A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

mòrfolo , nm Definition persona metzana meda de carena, istrúpiu de natura Etymon srdn.

morfología , nf Definition s'istúdiu de is formas: in grammàtiga, sa parte chi istúdiat is formas e cambiamentos de forma de is foedhos segundhu s'impreu o manígiu chi podent tènnere in d-una limba.

mòrforo , nm Definition pudidore, fragu pudésciu Synonyms e antonyms mòrmoro, pudidore Etymon srdn.

morgodhàre , vrb: ammorgodhare* Definition ammodhigare, fàere a unu morgodhu Synonyms e antonyms ammalfudhare, ammodhiae.

morgodhèra , nf Definition chintórgiu po animale, fintzes sa bindella de is fosiles po dhos pigare apicaos in su codhu Synonyms e antonyms chigna Etymon srd.

morgódhu , nm Definition genia de supa, ma fintzes cosa isciusta tropu / a morgodhu = a modhe, postu in s'abba Synonyms e antonyms maltitzu, marfadhu*, morfodhu Sentences apo acatau sos istratzos a morgodhu in s'abba.

morguè , nm: murgueo, murguetu, murgueu Synonyms e antonyms binu, inciaru Sentences s'at a èssi firmau a bufai unu tzichedhu de murguetu! ◊ si cumbidu àcua frisca ca su murgueu costat!

mòri , nm Definition logu po passare, po andhare a pei, longu, prus che àteru in campu, in su sartu; logu po andhare bastat chi siat Synonyms e antonyms àndara, caminu, guturinu, sémida Idioms csn: andai mòri mòri = andhare caminu caminu (dif. de andhare mori mori = fai andendi e morendi, acabbendi, menguendi); fai mòris fadhitus, fallitus = andhare s'unu a cara a s'àteru faghindhe forchidhos, chentza si abbojare, colendhe in caminu o carrela diferente, fàchere caminu irvàriu; stramancai su mòri = pèrdere, fadhire su caminu Sentences gi andu ma no passu in su mòri! ◊ si andas in su mòri as a podi fai tesoru de gràtzia e de virtudi ◊ in ciú mòri deretu camminai! 2. dèu seu andada a iscola e cussu fut torrendi, ma no si seus bius: si bit ca eus fatu moris fadhitus! Surnames and Proverbs smb: Mori Translations French sentier English path Spanish senda, vereda, camino Italian sentièro, vïòttolo di campagna German Feldweg, Fußpfad, Fußsteig, Pfad.

mòri 1 mòre

moribbúndhu , agt, nm: muribbundhu Definition chi o chie est morindhosi Synonyms e antonyms mortaliu, morturu.

mórica , nf, nm: moriga, móriga, mórigu 1, múrica, múriga, múrigu Definition màniga de linna intrada in d-una mesa luna de linna etotu, lada (paret una marra), po murigare su cagiau faendho su casu, o po ndhe bogare sa farra de su lacu de sa mola: sa móriga de is maistos de muru est de ferru, unu pagu acancarronada e a màniga meda prus longa e grussa e s'imperat po fàere s'impastu (pruschetotu de crachina), cussa de su pastore podet portare sa parte chi s'intrat a su cagiau totu a puntas (serbit solu po murigare, faendho su casu) Synonyms e antonyms búlia 1, muricadore, pilisa, tiravarra Sentences su pastore giagat su late e daghi morit l'isfiorit chin sa múriga ◊ po fai sa farra serbint su sedatzadori, su sedatzu, sa móriga, is turras Scientific Terminology ans Etymon srd. Translations French cuillère à pot English stirrer Spanish cucharón Italian mestatóio German Rührlöffel.

