A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

morimènta , nf Synonyms e antonyms moltaza, mortalidade, moltina Etymon srd.

moriméntu moliméntu

morimóri , avb Definition dhu narant a su late candho dhi ant postu su càgiu, a sa lughe de una candhela, de una lampadina candho est acanta a s'istudare, a sa die acabbandho / segare una cosa m. = andendi e menguendi, fendidha sempri prus istrinta, prus fini fintzas a torrai giusta a s'oru Synonyms e antonyms spirispiri Sentences sa lampanedha de cussa creadura est morimori ◊ su pische est friscu, est movendhe ancora s'irgutolu, tranchinendhe morimori ◊ sos rios de sa tanca sont prenos de pische morimori ◊ sa candhela est morimori Etymon srd. Translations French mourant English dying Spanish mortecino Italian morènte German erlöschend.

morinài molinài

morinàta , nf: murinata Definition una genia de pigione niedhudu Synonyms e antonyms cincirri, moretina 1, olzale, pispanta, trinedha, zizí Scientific Terminology pzn Etymon srd.

morínu , agt Definition chi est de colore murenu Synonyms e antonyms moritu Etymon srd.

morísca , nf: murisca Definition figumorisca, genia de mata a tàulas (o palas) totu súciu (is prus noàdiles), ladas e grussas (su truncu), longas prus de prammu, cun su corgiolu chi no lassat passare s'abba, cun is fògias chi parent agúgias, a ispina: faet meda fintzes in logu de terra làngia o paga e agguantat su sicore, bogat (mescamente in is oros de sa tàula) unu frutu cun su corgiolu ispinosu meda, a ispinas pitichedhedhas totus impare, a fileras, est de sabore druche e cun sèmene meda; una calidade (m. areste o cràbina) est prus ispinosa in sa tàula e in su frutu (bonu che a sa maseda) e dha ponent meda a fàere cresura / foedhandho de frutu, sèmpere upm.; crestai sa figumorisca = segarecheli su culatzu, chi zughet prus ispina; morisca incarnada in sa tàula = mustaciolu o sagura; morisca essida in mesu de sa tàula = voe taedhare, marighedha Synonyms e antonyms carrúciu 1, ficumorisca, fiughíndia Sentences su rocarzu l'ant prantadu totu a moriscas ◊ sas moriscas sunt fiorindhe ◊ s'astraore at ispérdidu sas moriscas 2. sa morisca est bona a fàghere saba ◊ bodhi morisca, iscorza e màniga! ◊ a l'ispuligare sa morisca daet cumbata! ◊ sa morisca si leat cun sa punta de duos pódhighes e no a manu prena (e cheret, menzus, iscovitada innanti) Scientific Terminology frt, Opuntia ficus-indica Translations French figuier d'Inde, figuier de Barbarie, figue de Barbarie English prickly pear Spanish nopal Italian fico d'India German echter Feigenkaktus.

moriscàre , vrb Definition andhare a morisca, bodhire o ingòllere figumorisca Etymon srd.

moriscàrzu , nm Definition logu, prus che àteru de orrocas o cun pagu terra, prantau a figumoriscas Synonyms e antonyms ficumoriscarju, fighemoràrgiu, figuindialzu Etymon srd.

moriscàu , agt: ammoriscau* Synonyms e antonyms bujosu, iscuricosu.

moríscu , nm: muriscu Definition trigu de Índia (benit de is Américas), genia de laore chi faet a canna grussa, prena, arta mancari metro e mesu o prus, a fògias mannas longas e ladas e bogat coment'e ispigas imbodhigadas in sa terga a tantos pígios: s'ispiga chi bogat (corra, cozorotu, cucuta, pannucra), una o de prus, de unu prammu de longària, in is nodos de sa canna, est fata de un'ossu o cau (trútiri o tutuàciu a bisura de cilindru prenu ma unu pagu a punta) e portat su granu totu a fileras a inghíriu, in colore grogo candho est lómpiu, de forma coment’e dente, est totu imbodhigada a istrintu e a tantos pígios de terga, o capa, impanna (pàgia, genia de fògia), e in punta ndhe bogat sa seda o tzota (genia de pilos longos finedhedhos chi ndh'essint a cherrione comente at fatu su granu)/ a/c. coment'e genia de laore e coment'e granu est upm; unu m., duos moriscos = un'ispiga, duas ispigas de moriscu; isprunire m. = irranare, istacare su granu de s'ossu Synonyms e antonyms cicilianu, tridicumoriscu, trigaíndiri, trighéndia, trigulianu, trigumoria Sentences sa badhe fit totu a ortos prenos a basolu e a moriscu ◊ mi apo manigadu duos moriscos arrustidos Scientific Terminology lrs, Zea mays Etymon ctl., spn. morisco Translations French maïs, blé de Turquie English maize Spanish maíz Italian granoturco German Mais.

moríscu 1 , agt, nm: muriscu Definition de is Moros, chi pertocat is Moros; genia de craedhu, aparíciu fatu de una càscia ue intrat unu ferru grussu a U chi tancat a cropu e abbarrat a bisura de lóriga intrau in duos lobos impare ma aperit solu a crae / castanza morisca = sa chi bendhent in butega sicada e límpia, ispigiolada Surnames and Proverbs smb: Moriscu, Morisco Translations French mauresque, moresque English moorish Spanish morisco Italian morésco German maurisch, Maure.

morisfadhítus , nm pl Definition camminos fadhios: fai m. = nau de duos chi si depent atobiare, andhare in camminos diferentes e po cussu chentza si atobiare, fàere forchidos.

morisínu moresínu

morísta , avb Definition mori ista: èssere a su m. = morindho e chentza mòrrere Synonyms e antonyms morimori Sentences est a su morista che luche de candhela.

moristéllu , nm: muristedhu, muristella, muristellu Definition genia de àghina niedha de binu, a pibiones pitichedhos e cracos, a gurdone piticu, mustiosa meda Synonyms e antonyms cadenisca Scientific Terminology frt Etymon ctl. monestrell.

moristène , nm: muristene, muristeni, muristere Definition antigamente fut su cunventu: como, domighedhas acanta a una crésia in su sartu inue is nuinantes istant is dies innanti de sa festa e is dies de sa festa etotu po unu Santu: est fintzes númene de una bidha (Muristeni), in Campidanu Synonyms e antonyms cumbessia Etymon ltn. *monisterium.

moristói , agt, nm Definition foedhu de befa po unu cariniedhu e légiu.

moristúda , avb, agt Definition mori + istuda (chi funt sa matessi cosa ma naos cun significau diferente o coment'e una cosa chi faet sa repitia)= aperi e tanca, ammosta e cua Synonyms e antonyms lampaluche, morimori Sentences che una braja velada de chisina paret sa vida sua a moristuda (F.Murtinu)◊ est che candhela de seu istuda e moristuda ◊ a moristuda est sa fiama nostra ◊ ojos a moristuda mustrant su sufrire 2. fit in mesu de lughes moristudas Etymon srd. Translations French intermittent English dying, flashing, intermittent, tottering Spanish intermitente, vacilante, mortecino Italian lampeggiatóre, lampeggiante, vacillante, morènte German blinkernd, Blink…, flackend, erlöschend.

moritòrra , nm Definition su istare morindho e chentza mòrrere, bènnere su coro mancu; in cobertantza, istare in pentzos, in dúbbios a meda Synonyms e antonyms ammustréchida, dimajamentu Etymon srd.