penósu , agt Definition
chi faet sufrire, penare
Synonyms e antonyms
tribbuleri
| ctr.
discanciosu,
praxibi
Sentences
tropu penosa est sa vida, no poto piús resistire ◊ mi leeit unu sentidu penosu bidendhe cussu istrolicúmene (N.Falconi)◊ ohi cantu fiat penosa cust’àtera arrutroxa de Gesús!…
Etymon
srd.
Translations
French
pénible
English
painful
Spanish
penoso
Italian
penóso
German
schmerzlich.
pensàda , nf: pentzada,
pentzara,
pessada Definition
su pentzare (si narat fintzes incurtzau a sa tónica: pensà); su chi si pentzat o idea, pruschetotu bistu coment'e manera de bínchere una dificurtade, de fàere ccn. cosa
Synonyms e antonyms
apensamentu,
idea,
penseri,
pensu
/
ttrs. pinsada
2.
a ndhe faghet, totu, de pessadas su pisedhu!…◊ m'abbàida arratza de pessada, a pònnere fogu! ◊ a ndhe cheres bídere de pessada a pònnere cuss'isterzu in su fogu: lu guastat! ◊ no cretas, prendha amada, chi intre pro ti afaltzare, ca tiat èssere mala sa pensada! ◊ ideas, pessadas, dissinnos, chistionos, istúdiu, totu fit in italianu ◊ a nci betari totu s'abba chi calàt de su monte fut una pensà mala ◊ apu fatu sa pentzara de mi bufai un'ou a surbidura
Etymon
srd.
Translations
French
idée
English
bright idea
Spanish
ocurrencia,
salida
Italian
pensata,
trovata
German
Denken,
Idee,
Gedanke.
pensadítu , agt Definition
chi est in pentzos, chi est pentzandhosi, chi est pentzandho in calecuna cosa, chi tenet s'avesu de pentzare bene is cosas innanti de dhas fàere
Synonyms e antonyms
pensativu,
pensosu
| ctr.
aconcaditu
Etymon
srd.
Translations
French
pensif
English
pensive
Spanish
pensativo
Italian
pensóso,
riflessivo
German
nachdenklich.
pensadòre, pensadòri , nm, agt Definition chi o chie pentzat, istat pentzandho de fàere calecuna cosa, tenet ideas in conca (fintzes si no sèmpere po su bonu) Sentences su malu pensadori est peus faidori! Etymon srd.
pensàe, pensài penciài
pensajólu , agt, nm Definition chi istat tropu in pentzos, a su pentza pentza, pibincosu Scientific Terminology ntl Etymon srd.
pensamentósu penciamentósu
pensaméntu penciaméntu
pensàre penciài
pensatíva , nf Definition idea pagu segura / èssere in p. = èssere in pentzos, istare pentzandho ma chentza seguresa Synonyms e antonyms arreselu, duda | ctr. seguresa.
pensatívu , agt: pentzativu Definition
chi est pentzandho, chi est in pentzos
Synonyms e antonyms
abiolau,
pensaditu,
penciamentosu
Sentences
tue istas semper pensativu ◊ no istes pensativa: po su chi ti apo nau, tòrrami sa risposta! ◊ pensativu, torro cun sa mente a su tempus passadu
Etymon
srd.
Translations
French
pensif
English
thoughtful
Spanish
pensativo
Italian
pensieróso
German
nachdenklich.
penséri , nm: pesseri Definition su chi si pentzat, s'idea chi si ndhe tenet o chi unu si faet in sa mente de ccn. cosa; sa capacidade de pentzare chi tenet sa mente Synonyms e antonyms pensada, pensu Etymon ctl. penser.
pensionài , vrb: pensionare,
pentzionai,
pentzionare Definition
giare o pigare sa pentzione
Translations
French
pensionner
English
to pension
Spanish
jubilar,
retirar
Italian
pensionare
German
pensionieren.
pensionaméntu , nm Definition su giare o pigare sa pentzione Synonyms e antonyms giubbilascione.
pensionàre pensionài
pensiòne, pensiòni , nf: pentzione,
pentzioni,
pintzione Definition
dinare chistiu abbandha a manu a manu chi unu si dhu trebballat (iscontau de sa paga o pagau cun contribbutos) e chi s'istadu o àteru sótziu torrat o sighit a giare mese cun mese a su chi at acabbau de trebballare, mescamente a sa becesa, unu tanti cunforma a su tempus chi at trebballau e a su contribbutu postu; dinare chi, segundhu sa lei, si giaet fitianu coment'e agiudu po becesa, invalididade
Sentences
como as féminas chin sas pensiones si funt indaniniatas e faent su sennore ◊ ancora meda che tenides po annare in pintzione?◊ mammai, cantu tirat de pensioni?
