mèse , nm: mesi Definizione
donniuna de is dóighi partes de s'annu nadas a numen tentu: tempus a fúrriu de trinta dies, de binti oto o binti noe (freàgiu) a trint'una (mese coronau); po s'organísimu de sa fémina, tempus a fúrriu de trinta dies (meda diferente de una a s'àtera) chi passat inter duas ovulatziones: si narat mescamente in su sensu de sa pérdia (purgatzioni) de sàmbene chi sa fémina tenet candho s'óvulu no ingendrat e sa carre noa (abba de mamas) chi si fut aprontada po dhu arrecire si ndhe andhat in sàmbene; paga de su trebballu fatu in tempus de unu mese
Sinonimi e contrari
regla 1,
trempisu
Modi di dire
csn:
intrare, essire unu mese = cummentzai, acabbai o passai unu mese; m. cun m. = dónnia mesi sentza farta, unu mese ifatu de s'àteru; a su m. = unu mesi apustis (de calincunu acontéssiu); zúghere su mese (nau de is féminas) = portai su sànguini calendi me in sa natura acomenti s'isfait su pilloncu (madri) preparau po si prantai s'óvulu ingendrau (candu custu no acontessit e sa fémina no at impringiau); leare o leàresi su mese = arritirai s'istipéndiu, sa paga de su mesi; su m. de sos burricos = maju; su m. de sa Luna = tempus chi sa Luna ponet a fàghere una furriada in issa matessi (27d 7h 43m e 11,5s ); pigai dexi mesis po un'annu (nadu de sa manera de leare sas cosas, sas dificurtades) = pàrrere totu in paris, èssere animosos meda, in totu
Frasi
est catódixi mesis aspetendi a torrai ◊ lassa colare trinta dies pro unu mese! ◊ sa fémina est ràida in sos tres meses ◊ custu mesi puru ciai est maseda sa bulleta de sa luxi!…◊ essidu martu est intradu su mese de abrile ◊ geo seo naschida in ghennàrgiu a cuménciu de su mese
3.
proite ch'est, sa zustíssia, a si che leare su mese?! ◊ a su mese a su mortu li narant sa missa
Terminologia scientifica
tpc
Etimo
ltn.
mensis
Traduzioni
Francese
mois,
menstruation
Inglese
month,
menstruation
Spagnolo
mes,
regla
Italiano
mése,
mestruazióne
Tedesco
Monat,
Menstruation,
Regel,
Menses (Pl.),
Mensis.
mesèdha , nf Definizione min. de mesa, mesa pitica, mesedhedha Sinonimi e contrari mesíglia Frasi s'uscieri fiat sétziu apalas de una mesedha posta in su passaditzu.
mesédhu , nm Definizione genia de mobbília, pitichedha, po dhue cicire unu, ccn. Sinonimi e contrari banchitu, iscannu, scannúciu Frasi mi seu apichedhau asuba de su mesedhu po castiai mellus ◊ custu est su mesedhu po segai linna.
meseídas , nm Definizione
su de dóighi meses, s'úrtimu de s'annu
Sinonimi e contrari
nadabi
Frasi
tra bagantzas e dis fridas ci passat su meseidas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
décembre
Inglese
December
Spagnolo
diciembre
Italiano
dicèmbre
Tedesco
Dezember.
meseladàmini , nm Definizione
mesi de ladàminis, su de deghe meses de s'annu
Sinonimi e contrari
ladàminis,
santuaine
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
octobre
Inglese
October
Spagnolo
octubre
Italiano
ottóbre
Tedesco
Oktober.
mesènna , nf Sinonimi e contrari mesuporta Frasi mammai at abertu su portedhu de sa mesenna Etimo srd.
meséntzia , nf Definizione sa parte de aintru de su casidhu.
méseru mèsaru
mèsi mèse
mesiànu mesànu
mesichèdha, mesichédhu , nf, nm: mesigedha, mesixedha Definizione min. de mesa, mesa minore; genia de mobbília, pitichedha, po dhue cicire unu Sinonimi e contrari mesedha, mesíglia / banchitu, iscannu, mesedhu, scannúciu Frasi unu profumu de mesa aparitzada subra sa mesighedha de sa coghina mi allórigat sa limba a sa salia… 2. at fatu mesichedhos de gurtíciu Terminologia scientifica mbl.
mesidàde, mesidàdi , nf Definizione su mesu de unu tanti ispartziu in duos tantos oguales, una de is duas metades Sinonimi e contrari meidade, mesu, perra Etimo srd.
mesigèdha mesichèdha
mesíglia, mesílla, mesíllia , nf: misíglia Definizione
genia de mesa pitichedha, ma a peis artos; si narat fintzes de unu mobbiledhu de aposentu de letu, pianu firmau in su muru cun o chentza isprigu (consola)
Sinonimi e contrari
mesedha,
mesichedha,
mesita
Frasi
fit una mesíglia de castanza ◊ apu lassau su sonetu in pitzu de sa mesíllia ◊ candho fimus in pagos manigaimus in sa mesilla ◊ su fogu in sagristia at abbruxau mesíllias e càscias
Terminologia scientifica
mbl
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
petite table
Inglese
small table
Spagnolo
mesita,
mesilla
Italiano
tavolino
Tedesco
Tischlein.
mesína , nf Definizione
istrégiu (de linna a doas, o de làuna o de bandone) po portare abba, late, binu e cosas deasi carrigau a loba in àinu o àteru animale: est una genia de carradedha o barrile longu, leat de binti chimbe a baranta, o fintzes chimbanta e prus litros (is mesinas de làuna o bandone portant unu fiancu ladu po dhas pòdere assentare bene a costau a s'imbastu)
Sinonimi e contrari
ttrs. mizina
Frasi
bellas bacas: zughent donzi tita che mesina! ◊ su catigadore a dogni colpu de pè bogaiat una mesina de mustu ◊ su cubedhu no est ne cuba, ne barile e ne mesina
Cognomi e Proverbi
smb:
Mesina
Terminologia scientifica
stz
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
chopine
Inglese
jug
Spagnolo
cubita
Italiano
mezzina
Tedesco
(Wasser,
Wein usw.)Krug.
mesincuméntu , nm: mesuncumentu Definizione
faina cumenciada e lassada a orrugos, chentza acabbada / avb. lassare ccn. cosa a m. = sentza de dh'acabbai, fata in parte
Sinonimi e contrari
mesurenchesta
Frasi
cheriant fàchere una turre arta de tocare su chelu, ma lis est restada a mesincumentu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
inachevée
Inglese
unfinished
Spagnolo
incompleto,
inacabado
Italiano
incompiuta
Tedesco
Unvollendete.
mesistaréllu , nm Definizione genia de mesura po laore Terminologia scientifica mds.
mesíta , nf Definizione min. de mesa Sinonimi e contrari mesichedha, mesíglia Terminologia scientifica mbl.
mesíta 1 , nf Definizione medida de agiummai mesu litru Terminologia scientifica mds Etimo itl. mezzetta.
mesixèdha mesichèdha