ponent in conca is féminas; genia de crobedha ue portat su tenaghe su landhe; genia de petonadura de is pilos, cun d-unu nodu mannu in sedha de cúcuru; genia de capotinu de furesu chi portat su cugudhu; a logos dhu narant a sa bentre (istògomo) de su porcu
Synonyms e antonyms
capurrone,
cucutu
/
crucudha,
curcuvedha,
mogno
Idioms
csn:
torrai in cugudhus (nadu de unu chi at passadu maladia) = torrare a pedhe e ossos, irromasire; crucudhu de sànguini = su si fàghere ruju ruju in cara (de s'atzíchidu o àteru); su curcudhu de sa natura = iscrafudhu, su pizu de pedhe chi cuguzat sa conchedha de su mascru
Sentences
marrastus trigu mancai proxinendi, cun d-unu sacu de trigiou a cugudhu ◊ pani papau… sacu a cugudhu!
2.
mi seu fata unu cugudhu de pius ◊ fit a conca nuda, chin sos pilos belle e totu canos, rimunios dae unu curcudhedhu delicau ◊ sas féminas fint a fardeta longa e a curcudhu
3.
mi at bénniu unu crucudhu de sànguini
Etymon
ltn.
cucullus
Translations
French
capuchon
English
hood
Spanish
capucha
Italian
cappùccio
German
Kapuze.
crucuèu craculèu
crucugiòne, crucugiòni , nm: crucurxoni Definition
genia de pigione, de paule, chi narant fintzes tzurruliu peis arrúbius
Scientific Terminology
pzn, tringa totanus
Translations
French
chevalier gambette
English
Redshank
Spanish
archibebe común
Italian
pettégola
German
Rotschenkel.
crucuíga colcorígia
crucuítu , nm Synonyms e antonyms brufulàgiu, craculeu, crucúciu, fruferarzu Sentences is crucuitus carraxosus trigant a s'acojai.
crucujósu , agt Synonyms e antonyms annuadu, cruculiosu, crucuriatzu, iscuricosu Sentences su tempus fiat crucujosu, su celu cobertu (R.Spissu).