A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

magiòla , nf: magliora, mallora, mazola Definition pegus bulu fémina de unos duos annos; foedhandho in cobertantza, fintzes fémina chi si cricat a cojuare Synonyms e antonyms tràbila, trainedha Sentences cadebai si est custa sa malloredha chi cicais! ◊ anca bociast una mallora? ◊ teniat peta bona de mazola Scientific Terminology anall.

magiólu , nm: malgiolu, malloru, mazolu, maxolu Definition vitellu (fémina, -a) chentza lòmpere s'annu: su malloru est fintzes su chi aterue narant trabu, su malloru de mamas, mascu mannu chentza crastau de betare a is bacas in more; ingiúliu chi poniant in citade a is piciochedhos de is bidhas Synonyms e antonyms trabilotu / trabu 1 Sentences cussu nd'iat furau duus bellus maxolus ◊ bacas e mazolos paschent sas tancas de propriedade ◊ petza bona de mazola fata arrostu e a brou ◊ pesaus un'àtera lobighedha de mazolos ◊ at bogau unu ladus de pessa de magiolu fata a incones Surnames and Proverbs smb: Maggiolu, Mazolu Etymon srd. Translations French bouvillon English steer Spanish ternero Italian giovènco German junges Rind.

magiólu 1 , nm: majolu, majou, maolu, mogiolu, mojolu, mozolu Definition sa parte de sa mola, o de su molinu, fata coment'e a imbudu, inue si che betat sa cosa a mòlere: in sa mola est apicau a su triàrgiu; a logos, su majolu est fintzes su fumajolu de su forru de su pane Synonyms e antonyms gerada, molinzone, molu Idioms csn: conca de majou = conchi bóidu; canes de majolu = bonos petzi a manigare; furriaisí a su majolu = si narat de is piticus chi si atzutzudhant contra de is mannus Sentences sa tèmpera de su trigu si depit billai, artziendi o calendi bita a su majolu segundu su tanti chi abbisòngiat ◊ is grammòfulus unu tempus portànt sa trumba manna cantu unu maolu 2. a conca de majolu, a s'annija lezera, si no bastat s'istríglia bi cheret su matolu! 3. immoi is fillus si fúrriant a su majou puru! Etymon ltn. modiolus Translations French trémie English hopper Spanish tolva Italian tramòggia German Fülltrichter.

magioràle , nm Definition genia de tzintzigorru mannu, cun su corgiolu biscacau, ingespiau, a màncias Synonyms e antonyms babbúciu, boveri, brabballoca, tzintzorra Scientific Terminology crp, helix aspersa.

magiòre, magiòri , agt, nm: majore, majori, mazore, mezore Definition chi est prus mannu, fintzes de prus importu po calecuna cosa; persona manna, prus antziana, genia de autoridade Synonyms e antonyms | ctr. minore Idioms csn: carrela mazore = arruga maista, s'arruga prus manna de sa bidha, pruscatotu un'arruga de aintru, de mesu; majore de pardu = bàrdia de su cumonale Sentences in crésia dh'at fatu acostai a s'artari magiori ◊ a sas úndhighi bi est sa missa mazore ◊ is isposos si addorant ananti de s'artare magiore e cumènciat sa missa 2. a sos mazores usa su rispetu e cun sos cumpanzos tuos no ti brighes! Surnames and Proverbs smb: Maiore, Majore, Mayore / prb: chie dae prudhedu at a èssere trabbucadore mancu a cadhu mazore lassat de trabbucare Etymon ltn. maiore(m) Translations French plus grand, plus âgé, aîné, majeur English major, senior, the eldest, greater Spanish mayor Italian maggióre German Adj.: größer (Komp.), größte (Sup.), älter (Komp.), älteste (Sup.), bedeutendste (Sup.)

magióu , nm Definition orrugu de linna ladu, unu pagu a bisura de pistalardu, po iscúdere a conca a su pische piscandho a manuda.

magistài magestàde

magistériu , nm: mazisteru Definition totu su chi si faet giaendho e po giare imparu, fintzes autoridade de giare imparu (mescamente candho pertocat una dotrina, una fide); una facultade de is universidades chi preparat a sa professione de s'imparamentu.

magistràde magestàde

magistràdu , nm: mazistrau Definition chie faet su trebballu e sa carriera de giuighe.

magistradúra , nf: mazistradura Definition corpus de magistraos, is funtzionàrios de un'istadu chi manígiant su podere de sa lei, chi faent su de sa lei.

magistràle, magistràli , agt: mazistrale Definition de maistu, chi pertocat is maistos.

màgiu , nm: maju, mau, maxu, mazu Definition su de chimbe meses de s'annu Idioms csn: longu che su mes'e m. = istentosu meda, chi no si bidet mai agabbadu; allegru che m. = meda (ca in maju su logu est totu fiores, bellu) Sentences est maju: totaganta sa natura de unu mantu nou si est bestida, paret una majia de colores (A.Fiori) 2. est longu peus de su mese de maju Surnames and Proverbs smb: Maiu Scientific Terminology tpc Etymon ltn. maius Translations French mai English May Spanish mayo Italian màggio German Mai.

