A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

mèse , nm: mesi Definitzione donniuna de is dóighi partes de s'annu nadas a numen tentu: tempus a fúrriu de trinta dies, de binti oto o binti noe (freàgiu) a trint'una (mese coronau); po s'organísimu de sa fémina, tempus a fúrriu de trinta dies (meda diferente de una a s'àtera) chi passat inter duas ovulatziones: si narat mescamente in su sensu de sa pérdia (purgatzioni) de sàmbene chi sa fémina tenet candho s'óvulu no ingendrat e sa carre noa (abba de mamas) chi si fut aprontada po dhu arrecire si ndhe andhat in sàmbene; paga de su trebballu fatu in tempus de unu mese Sinònimos e contràrios regla 1, trempisu Maneras de nàrrere csn: intrare, essire unu mese = cummentzai, acabbai o passai unu mese; m. cun m. = dónnia mesi sentza farta, unu mese ifatu de s'àteru; a su m. = unu mesi apustis (de calincunu acontéssiu); zúghere su mese (nau de is féminas) = portai su sànguini calendi me in sa natura acomenti s'isfait su pilloncu (madri) preparau po si prantai s'óvulu ingendrau (candu custu no acontessit e sa fémina no at impringiau); leare o leàresi su mese = arritirai s'istipéndiu, sa paga de su mesi; su m. de sos burricos = maju; su m. de sa Luna = tempus chi sa Luna ponet a fàghere una furriada in issa matessi (27d 7h 43m e 11,5s ); pigai dexi mesis po un'annu (nadu de sa manera de leare sas cosas, sas dificurtades) = pàrrere totu in paris, èssere animosos meda, in totu Frases est catódixi mesis aspetendi a torrai ◊ lassa colare trinta dies pro unu mese! ◊ sa fémina est ràida in sos tres meses ◊ custu mesi puru ciai est maseda sa bulleta de sa luxi!…◊ essidu martu est intradu su mese de abrile ◊ geo seo naschida in ghennàrgiu a cuménciu de su mese 3. proite ch'est, sa zustíssia, a si che leare su mese?! ◊ a su mese a su mortu li narant sa missa Terminologia iscientìfica tpc Ètimu ltn. mensis Tradutziones Frantzesu mois, menstruation Ingresu month, menstruation Ispagnolu mes, regla Italianu mése, mestruazióne Tedescu Monat, Menstruation, Regel, Menses (Pl.), Mensis.

mesèdha , nf Definitzione min. de mesa, mesa pitica, mesedhedha Sinònimos e contràrios mesíglia Frases s'uscieri fiat sétziu apalas de una mesedha posta in su passaditzu.

mesédhu , nm Definitzione genia de mobbília, pitichedha, po dhue cicire unu, ccn. Sinònimos e contràrios banchitu, iscannu, scannúciu Frases mi seu apichedhau asuba de su mesedhu po castiai mellus ◊ custu est su mesedhu po segai linna.

meseídas , nm Definitzione su de dóighi meses, s'úrtimu de s'annu Sinònimos e contràrios nadabi Frases tra bagantzas e dis fridas ci passat su meseidas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu décembre Ingresu December Ispagnolu diciembre Italianu dicèmbre Tedescu Dezember.

meseladàmini , nm Definitzione mesi de ladàminis, su de deghe meses de s'annu Sinònimos e contràrios ladàminis, santuaine Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu octobre Ingresu October Ispagnolu octubre Italianu ottóbre Tedescu Oktober.

mesènna , nf Sinònimos e contràrios mesuporta Frases mammai at abertu su portedhu de sa mesenna Ètimu srd.

meséntzia , nf Definitzione sa parte de aintru de su casidhu.

méseru mèsaru

mèsi mèse

mesiànu mesànu

mesichèdha, mesichédhu , nf, nm: mesigedha, mesixedha Definitzione min. de mesa, mesa minore; genia de mobbília, pitichedha, po dhue cicire unu Sinònimos e contràrios mesedha, mesíglia / banchitu, iscannu, mesedhu, scannúciu Frases unu profumu de mesa aparitzada subra sa mesighedha de sa coghina mi allórigat sa limba a sa salia… 2. at fatu mesichedhos de gurtíciu Terminologia iscientìfica mbl.

mesidàde, mesidàdi , nf Definitzione su mesu de unu tanti ispartziu in duos tantos oguales, una de is duas metades Sinònimos e contràrios meidade, mesu, perra Ètimu srd.

mesigèdha mesichèdha

mesíglia, mesílla, mesíllia , nf: misíglia Definitzione genia de mesa pitichedha, ma a peis artos; si narat fintzes de unu mobbiledhu de aposentu de letu, pianu firmau in su muru cun o chentza isprigu (consola) Sinònimos e contràrios mesedha, mesichedha, mesita Frases fit una mesíglia de castanza ◊ apu lassau su sonetu in pitzu de sa mesíllia ◊ candho fimus in pagos manigaimus in sa mesilla ◊ su fogu in sagristia at abbruxau mesíllias e càscias Terminologia iscientìfica mbl Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu petite table Ingresu small table Ispagnolu mesita, mesilla Italianu tavolino Tedescu Tischlein.

mesína , nf Definitzione istrégiu (de linna a doas, o de làuna o de bandone) po portare abba, late, binu e cosas deasi carrigau a loba in àinu o àteru animale: est una genia de carradedha o barrile longu, leat de binti chimbe a baranta, o fintzes chimbanta e prus litros (is mesinas de làuna o bandone portant unu fiancu ladu po dhas pòdere assentare bene a costau a s'imbastu) Sinònimos e contràrios ttrs. mizina Frases bellas bacas: zughent donzi tita che mesina! ◊ su catigadore a dogni colpu de pè bogaiat una mesina de mustu ◊ su cubedhu no est ne cuba, ne barile e ne mesina Sambenados e Provèrbios smb: Mesina Terminologia iscientìfica stz Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu chopine Ingresu jug Ispagnolu cubita Italianu mezzina Tedescu (Wasser, Wein usw.)Krug.

mesincuméntu , nm: mesuncumentu Definitzione faina cumenciada e lassada a orrugos, chentza acabbada / avb. lassare ccn. cosa a m. = sentza de dh'acabbai, fata in parte Sinònimos e contràrios mesurenchesta Frases cheriant fàchere una turre arta de tocare su chelu, ma lis est restada a mesincumentu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu inachevée Ingresu unfinished Ispagnolu incompleto, inacabado Italianu incompiuta Tedescu Unvollendete.

mesistaréllu , nm Definitzione genia de mesura po laore Terminologia iscientìfica mds.

mesíta , nf Definitzione min. de mesa Sinònimos e contràrios mesichedha, mesíglia Terminologia iscientìfica mbl.

mesíta 1 , nf Definitzione medida de agiummai mesu litru Terminologia iscientìfica mds Ètimu itl. mezzetta.

mesixèdha mesichèdha