filàre 1 , nm: filàriu Definition frutuàriu chi portat pitzu intrau in d-unu filu o codriola a bisura de collana, po dhu chistire sicau Synonyms e antonyms fibera, filleri Etymon srd.
filàre 2, filàri fibài 1
filàrighe , nm Definition cosa posta o chi si agatat totu a filera una avatu de s'àtera Synonyms e antonyms fibera, filerina.
filarítzu , nm: filuritzu Definition
s'istentina fine / f. de angioni = sa córdula de s'angione
Synonyms e antonyms
beraditos,
busellos,
garaitzos,
iltentina,
stintinigu,
stintiritzu
Scientific Terminology
crn
Etymon
srd.
Translations
French
intestin grêle
English
small intestine
Spanish
intestino delgado
Italian
intestino tènue
German
Dünndarm.
filàriu filàre 1
filàsca , nf Definition genia de erba chi giughet filos meda o faet a filos (che a su crinu); malesa de matedu (es. orrúo o àteru deasi) Sentences su lèpere si est cuadu in sa filasca Scientific Terminology rba.
filatèra, filatéria , nf Definition carta inue furint iscritos is cumandhamentos de sa Lei mosàica; filera de cosas (pruschetotu chi si narant) Synonyms e antonyms imbalabipius Scientific Terminology prdc Etymon itl. filatera.
filatròta , nf Definition
s'ambidha etotu (sa fémina) ma prus grussa e grassa
Synonyms e antonyms
ambidha,
finetrota,
magangioni
Scientific Terminology
psc, anguilla anguilla
Translations
French
grosse anguille
English
large eel
Spanish
anguila hembra
Italian
capitóne
German
großer Aal.
filatzigósu , agt Definition nau de orrobba téssia, chi est totu a filacitos, istramada, istramandho (mescamente in is oros); chi giughet coment'e filighedhos, essit a filighedhos, a filàtzigos Synonyms e antonyms isfilinzonadu / filaghe.
filàtzigu , nm Definition genia de filighedhu, nau pruschetotu segundhu sa petza (es. petza bula), de su filighedhu in sa tega de su pisu e de sa fae (andhat de su bicu a su culatzu de sa tega in d-unu de is duos oros inue is duas perras si benint apare e chentza su filàtzigu si aperint méngius) Synonyms e antonyms fibincitu.
filàu filàdu
filavíla , nf Definition tres erbas diferentes tenent custu númene: a) una genia de chibudhita areste (cibudha de colorus) chi, si est segada, bogat coment'e sogas o filos de súciu apicigosu, b) unu lígiu o lillixedhu aresti, c) una calidade de erba de agullas Synonyms e antonyms alidedhu, lampajone, orrubina, scriudha / arrelògius Scientific Terminology rba, Muscari comosum, Ornithogalum umbellatum, Erodium moschatum Etymon srd.
filavíla 1 , nm Definition
cosa chi a sa bisura assimbígiat unu pagu a su mucu, unu pagu cagiau
Synonyms e antonyms
ttrs. puciciumu
Translations
French
mucilage
English
mucilage
Spanish
mucílago
Italian
mucillàgine
German
Schleim.
filchinàre , vrb: firchinare,
frichinare Definition
fàere a farinos, a orrughedhos; nau in cobertantza, su fai e fateriai, su si mòvere a meda e istare sèmpere faendho
Synonyms e antonyms
apimpirinai,
chimentare,
ifriare,
irfarfaruzare,
irfrichinare,
scirfinai,
spimpirallai,
spimpiridai
/
cadredhai
Sentences
no ti lasses frichinare dae s'achéssida de pensare a su tragu chi as tentu! ◊ a su late mi bi apo firchinadu pane ◊ amus sichiu a fàchere su chi ischiabamus fàchere, frichinandhe tàulas e taulones (B.Murgia)
2.
a sa patedha bi ghetaiat paja de rucros de lardu e canno fit mesu cotu nche impodhaiat aintro sas ervas mannicantinas frichinatas
3.
fatendhe e firchinendhe fint un'annu e mesu ordendhe tramas a note e a die ◊ a ndhe tenet de fírchina fírchina cuss'àinu!…
Etymon
srd.
Translations
French
émietter,
couper en petits morceaux
English
to hash
Spanish
desmenuzar
Italian
sminuzzare
German
zerbröckeln.
filchinída, filchinídu , nf, nm: firchinida,
fischinida,
frichinia,
frichinida,
frichinita Definition
cosa orrugada a piticu, fata a farinos
Synonyms e antonyms
acantu 1,
africhinida,
arrogu,
biculaza,
bículu,
cífrinu,
fafaruza,
figrinu,
fírchina,
firchinadura,
frichinatza,
friginida,
fuifunida,
grastamaza,
pimpirida,
soluvrinu
Sentences
ndhe collit donzi frichinida de pane chi li ruet ◊ l'ant chircadu in totue ma no ndhe ant agatadu mancu frichinida ◊ at fatu a fischinidas sas líteras mias ◊ nos lassant su coro a filchinidos e in piantu ◊ su bidru si est fatu in milli fischinidas ◊ sas armas a frichinias las bidas andhendhe!
Etymon
srd.
Translations
French
bribe
English
crumb
Spanish
pedacito
Italian
minùzzolo
German
Stückchen.
filè , nm Definition genia de arrandha fata a manu (numenau cussu de Bosa) po dhue pòdere fàere figuras a intessidura a manu Scientific Terminology ts.
filedhàju , agt, nm Definition chi o chie giughet filedhos, trassas Synonyms e antonyms filedhosu, imbodhiosu, trasseri Etymon srd.
filèdhos , nm Definition nau in cobertantza, pinnicas, trassas, manera de fàere de chie est trasseri, o cricat e bogat iscusas Synonyms e antonyms pinnicas, pizu, trassas Sentences sa burocratzia prena de filedhos sichit s'andhata torta de sas lezes trepojadas e no s'andhata de sa resone ◊ a ndhe zughet de filedhos, cussu trasseri!…◊ sas murrúnzias fint a tràbicu in cada tretu, ube mascamente cumprendhiant sos filedhos de sa política Etymon srd.
filedhósu , agt, nm Definition chi o chie giughet filedhos, trassas Synonyms e antonyms filedhaju, imbodhiosu, trasseri Sentences at fatu unu zogu filedhosu de política! Etymon srd.
filedíta , nm Synonyms e antonyms piaritu Scientific Terminology mld Etymon srd.