màgiu 1 , nm: màgliu, mallu, maxu 1, mazu 1 Definition genia de massa manna de linna, tundha (est unu cantu de trunchedhu curtzu cun duos cricos de ferru e una màniga) po iscúdere mescamente isperrandho linna; orrugu curtzu de linna a cannone, ifinigau a una parte coment'e po fàere un'asa po dhu pigare a una manu, po sighire a pistare linu ogronau (o fintzes laore àrridu); pedra de argiola / conca de mallu = sa cria de sa rana, conconi, culivúrria (ma est fintzes unu pische); conca de mazu = parapunta Sentences e unu cropu de mallu a su pistidhu dhi dòngiant! ◊ addobbaiat cun su màgiu fintzas a segare su nodu ◊ ndi bodhemus s'ispiga e dha pistamus cun su mallu ◊ cun su màgiu e is cotzas ispacaus is truncos mannos 2. s'àcua est prena de concas de mallu Surnames and Proverbs smb: Mallus Scientific Terminology ans Etymon ltn. malleus Translations French maillet English hammer Spanish mazo Italian màglio, mazzapìcchio German Holzhammer.

màglia , nf: màllia Definition genia de puntu, lobighedhu de lana o de filu (fintzes de ferru) intrau apare cun àteros; bestimentu fine de fundhu Scientific Terminology ts.

magliài , vrb: mallai, maxae, mazare 1 Definition pistare, iscúdere o treballare a mazu (o fintzes a martedhu, es. ainas de ferru, pistandhodhas abbrigadas po dhis bogare s'atza, sa punta): si narat fintzes po giare surra e po crastare is vitellos de domare a boes Synonyms e antonyms istratamazare / atripai, surrai Idioms csn: mazare, mallai su ferru, sa bistrale, su picu e gai = trabballai un'aina de ferru, candu est papada a fortza de dha imperai e abarrat sa parti prus grussa, a manera de dhi bogai sa punta (o s'atza) e fai prus longa; mallai fogu = catigare fogu (po cundenna); mallai fogu a ccn. = traghedhare fogu, leàrelu a fusiladas Sentences si mallant is mallorus, si mallat su linu 2. istavat mazandhe su ferru e cantandhe sa crobbe ◊ pro sa resorza si mazat unu cantu de atarzu a fàghere sa frama ◊ su ferreri fait ferrus de cuadhu, mallat orbadas Surnames and Proverbs smb: Mallai, Mallau Etymon srd.

magliàne , nm: margiane, margiani, mariane, mariani, marjane, martzane, marxani, marzane, marzani, mergiani, merxani Definition genia de cane areste connotu po is trassas chi portat e ca si betat a is angiones: ma tenet fama mala (sa béstia maledita, apesta, rusta) peus de sa chi méritat: po su prus papat animaledhos dannàrgios (sórighes), animales mortos o andhaos male; in cobertantza, chie tenet unu fàere de trasseri po si papare s'angenu: in custu sensu, e sèmpere candho si pigat s'animale che unu cristianu, su númene si narat chentza s'artículu, coment'e númene de persona (chi dhu'est puru: Marianu) e si est cmpl. ogetu si faet prepositzionale / coa de margiani = zenia de erba chi narant pabulosu (Echium italicum); innòi morit margiani = itl. qui casca l'asino, pagu bi faghent sas trassas! Synonyms e antonyms animabi, apesta, arresi, bucamala, fraíciu, gallíciu, giommaria, grodhe, leori, lodhe, lodhosu, matzone, mastinu, peiganu, rulta, tzerpi, zosepe Sentences margiani iat fatu votu de fai unu conillu: candu at fatu su fillu fiat margiani etotu! ◊ margiani portat càrigas finis ◊ s'anzone mi ndhe at furadu marzane! ◊ si no buscat un'archivusada, mariani che ponet su pè in sa matzonera ◊ bi at marianis e sirvones ◊ mergiani no est de fidai!◊ in su munnu dhue at ómines ci funt peus de is lupos e de is maglianes!◊ una note su mere isparat, su teracu andhat e acatat a mariane mortu in s'annile 2. margiani mannu imparat a is margianedhus ◊ mergiani ses de nòmini e de trassas ◊ si ponit peri a fai su mortu margiani, po mi ponni timória Surnames and Proverbs smb: Margiani, Mariane, Mariani / prb: marxani càmbiat a piu ma no a trassas Scientific Terminology anar, vulpes vulpes ichnusae, v. v. crucigera Etymon srd. Translations French renard English fox Spanish zorro Italian vólpe German Rotfuchs, Fuchs.

magliochína , nf Definition pudha de is Ìndias Scientific Terminology pzn.

magliòne , nm: mallione, mallioni Definition bestimentu de lana de pònnere in sa parte de pitzu de sa carena Synonyms e antonyms gorfo Sentences mamma, pro mi cuvrenare dae su fritu, mi poniat tra cannotieras, franellas, camisas e magliones fintzas sete pizos! Scientific Terminology bst.

magliòra magiòla