A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

meruàgula meriàgula

merúdhu maódhu

mérula , nf Definitzione meurra, genia de pigione niedhu, mannitu, a bicu grogo / àtera arratza de pzn., m. cana = meurra de arriu, isturru de àcua o de riu (cinclus cinclus sapswuorthi) Sinònimos e contràrios maurra, mélura, meulla / cdh. mérrulu Maneras de nàrrere csn: chervedhos de m. = pessone chentza sale in conca; m. bianca = mérula rara e solu in passera in Sardigna, zughet pinnias biancas in petorras e suta de sas alas Frases nois ndhe amus disaogu, nos tatamus a trimpone e compare merulone frúsciat cun su bicu grogu! ◊ s'intendhent sos càntigos pibiosos de mérulas e pigas ◊ sa meruledha zuchet su pítali grogo Terminologia iscientìfica pzn, turdus merula Ètimu ltn. merula Tradutziones Frantzesu merle Ingresu blackbird Ispagnolu mirlo Italianu mèrlo Tedescu Amsel, Schwarzdrossel, Merle.

merulidòne meladidòne

merulínu melurínu

merulútzu merlútzu

merxàni magliàne

mèsa , nf Definitzione mobbília de diferentes formas (cuadrada, longa, tundha) po pònnere a papare, trebballare, fàere pane, fata prus che àteru a tàulas lisas in paris cun bàtoro peis e fintzes calàsciu; fintzes orroca in paris in mare e in oros de mare / min. mesedha, mesigedha; partes de una m.: is peis, is traessas, su pianu; genias de mesa: de suíghere = banchita, mesa bàscia po cariare sa pasta, fàere su pane (ma a logos est arta po suíghere prantaos); de iscriri = iscrivania; po nai sa missa = sa mesa de su Segnore, s'artare Sinònimos e contràrios banca Maneras de nàrrere csn: sètzere in m. = acurtzu a sa mesa pro manigare; apariciai sa m. = pònnere totu s'isterzu pro pònnere a manigare; pesaindi sa m. = collíreche totu dae subra de sa mesa; sas mesas de su carru = sos taulones de su letu de su carru; agatai sa m. scuta = andhare a manigare candho che ant collidu totu e no bi at prus nudha Frases andhant a pràndhere e po fàere bella figura ponent in pitzu de sa mesa is trastos bellos ◊ si un'apena giompet a bavinassa in mesa anzena s'imbutit fin'a s'últimu biraditu (Grolle)◊ isse bículat sempre in mesa anzena ◊ su mortu fut giai in pitzu de sa mesa e is fémminas iant cummenciau s'orrosàriu Terminologia iscientìfica mbl Ètimu ltn. me(n)sa Tradutziones Frantzesu table, planche Ingresu table Ispagnolu mesa Italianu tàvolo, tàvola Tedescu Tisch.

mèsa 1 , nf Definitzione su tretu de mesu de un'istrégiu; genia de mesura puru: oto mesas = unu caltu Sinònimos e contràrios meidade, mesania Frases su cascione fit a mesa de provistas ◊ sa bartza est prena a mesa.

mesàda , nf Definitzione tempus de unu mese; paga de unu mese Sinònimos e contràrios ttrs. misada 2. candho cubis sa trasferta sa mesada ti dat aficu lanzu ◊ mi torrat a pigai coment'e castiadori de su livàriu e aici su chi dhi depu dhu iscontat de sa mesada Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu mois Ingresu month Ispagnolu mesada, mensualidad Italianu mesata, mensilità Tedescu Monat, Monatslohn.

mesadí, mesadíe , nf, nm: mesaia, mesaie, mesudí, mesudia, mesudie Definitzione sa mesania de sa die, ma prus precisu sa de dóighi oras lómpia: pl. mesudies Sinònimos e contràrios deici Maneras de nàrrere csn: in punta de mesudí = a mesudie zustu, a sa puntinsigna de m., a mesudie in puntu; a punta de mesudie = a sas oras de sole prus budhidu, in istiu Frases a punta de mesudie s'astore istat arrodiendhe subra de s'ama ◊ a mesudí toca e non toca iant giai fatu sa còmpara ◊ su rellotzu at tocatu sa una de passatu mesudie ◊ est acortzindho mesaie e poneus a papare ◊ sos duos pitzinnos si atopaiant totu sos mesudies Terminologia iscientìfica sdi Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu midi Ingresu midday Ispagnolu mediodía Italianu mezzogiórno Tedescu Mittag.

mesagànna , nf: mesuganna Definitzione medida de longàrias de tres metros e mesu (antigamente de tres metros); sa cannita de mesu de is launedhas Sinònimos e contràrios mediana Frases e pàssache lontanu mesaganna: a su giannile meu no che torres! 2. e drínghili sa mesuganna!… Terminologia iscientìfica mds, sjl Ètimu srd.

mesagústu , nm: mesaultu, mesaustu Definitzione su bíndhighi de austu, die de festa nódida (s'Assunta) Sinònimos e contràrios ttrs. mezaostu Frases Nostra Segnora de mesaustu ◊ su piciochedhu boliat ischire chi custa festa fiat uguale a su tusórgiu o a sa festa de mesaustu ◊ candho che colat mesaustu, in bidha s’istiu est finidu: su sero bi cheret unu carralzu ◊ amus detzisu de afestare su mesagustu chin sos parentes vidharesos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu mi-août Ingresu august holiday Ispagnolu fiesta del 15 de agosto, Asunción Italianu ferragósto Tedescu Mariä Himmelfahrt, Mariä Himmelfahrtsfest.

mesaía, mesaíe mesadí

mesàle , nm Definitzione sa parte o tretu de mesu, nau de cosas e fintzes de animales Sinònimos e contràrios mesania, mesanu Maneras de nàrrere csn: m. de cuba = in su fundhu, sa doa de mesu inue si ponet s'isseta e su spíndulu o tughe; m. de sa bértula = sirba, su tretu intremesu de sos fodhes Ètimu srd.

mesàle 1 , nm Definitzione trastu de coghina, orrughedhu de tàula grussa (mescamente de nughe o àtera linna bona, cun d-un'ischeadura a una parte coment'e asa) fatu tuvudu a manera de dhue pònnere e segare petza po papare Sinònimos e contràrios tageri Ètimu srd.

mesàna , nf Definitzione misura de bàtoro cartos o fintzes unu tanti de noranta litros Frases po s'agiudu chi mi at dadu li apo regaladu una mesana de fae Terminologia iscientìfica mds Ètimu srd.

mesanéllu , nm: mezanellu Definitzione aposentu a pianu de terra Terminologia iscientìfica dmo Ètimu itl.p mesanel.

mesanía, mesaníu , nf, nm Definitzione su tretu o parte de mesu de una cosa, de unu logu, de una mannària, de unu tanti, tra duos logos / a m. de su séculu = a sa bandha de sa metade de su séculu Sinònimos e contràrios mesale, mesu Frases no so giómpidu mancu a mesania de su resultadu ◊ su monumentu l'ant fatu in mesania de sa piata ◊ canno ti bient superendhe sas sinzas de mesania, in s'istrada, ti faghes contare perigulosu ◊ cussu logu si agatat a mesania de duas bidhas ◊ su fabedhare de unu pópulu no est su matessi dae su mesaniu a s'oru (M.Columbu) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ligne médiane, ligne de sécurité (di una stada) Ingresu middle Ispagnolu medianería Italianu mezzerìa Tedescu Mitte, Straßenmitte.

mesànnu , nm Definitzione tempus de ses meses, sa metade de un'annu Terminologia iscientìfica tpc.