Translations
French
retraite
English
pension
Spanish
jubilación
Italian
pensióne
German
Pension,
Rente.
pénsiu , nm: péntziu,
péssiu,
préssiu,
pressu Definition
genia de mata e de frutu maduru (upm), tundhatzu, lisu lisu o fintzes pilosedhu a fora, prupa grussa e po su prus grogància e suciosa, ossu arrasposu cun chiu a bisura de méndhula: su frutu si podet distínghere in duas genias, duraghe (sa prupa no istacat de s'ossu) e isperrache (sa prupa istacat bene); su pl., is préssius, genia de druche fatu cun duas bocitedhas apicigadas apare e ispergiadas cun tzúcuru a fora (e sèmpere is préssius candho si foedhat de is matas)/ calidades de p.: préssiu petza (duraghe, cun sa prupa saboria meda e aghedhosa, tostada), muscadedhu, nughe/pruna (a pigiolu lisu lisu), galleta, istrecau, a bisura de orrodighedha e ossu pitichedhedhu
Synonyms e antonyms
péssiche,
prèssaba
Sentences
in s'ortu dhui tèngiu is nugis e is pénsius
2.
no ti papes su péssiu crua! ◊ apu pigau una cascita de préssiu
3.
it'est custu leu in francas de isprama arrúbiu-fexi, grogànciu-pénsiu? (S.Vargiu)
Scientific Terminology
frt, Prunus persica
Etymon
ltn.
persicus
Translations
French
pêche,
pêcher
English
peach (tree)
Spanish
melocotonero,
melocotón
Italian
pèsco,
pèsca
German
Pfirsichbaum,
Pfirsich.
pensósu , agt: pentzosu, pessosu Definition chi istat in pentzos, in dúbbiu, o chi istat pentzandho Synonyms e antonyms pensaditu, pensativu.
pénsu , nm: pentzu,
pessu Definition
sa capacidade chi tenet sa mente de pentzare, de arregòllere, contivigiare, fàere e manigiare ideas cuncordas; cosa chi si pentzat, idea, fintzes in su sensu de su chi si iat a bòllere fàere
Synonyms e antonyms
apensamentu,
pensada
Idioms
csn:
leare, picare unu p. = ischire e detzidire su de fàghere in d-una dificurtade; bíderesi o istare pessu = in pentzus, pentzendi, pensativu, in dificurtade manna de no ischire a ue si dare sa conca; fai o nàrriri una cosa a p. = a pessamentu, a immazinassione; èssere in pessos = dudosu, pentzendi, sentza de isciri su de fai; mancu a pensu! = mancu pro sonnu!, nono própiu!, mancu a bi pessare!
Sentences
Gesús fiat iscriendu in terra totu arregortu in pentzus ◊ sos pessos illàcanant che mariposas in tancas de fiores e inzendrant peràulas chi no tratenet su coro (C.Puddu)◊ mudet in bonu donzi malu pensu! ◊ s'est citiu pariat in pentzus in sèi in sèi
2.
so in pessos a cale iscola m'iscríere ◊ fit in pensos e annuzu ◊ fiat abarrau pagu pagu in pentzus, agoa fut acostiau acanta ◊ no isperamu mancu po pentzu chi sa cosa acabbessit aici (E.Olla)◊ si sa terra ti s'intostat it'est su pessu chi leas? ◊ dego isto pessu ◊ no ischiat su pessu de picare ◊ no mi dh'apu fatu a pensu: dh'isciu! ◊ cale pessu ti at gitu? ◊ inoche bisonzat de picare pessu e imbentare carchi irbirgu!
Etymon
srd.
Translations
French
pensée,
décision
English
thought,
decision
Spanish
pensamiento,
decisión
Italian
pensièro,
decisióne
German
Denken,
Idee,
Entscheidung.
pentagràmma , nm Definition cuncordu de chimbe errigas orizontales e parallelas inue s'iscrient is notas musicales a manera de pòdere arrapresentare sa diferente artària de su sonu.