Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

culuvròne , nm Definition genia de bobboi mannu, cantu sa conca de unu pódhighe, niedhu deunudotu e agiummai biaitu, chi faet su niu (tana) in sa canna, in sa linna bècia, e fintzes mele, punghet e dolet puru, candho est bolandho faet muinu meda; àteru bobboi niedhu, su chi orrúmbulat su ladamíngiu; nau in cobertantza, unu chi istat sèmpere a murrúngiu Synonyms e antonyms espivorràini, mummui, mummusu, mummutzu, muscone, spioni / carrabbusu, carrammelda, tragammerda, travajoni Sentences su malefatzente no est s'abe, ma s'espe o su culuvrone chi si che mànigant su pupujone de sa ua ◊ sos culuvrones lassa in giru múere! Scientific Terminology crp Etymon itl. calabrone.

culuvròni , nm Definition genia de culumberi in is orrocas Synonyms e antonyms percolu, tana.

culuzòne cruguxòni

cúlva , nf: curva Definition cuidada chi faet un'orruga, un'istrada, ferrovia, camminu / bogàreche una c. = aderetzai, fàere deretu Synonyms e antonyms borta 1, corruada, cuidada, dadaolta, furriada.

culvenàre cruvennàre

culvénu , nm: cruvenu, cuvrenu Definition totu su chi si faet a manera de no tènnere male o dannu (o fintzes po no ndhe fàere), o cosa (bestimentu) po no tènnere male; logu apartau inue pòdere istare in aprigu, cuau Synonyms e antonyms regualdu Sentences no bi as un'istàntzia chi la potas mantènnere in culvenu: cussa ratatúglia ti est boltulendhe sa domo! ◊ as fatu pensamentos de tènnere in culvenu ◊ una cundenna est unu cruvenu mannu pro su malu fàghere ◊ in notes de bidhia su cuvrenu fit tropu lezeri 2. su leperedhu est in su culvenu cun su coro bolaola, tantendhe a díligu a díligu sa carena dolimazosa Etymon srd. Translations French garde, abri English case, shelter Spanish custodia, amparo Italian custòdia, riparo German Aufsicht, Unterschlupf.

cumài! , iscl Definition ancu mai! Sentences a nosu si tocat a si cití e cumai in sa vida!

cumandàda , nf Definition gioronadas de dovere po arrangiare e tènnere contu camminos, fàere trebballos po sa bidha / is óminis de sa c. = sos chi faghent o sunt faghindhe sos triballos de sa cumandada Synonyms e antonyms gimilioni Sentences stadei atentus a sa cumandada! Scientific Terminology sntz.

cumandài , vrb: cumandhare, cumannare Definition giare órdines, mandhare a cumandhu o miscione fintzes po praxere, àere su podere, pònnere trebballantes a pagamentu, fintzes fàere comporare, pregontare cosa a bufare o a papare a pagamentu / cumandit! = nerit!; èssere a sa manu de cumandhare = àere su cumandhu, èssere meres Synonyms e antonyms obbligai Sentences cumandhadu at zente cun istancas e a fine de ora cun tribàgliu tiradu ndhe l'ant fora (P.Pisurzi)◊ candho li cumandhant a bufare, no lis dat petzi che isciucadura ◊ est cumandendimí a dedí e a denoti sentza de mi giai mancu unu giantésimu!…◊ maris e mundus no pretendas fai, solamenti cudhu chi cumandat Deus (D.Bernardini) 2. cumpadessat ca no teneus logu de arriciri genti de calidadi cumenti a issa: e ita mi cumandat?! 3. at cumandau tres costumus Surnames and Proverbs prb: chie no est bonu a servire no est bonu a cumandhare Etymon ltn. *commandare Translations French commander English to command Spanish mandar, comandar Italian comandare, ordinare German befehlen.

