A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

meruàgula meriàgula

merúdhu maódhu

mérula , nf Definizione meurra, genia de pigione niedhu, mannitu, a bicu grogo / àtera arratza de pzn., m. cana = meurra de arriu, isturru de àcua o de riu (cinclus cinclus sapswuorthi) Sinonimi e contrari maurra, mélura, meulla / cdh. mérrulu Modi di dire csn: chervedhos de m. = pessone chentza sale in conca; m. bianca = mérula rara e solu in passera in Sardigna, zughet pinnias biancas in petorras e suta de sas alas Frasi nois ndhe amus disaogu, nos tatamus a trimpone e compare merulone frúsciat cun su bicu grogu! ◊ s'intendhent sos càntigos pibiosos de mérulas e pigas ◊ sa meruledha zuchet su pítali grogo Terminologia scientifica pzn, turdus merula Etimo ltn. merula Traduzioni Francese merle Inglese blackbird Spagnolo mirlo Italiano mèrlo Tedesco Amsel, Schwarzdrossel, Merle.

merulidòne meladidòne

merulínu melurínu

merulútzu merlútzu

merxàni magliàne

mèsa , nf Definizione mobbília de diferentes formas (cuadrada, longa, tundha) po pònnere a papare, trebballare, fàere pane, fata prus che àteru a tàulas lisas in paris cun bàtoro peis e fintzes calàsciu; fintzes orroca in paris in mare e in oros de mare / min. mesedha, mesigedha; partes de una m.: is peis, is traessas, su pianu; genias de mesa: de suíghere = banchita, mesa bàscia po cariare sa pasta, fàere su pane (ma a logos est arta po suíghere prantaos); de iscriri = iscrivania; po nai sa missa = sa mesa de su Segnore, s'artare Sinonimi e contrari banca Modi di dire csn: sètzere in m. = acurtzu a sa mesa pro manigare; apariciai sa m. = pònnere totu s'isterzu pro pònnere a manigare; pesaindi sa m. = collíreche totu dae subra de sa mesa; sas mesas de su carru = sos taulones de su letu de su carru; agatai sa m. scuta = andhare a manigare candho che ant collidu totu e no bi at prus nudha Frasi andhant a pràndhere e po fàere bella figura ponent in pitzu de sa mesa is trastos bellos ◊ si un'apena giompet a bavinassa in mesa anzena s'imbutit fin'a s'últimu biraditu (Grolle)◊ isse bículat sempre in mesa anzena ◊ su mortu fut giai in pitzu de sa mesa e is fémminas iant cummenciau s'orrosàriu Terminologia scientifica mbl Etimo ltn. me(n)sa Traduzioni Francese table, planche Inglese table Spagnolo mesa Italiano tàvolo, tàvola Tedesco Tisch.

mèsa 1 , nf Definizione su tretu de mesu de un'istrégiu; genia de mesura puru: oto mesas = unu caltu Sinonimi e contrari meidade, mesania Frasi su cascione fit a mesa de provistas ◊ sa bartza est prena a mesa.

mesàda , nf Definizione tempus de unu mese; paga de unu mese Sinonimi e contrari ttrs. misada 2. candho cubis sa trasferta sa mesada ti dat aficu lanzu ◊ mi torrat a pigai coment'e castiadori de su livàriu e aici su chi dhi depu dhu iscontat de sa mesada Etimo itl. Traduzioni Francese mois Inglese month Spagnolo mesada, mensualidad Italiano mesata, mensilità Tedesco Monat, Monatslohn.

mesadí, mesadíe , nf, nm: mesaia, mesaie, mesudí, mesudia, mesudie Definizione sa mesania de sa die, ma prus precisu sa de dóighi oras lómpia: pl. mesudies Sinonimi e contrari deici Modi di dire csn: in punta de mesudí = a mesudie zustu, a sa puntinsigna de m., a mesudie in puntu; a punta de mesudie = a sas oras de sole prus budhidu, in istiu Frasi a punta de mesudie s'astore istat arrodiendhe subra de s'ama ◊ a mesudí toca e non toca iant giai fatu sa còmpara ◊ su rellotzu at tocatu sa una de passatu mesudie ◊ est acortzindho mesaie e poneus a papare ◊ sos duos pitzinnos si atopaiant totu sos mesudies Terminologia scientifica sdi Etimo srd. Traduzioni Francese midi Inglese midday Spagnolo mediodía Italiano mezzogiórno Tedesco Mittag.

mesagànna , nf: mesuganna Definizione medida de longàrias de tres metros e mesu (antigamente de tres metros); sa cannita de mesu de is launedhas Sinonimi e contrari mediana Frasi e pàssache lontanu mesaganna: a su giannile meu no che torres! 2. e drínghili sa mesuganna!… Terminologia scientifica mds, sjl Etimo srd.

mesagústu , nm: mesaultu, mesaustu Definizione su bíndhighi de austu, die de festa nódida (s'Assunta) Sinonimi e contrari ttrs. mezaostu Frasi Nostra Segnora de mesaustu ◊ su piciochedhu boliat ischire chi custa festa fiat uguale a su tusórgiu o a sa festa de mesaustu ◊ candho che colat mesaustu, in bidha s’istiu est finidu: su sero bi cheret unu carralzu ◊ amus detzisu de afestare su mesagustu chin sos parentes vidharesos Etimo srd. Traduzioni Francese mi-août Inglese august holiday Spagnolo fiesta del 15 de agosto, Asunción Italiano ferragósto Tedesco Mariä Himmelfahrt, Mariä Himmelfahrtsfest.

mesaía, mesaíe mesadí

mesàle , nm Definizione sa parte o tretu de mesu, nau de cosas e fintzes de animales Sinonimi e contrari mesania, mesanu Modi di dire csn: m. de cuba = in su fundhu, sa doa de mesu inue si ponet s'isseta e su spíndulu o tughe; m. de sa bértula = sirba, su tretu intremesu de sos fodhes Etimo srd.

mesàle 1 , nm Definizione trastu de coghina, orrughedhu de tàula grussa (mescamente de nughe o àtera linna bona, cun d-un'ischeadura a una parte coment'e asa) fatu tuvudu a manera de dhue pònnere e segare petza po papare Sinonimi e contrari tageri Etimo srd.

mesàna , nf Definizione misura de bàtoro cartos o fintzes unu tanti de noranta litros Frasi po s'agiudu chi mi at dadu li apo regaladu una mesana de fae Terminologia scientifica mds Etimo srd.

mesanéllu , nm: mezanellu Definizione aposentu a pianu de terra Terminologia scientifica dmo Etimo itl.p mesanel.

mesanía, mesaníu , nf, nm Definizione su tretu o parte de mesu de una cosa, de unu logu, de una mannària, de unu tanti, tra duos logos / a m. de su séculu = a sa bandha de sa metade de su séculu Sinonimi e contrari mesale, mesu Frasi no so giómpidu mancu a mesania de su resultadu ◊ su monumentu l'ant fatu in mesania de sa piata ◊ canno ti bient superendhe sas sinzas de mesania, in s'istrada, ti faghes contare perigulosu ◊ cussu logu si agatat a mesania de duas bidhas ◊ su fabedhare de unu pópulu no est su matessi dae su mesaniu a s'oru (M.Columbu) Etimo srd. Traduzioni Francese ligne médiane, ligne de sécurité (di una stada) Inglese middle Spagnolo medianería Italiano mezzerìa Tedesco Mitte, Straßenmitte.

mesànnu , nm Definizione tempus de ses meses, sa metade de un'annu Terminologia scientifica tpc.