istrúlliu 1, istrúllu , nm: istullu,
isturru,
istúrulu,
sturru Definition
istúrulu càmpinu, genia de pigione niedhu, no tanti mannu, chi faet abbitu in Sardigna totu s'annu e segundhu su tempus si podet bíere a nue manna: una calidade (sturnus vulgaris) est unu pagu diferente, a pintirighinos / ti los catzo geo sos istullos! = ti dhu fatzu passai dèu su machiori!, ti dhu dongu dèu su tanti!
Synonyms e antonyms
iltrunellu,
strudhu
Sentences
leesit s'istullu a sas duas ancutzas ◊ túrtures, istullos e culumbos essiant e intraiant a domo ◊ si falat cussa nue de istúrulos za coitant a che collire s'olia!…
Scientific Terminology
pzn, sturnus unicolor
Etymon
ltn.
sturnus
Translations
French
étourneau
English
starling
Spanish
estornino negro
Italian
stórno néro
German
Einfarbstar.
istrumadúra , nf: strumadura Definition
su s'istrumare, naschire su fedu mortu; su fedu aortiu
Synonyms e antonyms
agurtidura,
agurtinzu,
antíngiu,
istrumera,
istrumíngiu,
strumu 1
Sentences
sa muzere at tentu un'istrumadura mala
Etymon
srd.
Translations
French
avortement
English
abortion
Spanish
aborto,
feto abortado
Italian
abòrto
German
Fehlgeburt.
istrumài, istrumàre, istrumàri , vrb: istrummare,
strumai Definition
si narat de sa fémina candho ndhe faet su pipiu chentza lómpiu, mortu; isfàere o isciusciare calecuna cosa (coment'e bogare una parte de sa truma)/ fémina istrumada = chi s'est istrumada, ndhe at pérdiu su fedu
Synonyms e antonyms
abbortai,
agurtire,
antiri,
distrúere,
isconciare,
istrumingiai,
sciusciai
/
ispartzire
Sentences
fumendhe sos primmones ti as brujadu: est acurtzu sa die chi t'istrumas ◊ Giuannedha fit ispetendhe… si est posta a samunare in terra e si est istrumada ◊ si nch'est istrumada, est lunàdica e sèmene no ndhe batit a frutu ◊ bi ndh'at chi si faghet istrumare, como chi sa lege lis dat amparu ◊ mortu est maridu meu… so ràida e m'istrumo! ◊ sa fémina istrumada zughet sa fossa abberta baranta dies
2.
po fai logu a ponni su contaroi ndi ant istrumau un'arrogu de muru ◊ a cini fait e istrumat no dhi mancat faina ◊ is pieghedhas de sa fardeta si apredant cun contonedhos po no si nd'istrumari
Etymon
ltn.
extremare, exterminare
Translations
French
avorter
English
to have an abortion
Spanish
abortar
Italian
abortire
German
abortieren.
istrumbitài , vrb Definition sonare sa trumbita, sonare po fàere giare atentzione (nau fintzes de is màchinas).
istrúmbitu , nm Definition orrutòrgia a cropu, a istràmpidu Sentences s'ómine nche l'est brincatu a codhos, li at ghetatu s'anca e l'at rutu a istrúmbitu a palas a terra (G.Albergoni).
istrumbonàre , vrb Definition fàere moida, sonos, tzàcurros: in cobertantza, trodhiare Etymon srd.
istrúmbu , nm: istrúmbulu, istrúmmulu, strumbu Definition genia de bàculu cun sa punta a ispina de ferru a púnghere is boes / tocai de i. = púnghere a puntorzu Synonyms e antonyms frúmbulu, puntógliu Sentences ant fintzas provau a tocai is bòis de istrumbu, ma no boliant prus andai Scientific Terminology ans. Etymon ltn. stum(b)ulus.
istrumbulài, istrumbulàre , vrb Definition púnghere a istrúmbulu Synonyms e antonyms apuntolzare, ispuntogliare Etymon srd.
istrumbuligài , vrb: istrumbulligai Definition avolotare / i. su mari, s'istògumu Synonyms e antonyms agiolotare, istrumbullai Sentences no mi fatzais istrumbuligai s'istògumu! ◊ chi sighis a m'istrumbulligai s'istògumu bis ca piscas diaderus!… Etymon srd.
istrumbullài , vrb Definition
pònnere trumbullu, avolotu, pentzamentu, fàere pentzare
Synonyms e antonyms
istrevuzire,
sciambullai,
strumbuligai
Sentences
dógnia borta m'istrumbullat su coru, candu dh'intendu, cussa pipia! ◊ Gesús dh'iat fatu fissu una castiada: Simoni si fiat inténdiu istrumbullendi cun sa violéntzia de una temporada ◊ nara, ma mi bois istrumbullai is figaus?!◊ de seguru est cussa canciofa de sa cena chi mi at istrumbullau s'istògumu!
Etymon
srd.
Translations
French
bouleverser
English
to disturb
Spanish
trastornar
Italian
sconvòlgere,
turbare
German
erschüttern,
verwirren.
istrumbullaméntu , nm Definition su istrumbullai, avolotamentu, murigu Sentences boisàteros puru seis a istrumbullamentu de matza? (M.Deiana)
istrumbulligài istrumbuligài
istrumbúlliu, istrumbúllu , nm Definition avolotu, mamudinu; fintzes murigamentu de matza Synonyms e antonyms carralzu, chichígliu, pilissu, sciumbullu, subuzu / avolotu 2. cussa pireta mi est pigandhe a istrumbullos de matza! Etymon srd.
istrúmbulu istrúmbu
istrúmbulu 1 , nm Synonyms e antonyms ispéntimu, istrampu, úbridu Sentences Mamuscone est un'istrúmbulu malu inue che betaiant sos cundennados a morte.
istrumentàle, istrumentàli , agt Definition chi pertocat un'istrumentu, un'aparíciu, nau pruschetotu de cosas, datos o fatos chi si podent averguare (o fàere) cun aparícios, cun machinàrios.
istruméntu , nm: istrummentu,
strumentu Definition
documentu púbblicu chi faet su notàriu e narat de chie est unu bene; css. aina, aparíciu, machinàriu po fàere ccn. cosa / i. musicale = aina fata apostadamente po sonare música, de genia diferente segundhu ite dha faet sonare (a sulu a o bentu, de linna o de otone; a iscudidura, a cropos, es. is tumbarinos)
Synonyms e antonyms
atu,
paperi
/
aina,
aparéciu,
machinàriu
Sentences
su notàriu pro su sodhu sa lira nos at leadu, sempre e candho at capitadu de fàghere carchi istrumentu ◊ su notaju de istrumentos frassos fit dispostu a ndhe fàghere cantos ndhe li pediant
Etymon
itl.
strumento
Translations
French
acte notarié,
instrument
English
notarial act
Spanish
escritura,
acta notarial
Italian
atto notarile,
struménto
German
notarielle Urkund,
Instrument.
istrumèra , nf Synonyms e antonyms agurtidura, agurtinzu, antíngiu, istrumadura, istrumíngiu Etymon srd.
istruminàda , nf Definition móvia a cropu, su si mòvere a fàere cosa, fintzes istribitada o cadredhada po calecuna cosa in contràriu / un'i. de trabàgliu, de bentu, de abba = betada de manu, corpu o nue de bentu, de abba Etymon srd.
istruminàre , vrb Definition mòvere o fàere impresse Etymon ltn. exterminare.