mèse , nm: mesi Definition
donniuna de is dóighi partes de s'annu nadas a numen tentu: tempus a fúrriu de trinta dies, de binti oto o binti noe (freàgiu) a trint'una (mese coronau); po s'organísimu de sa fémina, tempus a fúrriu de trinta dies (meda diferente de una a s'àtera) chi passat inter duas ovulatziones: si narat mescamente in su sensu de sa pérdia (purgatzioni) de sàmbene chi sa fémina tenet candho s'óvulu no ingendrat e sa carre noa (abba de mamas) chi si fut aprontada po dhu arrecire si ndhe andhat in sàmbene; paga de su trebballu fatu in tempus de unu mese
Synonyms e antonyms
regla 1,
trempisu
Idioms
csn:
intrare, essire unu mese = cummentzai, acabbai o passai unu mese; m. cun m. = dónnia mesi sentza farta, unu mese ifatu de s'àteru; a su m. = unu mesi apustis (de calincunu acontéssiu); zúghere su mese (nau de is féminas) = portai su sànguini calendi me in sa natura acomenti s'isfait su pilloncu (madri) preparau po si prantai s'óvulu ingendrau (candu custu no acontessit e sa fémina no at impringiau); leare o leàresi su mese = arritirai s'istipéndiu, sa paga de su mesi; su m. de sos burricos = maju; su m. de sa Luna = tempus chi sa Luna ponet a fàghere una furriada in issa matessi (27d 7h 43m e 11,5s ); pigai dexi mesis po un'annu (nadu de sa manera de leare sas cosas, sas dificurtades) = pàrrere totu in paris, èssere animosos meda, in totu
Sentences
est catódixi mesis aspetendi a torrai ◊ lassa colare trinta dies pro unu mese! ◊ sa fémina est ràida in sos tres meses ◊ custu mesi puru ciai est maseda sa bulleta de sa luxi!…◊ essidu martu est intradu su mese de abrile ◊ geo seo naschida in ghennàrgiu a cuménciu de su mese
3.
proite ch'est, sa zustíssia, a si che leare su mese?! ◊ a su mese a su mortu li narant sa missa
Scientific Terminology
tpc
Etymon
ltn.
mensis
Translations
French
mois,
menstruation
English
month,
menstruation
Spanish
mes,
regla
Italian
mése,
mestruazióne
German
Monat,
Menstruation,
Regel,
Menses (Pl.),
Mensis.
mesèdha , nf Definition min. de mesa, mesa pitica, mesedhedha Synonyms e antonyms mesíglia Sentences s'uscieri fiat sétziu apalas de una mesedha posta in su passaditzu.
mesédhu , nm Definition genia de mobbília, pitichedha, po dhue cicire unu, ccn. Synonyms e antonyms banchitu, iscannu, scannúciu Sentences mi seu apichedhau asuba de su mesedhu po castiai mellus ◊ custu est su mesedhu po segai linna.
meseídas , nm Definition
su de dóighi meses, s'úrtimu de s'annu
Synonyms e antonyms
nadabi
Sentences
tra bagantzas e dis fridas ci passat su meseidas
Etymon
srd.
Translations
French
décembre
English
December
Spanish
diciembre
Italian
dicèmbre
German
Dezember.
meseladàmini , nm Definition
mesi de ladàminis, su de deghe meses de s'annu
Synonyms e antonyms
ladàminis,
santuaine
Etymon
srd.
Translations
French
octobre
English
October
Spanish
octubre
Italian
ottóbre
German
Oktober.
mesènna , nf Synonyms e antonyms mesuporta Sentences mammai at abertu su portedhu de sa mesenna Etymon srd.
meséntzia , nf Definition sa parte de aintru de su casidhu.
méseru mèsaru
mèsi mèse
mesiànu mesànu
mesichèdha, mesichédhu , nf, nm: mesigedha, mesixedha Definition min. de mesa, mesa minore; genia de mobbília, pitichedha, po dhue cicire unu Synonyms e antonyms mesedha, mesíglia / banchitu, iscannu, mesedhu, scannúciu Sentences unu profumu de mesa aparitzada subra sa mesighedha de sa coghina mi allórigat sa limba a sa salia… 2. at fatu mesichedhos de gurtíciu Scientific Terminology mbl.
mesidàde, mesidàdi , nf Definition su mesu de unu tanti ispartziu in duos tantos oguales, una de is duas metades Synonyms e antonyms meidade, mesu, perra Etymon srd.
mesigèdha mesichèdha
mesíglia, mesílla, mesíllia , nf: misíglia Definition
genia de mesa pitichedha, ma a peis artos; si narat fintzes de unu mobbiledhu de aposentu de letu, pianu firmau in su muru cun o chentza isprigu (consola)
Synonyms e antonyms
mesedha,
mesichedha,
mesita
Sentences
fit una mesíglia de castanza ◊ apu lassau su sonetu in pitzu de sa mesíllia ◊ candho fimus in pagos manigaimus in sa mesilla ◊ su fogu in sagristia at abbruxau mesíllias e càscias
Scientific Terminology
mbl
Etymon
spn.
Translations
French
petite table
English
small table
Spanish
mesita,
mesilla
Italian
tavolino
German
Tischlein.
mesína , nf Definition
istrégiu (de linna a doas, o de làuna o de bandone) po portare abba, late, binu e cosas deasi carrigau a loba in àinu o àteru animale: est una genia de carradedha o barrile longu, leat de binti chimbe a baranta, o fintzes chimbanta e prus litros (is mesinas de làuna o bandone portant unu fiancu ladu po dhas pòdere assentare bene a costau a s'imbastu)
Synonyms e antonyms
ttrs. mizina
Sentences
bellas bacas: zughent donzi tita che mesina! ◊ su catigadore a dogni colpu de pè bogaiat una mesina de mustu ◊ su cubedhu no est ne cuba, ne barile e ne mesina
Surnames and Proverbs
smb:
Mesina
Scientific Terminology
stz
Etymon
itl.
Translations
French
chopine
English
jug
Spanish
cubita
Italian
mezzina
German
(Wasser,
Wein usw.)Krug.
mesincuméntu , nm: mesuncumentu Definition
faina cumenciada e lassada a orrugos, chentza acabbada / avb. lassare ccn. cosa a m. = sentza de dh'acabbai, fata in parte
Synonyms e antonyms
mesurenchesta
Sentences
cheriant fàchere una turre arta de tocare su chelu, ma lis est restada a mesincumentu!
Etymon
srd.
Translations
French
inachevée
English
unfinished
Spanish
incompleto,
inacabado
Italian
incompiuta
German
Unvollendete.
mesistaréllu , nm Definition genia de mesura po laore Scientific Terminology mds.
mesíta , nf Definition min. de mesa Synonyms e antonyms mesichedha, mesíglia Scientific Terminology mbl.
mesíta 1 , nf Definition medida de agiummai mesu litru Scientific Terminology mds Etymon itl. mezzetta.
mesixèdha mesichèdha