moricàre , vrb: ammuricare, morigai, morigare, morigari, muricare, murigai, murigare Definition portare o pigare sa cosa a fúrriu a fúrriu, a su move move, ammesturandhodha cun ccn. cosa (fintzes a forte, cun lestresa); abbarrare a su move move, o fintzes cricandho, forrogandho; foedhandho de animales príngios, cumenciare a ufrare is titas (prenendhosi de late), mòvere po angiare Synonyms e antonyms abbatare, morighinare 1, trancuinai Idioms csn: murigai is cosas passadas = chircare contos betzos; morigare su bestiàmine = fàgherelu mòere pro pàschere ma fintzas a salarzadura Sentences istat morighendhe sas brajas de su fogu ◊ múrica su lapiolu e acontza su focu! ◊ est murighendi sa pingiada cun sa cugliera ◊ su pastore mórigat s'ama pro pàschere ◊ su mardiedu benit murigau prima de obresci ◊ piga sa cullera de linna po morigari sa bàngia! 2. stau a cudha manera, sempri morighendi! ◊ abarrat muriga muriga in su letu sentza de si drommiri 3. sa sughe est cumintzandhe a muricare, zuchet unu bellu úberu Translations French remuer English to stir Spanish revolver Italian rimestare, sbàttere German umrühren, wühlen, (in den Wehen liegen).

morichèssa , nf Definition genia de superba (tzorfa) Scientific Terminology mtm, Pyrus torminalis.

morichíntzu , nm: morighignu, morighíngiu, murighíngiu, murighinzu 1, murighiu Definition moida de calecuna cosa chi si movet, chi istat a murigu, burdellu de gente foedhandho; manígiu chi si faet po ingannu / morichintzos de conca = pessamentos, oriolos Synonyms e antonyms abbatúliu, abbolotu, atrepógliu, móricu, morighinada, trambullu, tregollu Sentences mi parit ca apu inténdiu morighíngiu in s'aposentu! ◊ medas recuint istracos, a passos lentos contr'a su murighinzu de sos tempos 2. si tenis coràgiu, ita abetas a ndi dhu iscabbúlliri de is morighíngius de su ciorbedhu?! ◊ – Seu scinitzosa… – Filla mia, est su murighíngiu de is isposus! 3. cussus funt maistus in chistionis de furóngiu e ant imbentau dógnia murighíngiu e trassa mala Etymon srd. Translations French remue-ménage, bruit English rummaging Spanish traqueteo, ruido Italian tramestìo, rumóre German Lärm.

moricónzu , nm Synonyms e antonyms morigamentu, faghevaghe, trancuinu Sentences sas féminas sunt istéssitas dae su moriconzu, lavanne totu sa die Etymon srd.

móricu , nm: mórigu, múricu, murigu Definition su murigare, su fàere o abbarrare murigandho; genia de movimentu coment'e murigandho (nau fintzes de sa bentre, de sa tita prenendho de late de un'animale chi depet angiare)/ a m. = murighendi, a su móriga móriga Synonyms e antonyms muriconzu, rimísciu / abbuluzu, agiolotu, búlicu, morichintzu, sciumbullu, subuzu, trambullu, tregollu Sentences funt cun is ciorbedhus murigaus chi no dhis parit berus de podi fai murigus e sumbullus ◊ s'intendit un'ammuinu, unu murigu, unu budhiri de genti isfainara ◊ faghiat de laras, atentzionada: si seraiat su murigu chi li moviat in chelvedhera 2. sa pulenta, coghindhe, cheret muntesa a mórigu a mórigu, ca sinono si atacat a su fundhu ◊ so sempre cun sa mata a murigu Etymon srd. Translations French remue-ménage English stirring Spanish revolvimiento Italian rimestìo German Umrühren.

moridína moderína

moridórzu , nm, agt Definition su mòrrere / peta m. = de pegus mortu de male Sentences s'intendhes che lamentu de moridorzu o fragassu de trazeras, no ti acheres ca est traigorzu! Etymon srd.

moríga, móriga mórica

morigàda , nf: muricada, murigada Definition su murigare; su pàschere chi su bestiàmene faet aintru de note; in cobertantza, su istare cricandho chistiones angenas Synonyms e antonyms abbatada, ammischiada Sentences cun su fruconi, donadhi una murigada a sa linna in su forru! 2. note bona o note mala, a pitzinnedhos de deghe e dóighi annos nos afilaiant a mòere in murigada chin sa robba ◊ passadas is tres de note ist soniau babbai de sa morigada ◊ si no che fipi in muricada, su sero mi fachia un'irfuchilada de cussa cosa 3. una murigadedha a sa pingiada tocat peri a si dha donai, no po piscinai ma ca est doveri de isciri is cosas Etymon srd. Translations French mélange, remuer English mix (ing) Spanish mezcla Italian mescolata German Mischen.