cumandaméntu , nm: cumandhamentu, cumannamentu Definition régula morale de cumportamentu, prus che àteru donniuna de is deghe leis de sa Bíbbia e is duas de s'Evangéliu Idioms csn: segai su c. = fàghere su contràriu de su chi pretzetat su cumandhamentu; no àere c. de ccn. = no ndhe tènnere azudu perunu Sentences primu puntu est a amare a Deus, narant is cumannamentos ◊ cali trabballu si podit fai in dí de festa sena de segai su cumandamentu? Etymon itl. Translations French commandement English commandament Spanish mandamiento Italian comandaménto German Gebot.

cumandànti , nm: cumandhante, cumannante Definition chie tenet su cumandhu, su podere de cumandhare, su gradu, mescamente in calecuna organizatzione militare Translations French commandant English commander Spanish comandante Italian comandante German Kommandant.

cumandhadòre , agt Definition chi cumandhat.

cumandhaméntu cumandaméntu

cumandhànte cumandànti

cumandhàre cumandài

cumandhíulu , agt Synonyms e antonyms cumandhívile | ctr. malacumandhu.

cumandhívile , agt Definition nau de ccn., chi est bonu a cumandhu, chi ponet mente cun facilidade, si prestat po agiudare Synonyms e antonyms cumandhíulu, mississu | ctr. malacumandhu Translations French docile English docile Spanish dócil Italian dòcile German folgsam.

cumàndhu , nm: cumandu, cumannu Definition su podere de cumandhare, de giare órdines, e fintzes s'órdine o sa cosa chi si cumandhat etotu, fintzes sede de is o de unu cumandhante; faina, mescamente de andhare a unu logu po calecunu bisóngiu, chi si faet po contu de ccn. (po praxere o a pagamentu), cosa chi unu tenet de fàere a contu suo etotu (coment'e cosa chi dha cumandhat su bisóngiu); cosa o chistione chi si tenet de nàrrere a ccn. Synonyms e antonyms cumandamentu, óldine / commissioni, faina, masione, impérciu Idioms csn: mandhare a c., nàrrere unu c.; èssere de bonu a c. = chi fait sa cummissioni, chi ponit menti, chi andhat a su cumandhu chentza istare preghèndhelu meda, chi dhu fait bèni; fàghere unu c. e chentu bisonzos = fai tanti cosas a su própiu tempus; fai su piciochedhu ’e cumandus = tènnere un'impreu de pagu contu, a fàghere cumandhos; èssere a c. anzenu = dipèndhere de is àteros; negare su cumandhu a ccn. = nai ca no a chini pregontat su prexeri de dhi fai una cummissioni Sentences bae e làssami istare, chi no so mancu a cumandhu tou, no! ◊ sa bidha fit semper abannonata dae chie aiat potere e cumannu ◊ sos benes suos siant a cumandhu tou! 2. Chica girat che unu fusu, cosit e isciàcuat e prènciat e fait cumandus ◊ so essidu a fàghere unu cumandhu ◊ su piciochedhu mi faet totu is cumandhos ◊ su pitzinnu est bonu e no negat mai su cumannu a nessunu ◊ a babbu tou nàrali a bènnere a domo ca li cherzo cumandhu! 3. su cristianu vivet segundhu sos cumandhos chi at lassadu Cristos 4. cussu no lu cherzo a teracu, ca no est de bonu a cumandhu ◊ apo àpidu fizos de bonu a cumandhu Etymon srd. Translations French commandement English order Spanish comando, recado Italian comando, incombènza German Befehl, Auftrag.

cumàndit! , iscl Definition nerit!, netzat!, nade!: foedhu de arrespetu chi si narat cun is mannos, o cun gente chi no si connoschet, candho narant cosa chi no si est cumpréndhia o inténdhia bene cun bene, o po calecuna cosa chi unu si bolet fàere torrare a nàrrere, o coment'e pedindho chi netzant su chi bolent Translations French vous dites?, plaît-il? English I beg your pardon, yes, sir! Spanish ¡Mande! Italian comandi!, prego! German Bitte!

cumàndu cumàndhu